Policja od 17 lat co roku zleca kosztowne badanie opinii publicznej, którego wynikami nie chce się dzielić. 3 lata temu zawnioskowaliśmy o jego udostępnienie i w czerwcu 2024 roku, po wyrokach sądów dwóch instancji, wreszcie nam go udostępniono… tyle że jest to jego niespełna trzydziestostronicowe omówienie opracowane w Wydziale Analiz i Kontroli Zarządczej Gabinetu Komendanta Głównego Policji.
AKTUALIZACJA: Po przesłaniu do Komendy Głównej Policji wniosku z prośbą o doprecyzowanie, czy otrzymany przez nas raport jest jedynym raportem z badań, skontaktowała się z nami Rzeczniczka Prasowa Komendy Głównej Policji i poinformowała, iż jest to główny raport, poza raportami wojewódzkimi. Zaproszono nas do Komendy, by zaprezentować metodologię badania, która w międzyczasie się zmieniała. Niebawem zrelacjonujemy, czego się dowiedzieliśmy.
Realizowane od prawie 20 lat „Badanie opinii społecznej na temat poczucia bezpieczeństwa Polaków oraz oceny pracy Policji”, w skrócie Polskie Badanie Przestępczości, to źródło bezcennej wiedzy o tym, jak zmienia się nastawienie Polek i Polaków do Policji. Jest realizowane na dużej, reprezentatywnej próbie 17 tysięcy mieszkańców całej Polski. Niestety tylko nieliczni mają szansę zapoznać się z jego wynikami.
Przez wiele lat media nie interesowały się raportami z tych badań, więc opinii publicznej umknęło, że ich wyniki nie są upubliczniane. Zrobiło się o nich głośno w 2021 roku. Już od kilku lat, w związku z kontrowersyjnymi działaniami w czasie demokratycznych protestów czy Strajku Kobiet, Policja przeżywała kryzys wizerunkowy i obserwowano wyraźny spadek zaufania obywateli do funkcjonariuszy. A może to tylko złudne wrażenie i w rzeczywistości Polki i Polacy dobrze oceniają pracę Policji? Najłatwiej to sprawdzić, zaglądając do badania, które Komenda Główna Policji realizuje od kilkunastu lat – łatwo będzie zobaczyć trend. I tu napotykamy na problem, ponieważ Policja raportu nie chce pokazać, choć o jego udostępnienie występuje wiele redakcji. 20 lipca 2021 roku zawnioskowaliśmy o niego i my. W odpowiedzi Komenda Główna Policji poinformowała nas, że raport nie jest informacją publiczną. Złożyliśmy skargę na bezczynność, a sąd przyznał nam rację – zobowiązując Komendanta Głównego Policji do rozpatrzenia wniosku. Komendant wnosi jednak skargę kasacyjną i musimy czekać dwa lata na jej rozpatrzenie przez NSA. 4 kwietnia 2024 roku NSA ją oddala i tym samym wyrok WSA staje się prawomocny, a Komendant Główny Policji musi rozpoznać nasz wniosek. Spodziewamy się decyzji odmownej (to też jest forma rozpatrzenia wniosku, można ją zaskarżyć i czekać kolejne lata na kolejne sprawy przed sądami), jednak 18 czerwca otrzymujemy następujące pismo:
W odpowiedzi na wniosek o udostępnienie informacji publicznej Stowarzyszenia Sieć Obywatelska Watchdog Polska z dnia 20 lipca 2021 roku w związku z doręczeniem do Komendy Głównej Policji w dniu 6 czerwca 2024 roku prawomocnego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 5 maja 2022 roku z aktami sprawy II SAB/WA 19/22 w załączonym pliku PDF przekazuję skan „Polskiego badania przestępczości zrealizowanego w 2021 r.
W załączniku znajdujemy dokument „Polskie Badanie Przestępczości” wyniki czternastej edycji w porównaniu do poprzednich. Opracowano w Wydziale Analiz i Kontroli Zarządczej Gabinetu Głównego Policji. To dosyć krótkie opracowanie pokazujące wybrane wyniki badań (tak zakładamy) w zestawieniu z poprzednimi edycjami. To ciekawe dane, których streszczenie przedstawiamy poniżej, jednak z całą pewnością nie jest to dokument, o który wnioskowaliśmy. Dlaczego tak uważamy? Zakładamy, że właściwy raport przygotowała firma realizująca badanie i jest on dużo obszerniejszy – pamiętajmy, że to projekt badawczy za kilkaset tysięcy (dziennikarze mówią o kwocie 430 tysięcy za badanie przeprowadzone w 2019 roku, to zapewne nie było tańsze). Z doniesień medialnych wynika, że raport z 2014 roku, do którego udało się dotrzeć dziennikarzom, liczył kilkaset stron. W przesłanym nam raporcie brakuje części metodologicznej i przedstawiono jedynie ogóle częstości występowania poszczególnych zmiennych, a dziennikarze wspominali o wynikach z podziałem na wiek i miejsce zamieszkania (szczegółowiej niż tylko w podziale na województwa). Zapewne w przesłanym nam raporcie pominięto wiele zmiennych uwzględnionych w badaniu. W tej sytuacji będziemy wyjaśniać, czy przesłany dokument na pewno jest pełnym raportem z badań.
Streszczenie przesłanego nam raportu
Polskie Badanie Przestępczości to projekt badawczy realizowane co roku od 2007 roku. Do badania ankietowego (od 2021 roku wywiady telefoniczne, wcześniej bezpośrednie) wylosowano próbę 17 tys. osób powyżej 15. roku życia z 16 województw. Każdorazowo badanie realizuje niezależny ośrodek badawczy, w 2021 roku było to konsorcjum firm IBC Group Central Europe Holding S.A. oraz CBM Indicator sp. z o.o.
Ankietowani oceniali skuteczność pracy Policji w walce z przestępczością, a także Policję jako instytucję. Odpowiadali także na pytania dotyczące ich lęku przed przestępczością.
- Ocena Policji
1.1. Zaangażowanie Policji w pracę na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa w ruchu drogowym
W 2021 roku większość Polaków 65 % dobrze oceniała drogówkę, jednak od 2015 roku ta ocena systematycznie spada – z 76,6 % do 65,0% (z jednorazowym skokiem do 83,8 % w 2020 roku).
1.2 Skuteczność Policji w walce z przestępczością
Jeśli chodzi o ocenę walki z przestępczością, to od lat utrzymuje się ona na podobnym poziomie – ponad 60% respondentów uważało, że Policja jest w tym zakresie skuteczna. Ciekawie wyglądają natomiast dane za 2018-2020 rok. W 2018 i 2019 roku ta ocena nagle spadła o 10 punktów procentowych (58,8% i 59,4%), by w 2020 roku równie niespodziewanie wystrzelić w górę do 78,8%. W 2021 roku wróciła do poziomu sprzed 2018 roku – 66,1% Polaków oceniało, że Policja skutecznie zwalcza przestępczość.
Źródło: Polskie Badanie Przestępczości
1.3 Częstotliwość widywania patroli policyjnych
W ocenie respondentów z roku na rok jest więcej patrolującej Policji na ulicach.
1.4. Ocena Policji jako instytucji
W 2021 roku po raz pierwszy poproszono badanych o ocenę Policji jako instytucji – 59% oceniło Policję dobrze, 36,1 % źle, 4,8% nie miało zdania. Respondenci ciekawie uzasadnili swoje oceny:
Osoby, które pozytywnie wypowiedziały się na temat Policji (N=10 036), zapytano o to, co wpłynęło na taką ocenę. Jak wynika z ich wypowiedzi, ankietowani wskazują przede wszystkim na ogólny poziom skuteczności Policji (38,8%). Co trzeci badany twierdzi, że do jego oceny przyczyniły się działania Policji w czasie pandemii, takie jak kontrole osób na kwarantannie, czy patrolowanie ulic (34,2%), a także działania Policji podczas zgromadzeń publicznych i manifestacji (32,0%). Ponad jedna czwarta ankietowanych (27,2%) bierze pod uwagę w opinii na temat Policji pracę policjantów, którzy pełnią służbę w okolicy ich miejsca zamieszkania.
O to, co wpłynęło na ich ocenę, zapytano także osoby, które negatywnie oceniły działania Policji. I tu pojawia się taki sam argument, co przy pozytywnej ocenie – zachowanie funkcjonariuszy podczas zgromadzeń publicznych i manifestacji. Tak uzasadnia swój wybór aż 41,5% badanych z tej grupy. Wśród innych powodów wymienia się najczęściej skuteczność Policji (36,1%) oraz jej działania w czasie pandemii (33,7%).
Zapytano również respondentów, czy ich ocena Policji w ostatnim roku poprawiła się, pogorszyła lub nie zmieniła. Nieco ponad połowa zadeklarowała, że ich ocenia się nie zmieniła (51,2%), natomiast co trzeci ankietowany przyznał, że ocenia Policję gorzej niż w zeszłym roku (33,8%). Nieco ponad jedna dziesiąta wskazała na poprawę swojej oceny (11,1%).
Źródło: Polskie Badanie Przestępczości
1.5. Ocena pracy policjantów
Ciekawie prezentują się wyniki dotyczące oceny pracy policjantów pełniących służbę w okolicy miejsca zamieszkania. Między 2007 a 2017 rokiem ta ocena była w miarę stabilna – pozytywnie pracę miejscowych funkcjonariuszy oceniało między 62 a 72 % badanych. W 2017 roku ta ocena była na poziomie 69,2%, a rok później spadła do notowanego wcześniej poziomu 58,2%. Kolejny rok to jeszcze niższy wynik – 57,3%. I nagle w 2020 roku podskoczyło o ponad 20 punktów procentowych, a w 2021 spadło do poziomu 73,5%. Biorąc pod uwagę ocenę pracy lokalnych policjantów w czternastu edycjach badania – najgorsze noty zebrali w 2018 i 2019 roku, a najlepsze w 2020 i 2021.
Co ciekawe, zarówno na pozytywną, jak i negatywną ocenę miały najbardziej wpływ dwa czynniki – widoczność policjantów i ich dostępność w razie potrzeby.
Źródło: Polskie Badanie Przestępczości
- Poczucie bezpieczeństwa
2.1 Poczucie bezpieczeństwa po zmroku
Zdecydowana większość Polaków (83,5%) deklarowała, że czuje się bezpiecznie podczas spacerów po zmroku w swojej okolicy (83,5%).
2.2 Największe zagrożenia
Zadaniem badanych było również wybranie spośród listy przedstawionych zagrożeń tych, których się najbardziej obawiają. Ponad 80% respondentów wskazało na brawurowo jeżdżących kierowców, ponad 60% obawia się włamań i niszczenia mienia przez wandali.
2.3 Krajowa Mapa Zagrożeń Bezpieczeństwa
Jak wynika z wypowiedzi uczestników badania, większość z nich nie zna aplikacji Krajowa Mapa Zagrożeń Bezpieczeństwa (66,8%). Słyszało o niej 29,7% ankietowanych, a korzystało – 3,4% ogółu.
W porównaniu do ubiegłego roku, można zaobserwować, że wzrósł odsetek osób, które słyszały o tej aplikacji (o 8,2 p.p.), natomiast liczba osób, które z niej korzystają utrzymała się na zbliżonym poziomie.
2.4. Moja komenda
Większość badanych twierdzi, że nie zna aplikacji Moja Komenda (82,5%). Słyszało o niej 15,9% ankietowanych, a korzystało 1,5%. W porównaniu z poprzednim rokiem można zaobserwować spadek znajomości tej aplikacji.
W raporcie z badań porównano też wyniki w poszczególnych województwach. Najlepiej skuteczność Policji oceniają mieszkańcy województwa kujawsko-pomorskiego (77%) i dolnośląskiego (74%), najwięcej negatywnych ocen wystawili mieszkańcy z obszaru będącego pod jurysdykcją Komendy Stołecznej Policji (34,6%), a także respondenci z województwa dolnośląskiego (32,5%) i mazowieckiego (32,3%).
Policję jako instytucję najlepiej ocenili mieszkańcy województwa śląskiego (69,2 % pozytywnych ocen), a najgorzej dolnośląskiego (45% procent negatywnych ocen).
Komentarze