W związku z prowadzonym przez Sieć Watchdog monitoringiem szpitali zapadł ważny wyrok potwierdzający, że ordynator (kierownik) szpitalnego oddziału jest osobą pełniącą funkcje publiczne, co oznacza, że możemy poznać umowy zawarte z nim przez szpital oraz kwotę jego wynagrodzenia.

Monitoring szpitali prowadzony przez Sieć Watchdog

W 2016 r. rozpoczęliśmy monitoring największych polskich szpitali (45 szpitali klinicznych). Sprawdzaliśmy m.in.:

• czy szpitale prowadzą Biuletyny Informacji Publicznej,
• czy w BIP-ach można znaleźć dokumentację pokontrolną,
• czy szpitale udostępniają, użyczają, wynajmują, tudzież wydzierżawiają pomieszczenia lub sprzęty medyczne szpitala innym osobom lub podmiotom, a jeśli tak – to prosiliśmy o skany umów,
• czy szpitale udostępnią kontrakty z ordynatorami/kierownikami oddziałów.

Z kolei w szpitalach klinicznych posiadających oddziały ginekologiczno-położnicze (jest ich 20) oraz innych szpitalach, w których oddziały te mają trzeci stopień referencyjności (jest ich 25) sprawdzaliśmy:

• czy personel szpitala brał udział w szkoleniach, a jeśli tak, to w jakich, kto je prowadził i kto brał w nich udział, zwróciliśmy się też o przekazanie skanów umów na szkolenia,
• czy na oddziałach tych zatrudniony jest psycholog i na jakich zasadach pracuje,
• czy na oddziałach tych stosuje się znieczulenie zewnątrzoponowe, jak często oraz w ilu przypadkach poród zakończył się cesarskim cięciem,
• czy w latach 2013-2015 zostały złożone jakieś skargi przez pacjentki tych oddziałów i czego dotyczyły.

Więcej:

• Co zaskakuje w monitoringu szpitali?
• Podsumowanie monitoringu szpitali

Właśnie ujawnienia wynagrodzenia kierownika szpitalnego oddziału dotyczyła niniejsza sprawa. Jawność samych umów była nam potrzebna do zbadania, na jakich warunkach pracują ordynatorzy i czy potwierdzą się praktyki zatrudniania ich jedynie na cząstkę etatu.

Wyrok sądu wobec gdańskiego szpitala

Do Copernicus Podmiot Leczniczy sp. z o.o., czyli spółki prowadzącej Szpital Św. Wojciecha, zwróciliśmy się z wnioskiem w ramach prowadzonego monitoringu największych szpitali. Problemy dotyczyły ujawnienia wysokości wynagrodzenia lekarzy kierujących oddziałami. Dokumenty te nie zostały udostępnione ze względu na ochronę danych osobowych i brak zgody ordynatorów/lekarzy kierujących oddziałem na ich udostępnienie.

Szpital odmówił podania tych informacji, także kiedy ponowiliśmy naszą prośbę, nie pozostało nam nic innego, jak zaskarżyć tę decyzję do sądu. WSA w Gdańsku w wyroku z 8 czerwca 2017 r. (II SA/Gd 96/17) uwzględnił skargę Sieci Watchdog i uchylił decyzję o odmowie udostępnienia informacji. W uzasadnieniu wyroku skonkludował, że:

(…) nie budzi żadnej wątpliwości kwalifikacja ordynatora jako osoby pełniącej funkcję publiczną (…) związku z powyższym umowa zawarta przez Szpital z ordynatorem zawiera informację publiczną, gdyż dotyczy osoby pełniącej funkcje zarządzające w Szpitalu, a więc strukturze organizacyjnej podmiotu obowiązanego do udzielania informacji publicznej. Ordynator jest osobą realizującą nałożone na Szpital zadanie publiczne.

i dał jasne wskazówki, że:

Rozpoznając ponownie sprawę w tym zakresie organ uwzględni powyżej wskazane zalecenia i przekaże skarżącemu Stowarzyszeniu żądaną informację o wysokości wynagrodzeń kierowników oddziałów.

Szpital złożył skargę kasacyjną od wyroku. Kwestionował w niej m.in. stanowisko mówiące o tym, iż ordynatorzy są osobami pełniącymi funkcje publiczne. Odpowiedź na skargę kasacyjną w imieniu Sieci Watchdog wniósł r.pr. Adam Kuczyński.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego

NSA w wyroku z 12 kwietnia 2018 r. (I OSK 2111/17) oddalił skargę kasacyjną szpitala, w związku z czym prawomocny stał się korzystny dla jawności wyrok WSA w Gdańsku.

W uzasadnieniu wyroku NSA, co do meritum, można przeczytać, że:

• kontrahent władzy publicznej, otrzymujący korzyści pochodzące ze środków publicznych, jest osobą mającą związek z pełnieniem funkcji publicznej, o której mowa w art. 5 ust. 2 zdanie drugie ustawy o dostępie do informacji publicznej, i w zakresie, w jakim informacje dotyczą tego związku, podlegają zatem udostępnieniu jako publiczne,
• wynagrodzenia kierowników oddziałów pochodzą ze środków samorządowych i NFZ, a zatem ze środków publicznych,
• “ordynator jest osobą realizującą nałożone na szpital zadanie publiczne. Ta informacja pozostaje bowiem w ścisłym związku z pełnioną funkcją i wskazuje na wydatkowanie środków publicznych. Judykatura za osobę pełniącą funkcję publiczną uznaje więc każdego, kto pełni funkcję w organach władzy publicznej lub też w strukturach osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, jeżeli tylko funkcja ta ma związek z dysponowaniem majątkiem państwowym lub samorządowym albo zarządzaniem sprawami związanymi z wykonywaniem swych zadań przez władze publiczne, a także inne podmioty, które tę władzę realizują lub gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa”,
• “jeśli wynagrodzenie ordynatora/kierownika oddziału pochodzi ze środków publicznych, a osoby te wykonują funkcje szersze niż usługowe, o dużym znaczeniu społecznym, a więc oddziałują na sferę publiczną, ergo niepodobna twierdzić, że w rozumieniu udip nie pełnią funkcji publicznej (chodzi wszak o ujęcie prawne tego pojęcia, a nie potoczne), to wynagrodzenie to podlega upublicznieniu.”

Znaczenie wyroku

To ważny wyrok dla wszystkich tych, którzy monitorują działalność podmiotów zajmujących się w Polsce ochroną zdrowia, w tym warunki zatrudniania osób kierujących ich działalnością. Jasne stanowisko w tej sprawie powinno dać silny argument tym, którzy wnioskują o podobne informacje i zamiast interesujących danych otrzymują decyzje o odmowie udostępnienia informacji.