W 2018 roku opublikowaliśmy artykuł o naszych najdłuższych bataliach sądowych o prawo do informacji publicznej (Czekając na odpowiedź – nasze najdłużej trwające sprawy sądowe ). Dziś do grona podmiotów, które nie lubią odpowiadać na pytania, dołączają Polskie Koleje Państwowe S.A. Spółka, która potrzebowała siedmiu lat, by udzielić informacji, przyjmuje „żółtą koszulkę lidera” w naszym niechlubnym rankingu. Poniżej kalendarz „wojny siedmioletniej”.

Chronologia: 

1. 13 lipca 2012 r. – Stowarzyszenie wniosło o udostępnienie skanów umów podpisanych z członkami Zarządu PKP S.A.,
2. 7 sierpnia 2012 r. – odpowiedź podmiotu, w którym informuje, iż przedmiotowa informacja nie może zostać udostępniona, ponieważ ma ona związek z czynnościami z zakresu prawa pracy, a nie wykonywaniem zadań publicznych lub gospodarowaniem mieniem publicznym,
3. 8 listopada 2012 r. – Stowarzyszenie wnosi skargę na bezczynność PKP; w skardze podniesiono zarzut naruszenia Konstytucji oraz przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej, sformułowano argumentację uzasadniającą publiczny charakter wnioskowanej informacji,
4. 23 listopada 2012 r. – odpowiedź na skargę, w której PKP wnosi o oddalenie lub odrzucenie skargi Stowarzyszenia, ponownie podnosząc, iż skany umów o pracę członków Zarządu nie są informacją publiczna,
5. 20 lutego 2013 r. – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie (sygn. II SAB/Wa 466/12) zobowiązujący PKP do udostępnienia informacji, Sąd w wyroku stwierdził, iż jest to informacja publiczna,
6. 11 kwietnia 2013 r. – PKP wniosło skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego, Sądowi I instancji zarzucono błędną interpretację przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej oraz błędne stwierdzenie, iż PKP pozostawało w bezczynności,
7. 30 października 2013 r. – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (I OSK 1091/13) uchylający zaskarżony wyrok oraz przekazujący sprawę do ponownego rozpatrzenia. Stwierdzono, iż uzasadnienie wyroku I instancji miało charakter niepełny i lakoniczny, nie odniesiono się w pełni do argumentacji Spółki,
8. 4 marca 2014 r. – ponowny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie (sygn. II SAB/Wa 28/14) zobowiązujący po raz kolejny PKP do udostępnienia skanów umów, tutaj Sąd zastosował podobną, dokładniejszą, argumentację, co w swoim poprzednim orzeczeniu,
9. 18 kwietnia 2014 r. – skarga kasacyjna PKP S.A.
10. 24 czerwca 2015 r. – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (sygn. I OSK 1486/14) przekazujący sprawę do ponownego rozpatrzenia, NSA stwierdził, iż argumentacja WSA ponownie miała charakter niepełny i nie odniesiono się do wszystkich zarzutów spółki, NSA poddał również w wątpliwość, czy umowy o pracę powinny podlegać udostępnieniu i czy mają one związek z „publicznym” charakterem spółki PKP S.A. Informacja taka podlega udostępnieniu, gdy podmiot pełni funkcję publiczną.
11. 22 października 2015 r.- wyrok WSA w Warszawie (sygn. II SAB/WA 828/15) oddalający skargę Stowarzyszenia; Sąd I instancji przychylił się do poprzedniej wykładni NSA, stwierdzając, iż PKP działało jako kierownik zakładu pracy, natomiast umowy podpisane z członkami zarządu PKP mają charakter umów o świadczenie usług (tzw. umowy -zlecenie), co nie czyni ich odgórnie umowami zawierającymi informację publiczną,
12. 21 kwietnia 2017 r. – wyrok NSA (sygn. I OSK 307/16) uwzględniający skargę kasacyjną wniesioną przez Stowarzyszenie oraz przekazujący sprawę do ponownego rozpatrzenia. NSA podkreślił, iż poprzednio błędnie zinterpretowano wytyczne sformułowane w poprzednich wyrokach, w wyniku czego WSA błędnie stwierdził, iż umowy o świadczenie usług w ramach Zarządu PKP S.A. nie stanowią informacji publicznej. PKP S.A. jest jednoosobową spółką Skarbu Państwa, katalog informacji podlegającej udostępnieniu jest katalogiem otwartym i nie można go traktować „zawężająco”.  
13. 17 listopada 2017 r. – kolejny wyrok WSA w Warszawie (sygn. II SAB/Wa 399/17). PKP zostało zobowiązane do udostępnienia informacji publicznej. Sąd I instancji przychylił się tym razem do wytycznych Sądu kasacyjnego, umowy menadżerskie mają charakter informacji publicznej,
14. 10 stycznia 2018 r. – skarga kasacyjna wniesiona przez PKP S.A. Przedstawiono kolejne argumenty świadczące, jakoby skany umów nie  stanowiły informacji publicznej.
15. 12 kwietnia 2019 r. – wyrok NSA (sygn. I OSK 881/18) oddala skargę kasacyjną, uniemożliwiając PKP S.A. dalsze prowadzenie postępowania sądowoadministracyjnego. Podkreślono, iż PKP wykonuje zadania publiczne w postaci m.in. świadczenia usług transportu i przewozu osób. Ponadto, Skarb Państwa jest jedynym akcjonariuszem w niniejszej spółce. Utrzymano argumentację, iż skan umowy członka zarządu instytucji publicznej jest informacją publiczną.
16. 19 czerwca 2019 r. – po czterech wyrokach Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz prawie siedmioletniej batalii, PKP S.A. odpowiada na wniosek z 13 lipca 2012 r., udostępniając skany umów członków Zarządu, w zakresie, w jakim stanowią one – w ocenie Spółki –  informację publiczną.

Udostępnienie niepełnych umów

W swoim piśmie PKP S.A. podkreśla, iż udostępnia tylko część informacji dotyczących umów, nieudostępniona część dotyczy zagadnień z zakresu prowadzenia działalności gospodarczej oraz gospodarowania majątkiem własnym, a nie działalności publicznej.

Za informacje publiczne, zawarte w umowach, uznano: dane osobowe i pełnione funkcje, przedmioty kontraktów, prawa i obowiązki Zarządzającego, odpowiedzialność Zarządzającego, kwestie dotyczące własności intelektualnej, tajemnicy przedsiębiorstwa Spółki, czasu obowiązywania kontraktów i trybu wcześniejszego rozwiązania, zakazu konkurencji i postanowień końcowych. Te informacje otrzymaliśmy. Z kolei nie poznaliśmy m.in. informacji o wynagrodzeniu osób piastujących wówczas funkcje w zarządzie Spółki.

Naszym zdaniem jest to stanowisko błędne. Przepisy Konstytucji oraz ustawy o dostępie do informacji publicznej jasno stanowią, iż udostępnieniu podlegają informacje związane z wykonywaniem zadań publicznych bądź gospodarowaniem mieniem publicznym. W ostatnim wyroku z 2019 r. Naczelny Sąd Administracyjny jasno przedstawił swoje stanowisko, iż PKP S.A. jest podmiotem wykonującym zadania o charakterze publicznym. Z tego powodu, gdy opadną emocje po zakończeniu 7-letniego starcia sądowego, rozważymy… złożenie kolejnej skargi na bezczynność, polegającej na niepełnym zrealizowaniu naszego wniosku. To by z pewnością pomogło umocnić PKP w pozycji lidera-podmiotu zobowiązanego, z którym się najdłużej procesujemy w jednej sprawie.