Stańmy w obronie prześladowanych obrońców praw człowieka

Właśnie wróciliśmy z Walnego Zgromadzenia Forum Społeczeństwa Obywatelskiego Unii Europejskiej i Rosji. Jesteśmy w Forum od 2011 roku i stopniowo coraz lepiej rozumiemy, co ta platforma współpracy nam daje. Początkowo chcieliśmy po prostu dzielić się doświadczeniem i wspólnie działać z innymi organizacjami w osiąganiu naszych celów – większej przejrzystości i rozliczalności władzy. Z czasem zobaczyliśmy, jak ważne jest także stawanie razem w obronie praw człowieka, dbanie o dobre warunki działania dla organizacji społecznych i łączenie się ludzi w Europie.

Tym razem miało to wyjątkowe znaczenie, ponieważ od stycznia, w areszcie w Groznym, więziony jest szef czeczeńskiego oddziału Centrum Praw Człowieka „Memoriał” – jednej z najbardziej cenionych na świecie rosyjskich organizacji społecznych. Stanięcie solidarnie w jego obronie było jednym z wiodących tematów spotkania. Ci, którzy kiedyś byli więzieni, mówili, jak ważne są docierające do więzienia sygnały o zainteresowaniu ludzi z zewnątrz, czy też interwencje na poziomie międzynarodowym. Rozmawialiśmy także o tym, jak ważne jest pokazywanie, że nie zgadzamy się na używanie represji wobec osób, które bronią praw innych ludzi. Przygotowaliśmy list z żądaniem jego uwolnienia, zorganizowaliśmy pikietę pod ambasadą rosyjską w Sofii (gdzie odbywało się Walne Zgromadzenie) i dostarczyliśmy apel do władz Rosyjskiej Federacji.

Sytuacja w Czeczenii

Podczas Forum rozmawialiśmy wiele o sytuacji w Czeczenii. Od 10 lat w tej republice, za pozwoleniem władz na Kremlu, rozwija się system instytucjonalnej i pozainstytucjonalnej przemocy wobec obywateli. Organizacje pozarządowe donoszą o porwaniach ludzi dokonywanych przez grupy związane z władzami republiki, zaginięciach, torturach oraz zabójstwach. Dokumentowanie tych zdarzeń jest trudne, ponieważ społeczeństwo boi się opowiadać o naruszeniach praw człowieka, a osoby, które próbują to robić, spotykają represje i aresztowania. W stałym zagrożeniu zdrowia i życia są nie tylko one same, ale także ich krewni.
Coraz trudniejsza staje się tym samym praca niezależnych dziennikarzy oraz organizacji społecznych i coraz więcej jest przypadków aresztowań pod fikcyjnymi zarzutami. W 2014 r. na karę pozbawienia wolności za posiadanie trzech gramów heroiny skazano czeczeńskiego działacza Rusłana Kutajewa, który do winy przyznał się pod wpływem tortur. W 2016 r. takie same zarzuty usłyszał Żalaudi Gerijew, niezależny dziennikarz współpracujący z portalem Kaukaski Węzeł. Został skazany na trzy lata więzienia pod zarzutem posiadania narkotyków. Podczas postępowania zeznał, że był torturowany już w drodze do aresztu. Obiektem ataków czeczeńskich władz wielokrotnie była rosyjska organizacja Komitet przeciwko Torturom. Jej biuro kilkakrotnie demolowano, zostało spalone, a jego pracowników pobito po wyciągnięciu z autobusu jadącego z Czeczenii do Inguszetii. Po tych atakach organizacja zdecydowała się na zamknięcie biura w Groznym.

Więcej o sytuacji w Czeczenii i sprawie Oyuba Titieva:

Apel do władz Federacji Rosyjskiej w sprawie zwolnienia Oyuba Titeva

Obrońca praw człowieka Oyub Titiev powinien zostać natychmiast zwolniony z aresztu w Czeczenii, a wszystkie oskarżenia przeciwko niemu powinny zostać wycofane.
Do Rządu Federacji Rosyjskiej
18 maja 2018 r
Ósme Walne Zebranie Forum Społeczeństwa Obywatelskiego Unii Europejskiej i Rosji, które miało miejsce w Sofii, w Bułgarii, w dniach 15-18 maja 2018 r, zgromadziło ponad setkę przedstawicieli organizacji społeczeństwa obywatelskiego z całej Rosji i wielu państw członkowskich UE. Uczestnicy Zgromadzenia wyrazili swoje oburzenie z powodu aresztowania i oskarżeń kierowanych przeciwko Oyubowi Titievowi, szefowi groźnieńskiego biura „Memoriału” w Czeczenii. Członkowie Forum wyrazili solidarność zarówno z prześladowanym obrońcą praw człowieka oraz z jego kolegami i koleżankami z organizacji “Memoriał”. Oyub Titiev jest działaczem bardzo szanowanym w społeczności międzynarodowej, a także na Północnym Kaukazie, gdzie należy do niewielkiej grupy odważnych osób, które wciąż starają się dokumentować poważne naruszenia praw człowieka. Titiev przejął działania w „Memoriale” w Czeczenii po swojej koleżance Natalii Estemirowej, zamordowanej brutalnie w 2009 roku. W ostatnich latach wielokrotnie otrzymywał groźby, które miały na celu zmuszenie go do rezygnacji z pracy na rzecz praw człowieka.
Oyub Titiev jest przetrzymywany w areszcie przedprocesowym od 9 stycznia, kiedy to został oskarżony o nielegalne posiadanie narkotyków. Titiev stanowczo odrzucił te zarzuty i złożył skargę, domagając się śledztwa dotyczącego sfałszowania dowodów przez policję. Podobne sfabrykowane zarzuty pojawiały się już wcześniej w stosunku do innych działaczy i niezależnych dziennikarzy w Czeczenii, którzy w ich wyniku spędzili wiele lat w więzieniach. Oskarżanie ludzi o przestępstwa narkotykowe staje się coraz częstszą taktyką stosowaną przez władze Czeczenii do karania i dyskredytowania krytyków władz w oczach społeczeństwa. Jesteśmy przekonani, że Titiev został aresztowany w odwecie za swoje działania na rzecz praw człowieka, a do aresztowania doszło bez żadnego wiarygodnego dowodu jego winy. Uważamy za absurdalne przypuszczenie, że doświadczony obrońca praw człowieka, były nauczyciel szkolny, znany zwolennik zdrowego stylu życia i pobożny muzułmanin, 60-letni Oyub Titiev, podróżowałby po Czeczenii z jakąkolwiek ilością narkotyków, a cała historia jest jedynie dowodem na to, jaką taktykę stosują czeczeńskie władze przeciwko pryncypialnym obrońcom praw człowieka. Uważamy, że władze Czeczenii starają się usunąć Titieva i zmusić Centrum Praw Człowieka Memoriał do zakończenia niezwykle ważnej pracy w regionie, stosując groźby i nękanie.
Zarząd Forum Społeczeństwa Obywatelskiego UE-Rosja wzywa rząd rosyjski do natychmiastowego uwolnienia Oyuba Titieva, ponieważ nie wskazano do tej pory żadnych podstaw prawnych uzasadniających przetrzymywanie go w areszcie. Domagamy się także pełnego i bezstronnego dochodzenia w sprawie skargi Titieva dotyczącego podrzucenia narkotyków do jego samochodu przez policję. Zarówno sprawa Titieva, jak i dochodzenie w sprawie tej skargi, powinny zostać przeniesione z poziomu regionalnego na poziom federalny, ponieważ nie ma nadziei, że będą one prowadzone sprawiedliwie w dzisiejszej Czeczenii, zwłaszcza po licznych oświadczeniach szefa Czeczeńskiej Republiki Ramzana Kadyrowa skierowanych przeciwko obrońcom praw człowieka. Uważamy, że wszystkie zarzuty wobec Oyuba Titieva powinny zostać odrzucone, ponieważ są one wyłącznie karą za jego uzasadnione i pokojowe działania na rzecz praw człowieka w Czeczenii.
Federacja Rosyjska jest zobowiązana do poszanowania i umożliwienia pracy obrońcom praw człowieka. Nękanie, groźby, ataki i fałszowanie zarzutów karnych wobec organizacji i aktywistów, w tym „Memoriału” i Oyuba Titieva, powinny natychmiast zostać zakończone.

Aktualności