W maju 2012 roku Stowarzyszenie Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich (Sieć Obywatelska Watchdog Polska) rozpoczęło realizację projektu wspierającego stabilność działań organizacji strażniczych w Europie. Projekt nosi nazwę “Wewnątrz Unii Europejskiej – sprawowanie władzy i rozliczalność”.

CO TAKIEGO ZYSKUJE KAŻDY I KAŻDA NA DZIAŁANIACH WACHDOGÓW?

Organizacje strażnicze pełnią szereg istotnych funkcji w demokracji i wpływają na tworzoną politykę. Są ekspertami w obszarach swojego działania – biorą udział w komisjach parlamentarnych, wysłuchaniach publicznych, spotkaniach konsultacyjnych w ministerstwach, składają swoje opinie na temat tworzonego prawa, komentują działania władz w mediach. Inną funkcją organizacji strażniczych jest interweniowanie i alarmowanie – podnoszenie kwestii niepopularnych, reagowanie na krzywdę jednostki lub grupy, a także na zagrożenia dla systemu demokratycznego czy praw obywatelskich. Watchdogi podejmują się także naciskania i przypominania władzom publicznym, że konkretne akty prawne lub działania winny być podjęte. Ukoronowaniem wszystkich funkcji jakie sprawują organizacje strażnicze jest wprowadzanie realnych zmian. Organizacje te są konieczne do kształtowania systemu demokratycznego i do tego, aby każdemu i każdej żyło się lepiej w jego czy jej kraju, a także do tego, by władza publiczna nie przekraczała granic ingerencji w życie jednostki.

CO JEST KONIECZNE DLA STABILNEGO DZIAŁANIA WATCHDOGÓW?

Działalność strażnicza winna być rozumiana, popierana i wspierana – przez obywateli, biznes i władze publiczne na wszystkich poziomach – lokalnym, krajowym i europejskim. Uda się to jedynie, gdy organizacje same zadbają o to by pokazać jak każdy i każda zyskuje na ich działalności i jakiej one same pomocy potrzebują.

Dlatego w ramach projektu będziemy wspólnie – w gronie organizacji strażniczych – pracować nad:

• podsumowaniem i ocenieniem jakie korzyści przynosi nasza działalność społeczeństwom poszczególnych krajów Unii Europejskiej. Punktem odniesienia jest dla nas Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej;
• przedstawieniem naszych osiągnięć opinii publicznej i wytłumaczeniem na czym polega nasza działalność;
• zachęcaniem do wspierania działalności takiej, jak nasza przez instytucje Unii Europejskiej, instytucje krajowe i obywateli;
• zmianami w naszych organizacjach, które pozwolą nam zadbać nie tylko o to, żeby dobrze sprawować nasze społeczne funkcje, ale także zadbać o ich widoczność, zrozumienie przez społeczeństwo, biznes i instytucje oraz stałe wzmacnianie naszej wiarygodności.

DLACZEGO NIE WYSTARCZY DZIAŁAĆ NA POZIMIE JEDNEGO KRAJU?

Działalność organizacji strażniczych jest istotna dla każdego systemu demokratycznego. Dzielimy wspólne problemy, w różnych krajach wypracowujemy rozwiązania, którymi warto się dzielić. Przede wszystkim jednak działamy w ramach Unii Europejskiej, która tworzy prawa i dokumenty mające wpływ na to, co dzieje się w krajach członkowskich.

CZEMU POLSKA ORGANIZACJA – SLLGO – KOORDYNUJE DZIAŁANIA EUROPEJSKIEJ SIECI?

Stowarzyszenie Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich realizuje działania wspierające rozwój organizacji strażniczych i idei kontroli obywatelskiej w Polsce już od 2007 roku. Nasz program Mocna Straż – przygotowany wspólnie z Fundacją im. Stefana Batorego jest wyjątkową i jedyną taką inicjatywą w Europie.
Polskie organizacje strażnicze osiągnęły poziom rozwoju, który pozwala nam chwalić się osiągnięciami i poszukiwać kolejnych sposobów wzmacniania naszych działań. Dlatego w gronie organizacji z różnych krajów, które miały podobne spostrzeżenia, to właśnie my byliśmy w stanie podjąć się tego ambitnego zadania.

W gronie inicjatorów są tak znamienite organizacje jak litewski oddział Transparency International – które zajmuje się przejrzystością życia publicznego, Centrum Niezależnego Życia z Bułgarii – zajmujące się wpływaniem na tworzenie warunków do samodzielnego życia dla osób z niepełnosprawnościami, NANE – węgierska organizacja zajmująca się prawami kobiet i ochroną przed przemocą, Oživení – czeska organizacja zajmująca się zapobieganiem korupcji i ekologicznym transportem w miastach, Centrum Filantropii ze Słowacji, które wspiera organizacje w budowaniu finansowej stabilności Europejskie Centrum Prawa Non-Profit z Węgier, które jest silną i znaną organizacją wspierającą wypracowywanie korzystnych rozwiązań prawnych dla organizacji społecznych. Organizacja ta rozpoczęła działania sieciujące i przygotowała obszerny raport o działalności organizacji strażniczych. W tym gronie stworzyliśmy wstępne założenia naszych wspólnych działań.

NIC O WATCHDOGACH BEZ WATCHDOGÓW!
Zależy nam na tym, aby organizacje strażnicze w Europie tworzyły wspólnotę, dzieliły się doświadczeniami i budowały wzajemne zaufanie. Nasze pierwsze działania polegają zatem na przedstawianiu się organizacjom z różnych krajów i tworzeniu sieci informacji. Do końca września 2012 roku, oprócz inicjatorów, do obiegu informacji zostało włączonych 37 organizacji. W tym celu stworzyliśmy listę mailingową (sustainability@watchdog.org.pl), do której zapraszamy wszystkie organizacje strażniczne chcące dzielić się swoją wiedzą i doświadczeniami.

To oznacza, że SLLGO spotyka się wieloma organizacjami i informuje je o bieżących działaniach.

Ponadto budujemy zrozumienie i wsparcie dla organizacji strażniczych w Unii Europejskiej. W maju, czerwcu i na początku lipca 2012 roku śledziliśmy co mówi się o finansowaniu watchdogów w kolejnych kilku latach.

Przygotowaliśmy także pilotażową metodologię obserwowania i utrwalania tego, jak organizacje strażnicze dbają o prawa obywateli. Obecnie pracujemy nad tym żeby wyniki naszych prac przedstawiać na stronie i wprowadzić bieżący monitoring w innych krajach.

Kontakt: Joanna Gucman: joanna.gucman@siecobywatelska.pl; Katarzyna Batko-Tołuć: katarzyna.batko@siecobywatelska.pl.

Projekt finansowany jest ze środków Trust for Civil Society in Central and Eastern Europe.