Co robimy?
Od 2003 roku stoimy na straży prawa do informacji. Postrzegamy je nie tylko jako warunek dobrego państwa, ale przede wszystkim jako jedno z praw człowieka, które chroni ludzką godność, daje wolność wyrażania opinii i bezpieczeństwo przed nadużyciami władzy.
W ramach swoich działań Stowarzyszenie:
- uczy o prawach oraz o tym, jak być watchdogiem. Robi to na wiele sposób – poprzez dedykowaną stronę: informacjapubliczna.org, a także organizując spotkania w całej Polsce.
- sprawuje codzienną kontrolę obywatelską poprzez składanie wniosków o informację publiczną i pytanie o tematy pojawiające się w publicznej debacie i budzące zainteresowanie mediów.
- monitoruje wybrane obszary życia publicznego. Przykładem takiego działania jest monitoring jawności nagród w samorządach czy monitoring szpitali pod kątem obowiązku publikowania protokołów z kontroli.
- inicjuje sprawy sądowe. Jeśli instytucja zobowiązana do odpowiedzi na wniosek o informację publiczną nie realizuje go, Stowarzyszenie wkracza na drogę sądową.
- prowadzi bezpłatne poradnictwo prawne, udzielając rocznie ok. 2000 porad prawnych z zakresu dostępu do informacji publicznej i regulacji dotyczących wpływania na decyzje rządzących, zarówno na poziomie centralnym jak i lokalnym.
W ciągu ponad 20 lat swojej działalności Sieć Obywatelska Watchdog Polska uczestniczyła w około 1200 sprawach sądowych dotyczących prawa do informacji. Niektóre z nich miały przełomowe znaczenie, poniżej lista ważnych spraw sądowych Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska.
- Jawność danych dotyczących nazwisk zleceniobiorców instytucji publicznych (Wyrok SN z 8 listopada 2012 r., I CSK 190/12)
- Prawo do sądu w sprawach o dostęp do informacji publicznej (Postanowienie składu Siedmiu Sędziów NSA z 21 marca 2016 r., I OPS 3/15)
- Stwierdzenie niekonstytucyjności artykułu ustawy o dostępie do informacji publicznej wprowadzonego w 2011 w sposób niezgodny z zasadami legislacji (Wyrok TK z dnia 18 kwietnia 2012 r., K 33/11)
- Jawność działalności partii politycznych (Wyrok NSA z 18 grudnia 2014, I OSK 611/14)
- Tarcza antykorupcyjna (Wyrok NSA z 17 czerwca 2011 roku, I OSK 491/11)
- Jawność procesu legislacyjnego, czyli o projekcie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (Wyrok NSA z 10 stycznia 2014 r., I OSK 2213/13)
- Jak nie przeprowadzać konsultacji z mieszkańcami (Wyrok NSA z 5 listopada 2015 r., II OSK 518/14)
- Imiona i nazwiska osób uczestniczących w zebraniu wiejskim (Wyrok NSA z 6 grudnia 2012 r., I OSK 2021/12)
- Polski Związek Piłki Nożnej nie może lekceważyć obowiązków jawnego działania. O transparentnym działaniu tych, którzy korzystają z pieniędzy publicznych (Postanowienie NSA z 26 lipca 2012 r., I OZ 524/12)
- Jawne wynagrodzenia członków gabinetu politycznego ministra (Wyrok NSA z 20 maja 2016 r., I OSK 3238/14)
- Jawność konkursów publicznych (Wyrok WSA w Warszawie z 11 grudnia 2012 r., II SAB/Wa 395/12)
- Nagrania z kamer straży marszałkowskiej sprzed sejmu jawne (Wyrok NSA z 22 października 2019 roku)
- Dostęp do kalendarza Prezesa Trybunału Konstytucyjnego zakomunikowana polskiemu rządowi przez Europejski Trybunał Praw Człowieka (Wyrok ETPCz z 21 marca 2024)
- Jawność kodu źródłowego do Systemu Losowania Sędziów (Wyrok NSA z 26 maja 2022 roku, III OSK 1189/21)
- Jawność umów sponsorskich miejskich spółek z biznesem – Netto Arena (Wyrok WSA w Szczecinie, z 14 maja 2020 roku, II SA/Sz 153/20)
- Lista kontrahentów Nadleśnictwa w Białowieży (Wyrok WSA z Białegostoku z 26 kwietnia 2019 roku, II Sa/Bk 125/19)
- Wydatki Polskiej Fundacji Narodowej na program “Safe and Innovative Poland”
- Jawność orzeczeń dyscyplinarnych strażaków (Wyrok NSA z 24 czerwca 2020 roku, I OSK 100/20)
- Jawne nagrody w instytucjach publicznych (Wyrok NSA z 12 maja 2021 roku, III OSK 930/21)
- Złamania prawa przez wójta, który wydał dane ze spisu wyborców Poczcie Polskiej (Wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z 28 lipca 2022 roku, sygn. akt IV Ka 550/20)
Jeśli chcesz się więcej o nas dowiedzieć, zajrzyj koniecznie do Dużego Formatu, w którym Szymon Osowski i Agnieszka Podgórska opowiadają o prawie do informacji publicznej, czyli o tym, dlaczego możemy zajrzeć do kalendarza ministra i nagrać sesję rady gminy oraz o wielu innych ciekawych rzeczach.
Zapraszamy również do przeczytania raportu z piętnastolecia naszej organizacji, które świętowaliśmy w 2018 roku.