Tauron wspiera Narodową Orkiestrę Symfoniczną Polskiego Radia w Katowicach, Orlen sponsorował ostatni zjazd klubów Gazety Polskiej, a „Różaniec bez granic” finansowała m.in. Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych.
Patrząc na te trzy pierwsze z brzegu inicjatywy wspierane przez spółki skarbu państwa, trudno doszukać się jakiejkolwiek prawidłowości w doborze podmiotów, które mogą liczyć na sponsoring firm z państwowym kapitałem. Wprawdzie Ministerstwo Skarbu Państwa (już nieistniejące) w 2016 roku sporządziło dokument, w którym sugeruje obszary, w jakich spółki te mogą podejmować działania sponsoringowe, ale czy rzeczywiście wspierają one jedynie sport profesjonalny, wychowanie fizyczne, działalność kulturalną, szkolnictwo, inicjatywy proekologiczne czy akcje społeczne? Do której z tych kategorii można byłby zakwalifikować spotkanie czytelników gazety wydawanej przez prywatną firmę?
Pytamy
Chcąc bliżej przyjrzeć się działalności sponsorskiej spółek skarbu państwa, nie ograniczając się jedynie do kadencji obecnego rządu, 25 czerwca 2018 roku do trzech spółek (PKN Orlen, Tauron, Totalizator sportowy) wysłaliśmy wnioski o informację publiczną. Zapytaliśmy też Polska Agencja Żeglugi Powietrznej, która choć nie jest spółką, to jest państwową osobą prawną, tak samo podlegającą jawności. Wnioski miały następującą treść:
Na podstawie art. 61 Konstytucji RP stowarzyszenie Sieć Obywatelska Watchdog Polska wnosi o udostępnienie:
- listy podmiotów, którym spółka przekazała środki finansowe na podstawie umowy sponsorskiej, umowy darowizny, partnerstwa lub w formie dotacji w latach 2013-2017,
- kwot poszczególnych płatności na podstawie umowy sponsorskiej, umowy darowizny, partnerstwa lub przekazanych w formie dotacji w latach 2013-2017,
- informacji na temat powodów, dla których spółka wsparła finansowo te konkretne podmioty.
Polska Agencja Żeglugi Powietrznej i Totalizator Sportowy przedłużyły termin odpowiedzi do 25 sierpnia, natomiast Tauron (odpowiedź) i Orlen (odpowiedź) odpowiedziały bardzo podobnie – obie spółki stoją na stanowisku, że nie są podmiotem zobowiązanym do udostępniania informacji publicznej.
W odpowiedzi Tauronu czytamy, iż spółka nie jest podmiotem wykonującym zadania publiczne oraz nie dysponuje publicznym majątkiem, ponieważ jako spółka kapitałowa została wyposażona we własny majątek. Orlen zwraca uwagę, iż Skarb Państwa posiada jedynie 27,52% udziałów w kapitale zakładowym spółki, a zobligowane do udzielenia informacji są jedynie spółki, w których Skarb Państwa ma pozycję dominującą. Orlen twierdzi ponadto, iż nawet gdyby był podmiotem zobowiązanym do udostępnia informacji publicznej, to nasze pytania dotyczą zagadnień objętych tajemnicą przedsiębiorcy.
Skarżymy
Obie odpowiedzi spółek zaskarżyliśmy do sądu administracyjnego. Naszym zdaniem nie ma znaczenia, jaki jest procent udziałów Skarbu Państwa w kapitale spółki. Ważne jest, że spółka dysponuje publicznymi pieniędzmi, i to nie małymi. Ponadto zarówno Tauron, jak i Orlen, zapewniając bezpieczeństwo energetyczne kraju, są spółkami o znaczeniu strategicznym w ten sposób wypełniają zadania publiczne, o czym jest mowa w wielu orzeczeniach sądów administracyjnych. Zresztą Orlen na swojej stronie internetowej chwali się, że aktywnie realizuje rządową politykę dla infrastruktury logistycznej w sektorze naftowym, co nie jest niczym innym, jak realizacją zadań publicznych.
Analogicznie w przypadku Tauronu stoimy na stanowisku, iż spółka jest podmiotem zobowiązanym do udostępniania informacji publicznej. W skardze na bezczynność spółki napisaliśmy:
W odpisie z KRS skarżonej spółki jako główny przedmiot działalności podmiotu widnieje „handel energią elektryczną”. W świetle orzecznictwa sądowoadministracyjnego należy stwierdzić, że uczestniczenie w obrocie energetycznym jest realizacją zadań publicznych, bowiem taki podmiot uczestniczy w zapewnieniu energii elektrycznej. W wyroku z dnia 15 października 2013 roku o sygn. akt I OSK 1212/13 Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że przedsiębiorstwa energetyczne, w związku z powierzeniem im zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa energetycznego kraju, są przedsiębiorstwami użyteczności publicznej i wykonują zadania publiczne w rozumieniu art. 4 ustawy o dostępie o informacji publicznej.
Czekamy na odpowiedzi pozostałych spółek i na rozpatrzenie naszych skarg przez sąd administracyjny.
Czy skargi zostały rozpoznanie? Można prosić o sygnatury?
Orlen: II SAB/Wa 591/18
Tauron: IV SAB/Gl 198/18 (spółka złożyła skargę kasacyjną od tego wyroku)
Totalizator Sportowy: II SAB/Wa 689/18 (spółka złożyła skargę kasacyjną od tego wyroku)
Bardzo dziękuję. Pani odpowiedź pomogła mi w napisaniu skargi kas. na wyrok II SAB/Wa 87/19.