Ministerstwo Edukacji i Nauki w listopadzie 2020 r. ogłosiło, że przekaże 1,75 mln zł na tłumaczenie na angielski Powszechnej encyklopedii filozofii powstałej na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II. Zapytaliśmy o szczegóły tego projektu. To nie spotkało się z aprobatą KUL-u, który poinformował nas, że wniosek o subwencję to dokument prywatny i udostępnienie go godziłoby w jego strefę prywatności.

Wielka radość i duma

9 listopada minister Przemysław Czarnek, ogłosił, że z wielką radością sfinansuje z pieniędzy podatników i podatniczek, tłumaczenie na angielski Powszechnej encyklopedii filozofii powstałej na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II. Na projekt postanowiono przekazać 1,75 mln złotych. 

Źródło: Twitter TVP INFO

Minister edukacji i nauki, absolwent KUL, doktor habilitowany tej uczelni mówił też o celach przekazania subwencji na tłumaczenie.

Naprawdę gigantyczne dzieło, które w tej chwili chcemy przetłumaczyć na angielski, po to by stało się symbolem rozwoju polskiej nauki. Chcemy się chwalić tym osiągnięciem polskich, lubelskich filozofów, a żeby się chwalić skutecznie, to wielkie dzieło trzeba przetłumaczyć na język angielski. 

Poza tym, że encyklopedia jest 10-tomowym dziełem i powodem do dumy dla wszystkich Polaków, chcieliśmy dowiedzieć się czegoś więcej.

Na marginesie, z niektórymi hasłami Encyklopedii można zapoznać się w internecie. Moją uwagę przykuło np. to o demokracji, poniżej jego fragment.

Współczesna d. jest pod coraz silniejszą presją ideologii socjalistycznej; legalizuje prawa, które niezgodne są z prawami człowieka (aborcja, eutanazja), nadużywa możliwości, jakie oferuje dzisiejsza socjotechnika (manipulacja opiniami), umożliwia pozbawiania państw i narodów suwerenności, staje się narzędziem do walki z religią i Kościołem, jest faktyczną partiokracją współdziałającą z plutokracją (bogaci). Oderwanie d. od obiektywnych podstaw prawnych (prawo naturalne) prowadzić może do pozytywizmu prawnego z jego totalitarnymi konsekwencjami (casus Hitlera, który doszedł do władzy demokratycznie). Współczesną d. określa się czasem mianem totalitarnej, ze względu na ukryty mechanizm niewolenia społeczeństwa.

Realizacja polityki naukowej państwa

17 listopada 2020 r. do Ministerstwa skierowaliśmy wniosek o informację publiczną. Zapytaliśmy o:

1. umowę subwencyjną, wraz z załącznikami i aneksami, dotyczącą tłumaczenia na język angielski “Powszechnej encyklopedii filozofii” Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego;

2. podstawy podpisania ww. umowy – tj. decyzję Ministra o przyznaniu subwencji, wniosku grantowego, bądź innego dokumentu. 

W odpowiedzi z 27 listopada, Ministerstwo przekazało decyzję administracyjną oraz poinformowało, że:

W ramach prowadzonego postępowania nie są zawierane umowy subwencyjne. Jednocześnie uprzejmie wyjaśniam, że zgodnie z  art. 368 ust. 8 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2020 r. poz. 85, z późn.zm.), w uzasadnionych przypadkach Minister – na wniosek podmiotu szkolnictwa wyższego i nauki uprawnionego do otrzymywania subwencji – może dokonać zwiększenia wysokości tej subwencji. Decyzja o przyznaniu oraz wysokości kwoty zwiększenia ma charakter uznaniowy, co oznacza, że Minister jest uprawniony do podjęcia w tym zakresie indywidualnej decyzji. Ewentualna możliwość zwiększenia kwoty subwencji w każdym rozpatrywanym przypadku oceniana jest z uwzględnieniem szczególnie uzasadnionych okoliczności konkretnej sprawy.

Samo uzasadnienie decyzji o przyznaniu środków jest dosyć krótkie i pojawiają się w nim głównie znane nam już argumenty z medialnych przekazów:

Jak podkreśla wnioskodawca – encyklopedia ta jest jedną z siedmiu na świecie i stanowi świadectwo wysokiej polskiej kultury filozoficznej i humanistycznej. Ponadto, spośród innych dostępnych na rynku, dzieło to wyróżnia ujęcie najszerszego spektrum światowego dziedzictwa filozoficznego. Wydanie tego dzieła w wersji anglojęzycznej przyczyni się do promocji polskiej kultury filozoficznej i pozwoli zaprezentować polski naukowy dorobek filozoficzny światu. Mając na uwadze fakt, że przedstawione we wniosku zagadnienie służy ochronie i upowszechnianiu dziedzictwa kulturowego oraz włączeniu go do żywej tradycji kultury narodowej i światowej, w opinii Ministra Edukacji i Nauki należy je uznać za istotne w kontekście realizacji polityki naukowej państwa.

Zadajemy filozoficzne pytania

Gdy opublikowaliśmy w naszych mediach społecznościowych decyzję ministerstwa, nasi obserwatorzy zasugerowali, by zapytać o więcej szczegółów, bo może w kwotę wliczona jest też promocja, dystrybucja, korekta, pensja tłumaczy przysięgłych itp. Też liczyliśmy na więcej informacji, pytając o umowę subwencyjną. Ponieważ jej nie podpisano, zapytaliśmy jeszcze o wniosek uczelni o zwiększenie subwencji, mając nadzieję, że jego lektura rzuci większe światło na tę sprawę.

3 grudnia 2020 r. wysłaliśmy wniosek o tej samej treści zarówno do Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego jak i Ministerstwa Edukacji i Nauki. Wskazaliśmy, że interesuje nas wniosek ,,Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego o zwiększenie subwencji z przeznaczeniem na realizację przedsięwzięcia związanego z przygotowaniem i wydaniem angielskiej wersji Powszechnej encyklopedii filozofii, którego dotyczyła decyzja Ministra Edukacji i Szkolnictwa z dnia 10 listopada 2020 r. (znak: DBF.WFSN.6701.80.2020.HŻ.1)”.

I tu ze strony KUL zaczęły się pojawiać trudności. Najpierw 16 grudnia 2020 r. zostaliśmy wezwani do doprecyzowania wniosku.  Nie do końca byliśmy pewni, co właściwie trzeba w nim doprecyzować, ale wskazaliśmy, że ,,wnioskowaliśmy o informację publiczną w postaci wniosku (skanu lub wersji elektronicznej) skierowanego przez Rektora Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego do Ministra Edukacji i Nauki o zwiększenie subwencji przyznanej na 2020 rok o kwotę 1 755 000 zł.”

Wniosek o subwencję? Prywatna sprawa uniwersytetu

 7 stycznia 2021 r. odebraliśmy odpowiedź podpisaną przez ks. prof. dr hab. Mirosława Sitarza, którą być może powinno się analizować właśnie z perspektywy filozoficznej, bo z punktu prawa na pewno nie ma zbyt wiele sensu. Czytamy w niej, że:

Wniosek o zwiększenie subwencji na rok 2020 dotyczy projektu, planowanych działań oraz strategii ich realizacji. Został on wytworzony przez wnioskodawcę i dotyczy sprawy indywidualnej, a nie wiedzy o sprawach publicznych. Okoliczność, że na podstawie wskazanego wniosku została wydana decyzja zwiększająca subwencję nie czyni z niego informacji o sprawach publicznych, co uzasadniałoby ich udostępnienie w trybie przewidzianym w ustawie o dostępie do informacji publicznej. Inne rozumienie powyższego zagadnienia naruszałoby strefę prywatności wnioskodawcy i pozostawałoby w sprzeczności z publicznym charakterem takiej informacji. Wniosek stanowi bowiem zbiór danych wytworzonych przez Wnioskodawcę, co pozbawia tę informację cech informacji publicznej w rozumieniu ustawy.

Strefa prywatności Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego? Sprawa indywidualna za 1,75 mln z budżetu państwa popisywana w świetle kamer? Prorektor, kończąc swój wywód, nie pozostawia wątpliwości:

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że wniosek o zwiększenie subwencji przyznanej na 2020 rok nie stanowi dokumentu urzędowego tylko dokument prywatny tym samym nie stanowi informacji publicznej w rozumieniu ustawy o dostępie do informacji publicznej.

[AKTUALIZACJA] 11 marca 2021 r. nasza pełnomocniczka, radczyni prawna Agnieszka Gargas-Zielińska złożyła skargę na bezczynność Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Podkreślała w niej m.in., że nasz wniosek dotyczył informacji publicznych, subwencja dla uniwersytetu została przyznana z budżetu państwa, nie sposób też uznać, że wniosek Rektora jes dokumentem prywatnym. Uczelnia nie dochowała też terminu odpowiedzi na wniosek o informację publiczną,  pozostaje więc w bezczynności.

Ministerstwo Edukacji i Nauki udostępnia ,,dokument prywatny”

Tego samego dnia, gdy Katolicki Uniwersytet Lubelski, wzywał nas do doprecyzowania wniosku – 16 grudnia 2020 r., Ministerstwo przekazało odpowiedź na nasz wniosek. Bez problemów i ceregieli. Być może odpowiedź uniwersytetu wyglądałaby inaczej, gdy posiadał wiedzę o tym, że zawnioskowaliśmy w dwóch miejscach. Cóż możemy zatem przeczytać w ,,dokumencie prywatnym”? Pojawia się w nim ,,polika naukowa państwa” oraz wymienianie są zalety encyklopedii, które znamy już z decyzji o przyznaniu subwencji oraz wypowiedzi medialnych przedstawicieli KUL i ministra Czarnka. O jakich planowanych ,,działaniach oraz strategiach ich realizacji” jest mowa? Uchylamy przed Państwem ten rąbek tajemnicy. Cytuję w całości i życzę powodzenia w odszukaniu tychże informacji.

                                                                         WNIOSEK
Na podstawie artykułu 368 ust. 8 ustawy prawo o szkolnictwie wyższym i nauce zwracam się do Pana Ministra z wnioskiem o zwiększenie subwencji przyznanej na 2020 rok Katolickiemu Uniwersytetowi Lubelskiemu Jana Pawła II w Lublinie o kwotę 1 755 000 złotych w związku realizacją zadania szczególnie istotnego dla polityki naukowej państwa.
                                                                    UZASADNIENIE
Udzielenie wsparcia przez Pana Ministra pozwoli na realizację przez pracowników naukowych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II angielskiej wersji 9 tomowej Powszechnej encyklopedii filozofii, będącej tłumaczeniem 10 tomowej Powszechnej encyklopedii filozofii, wydanej w latach 2000-2009 na Katolickim Uniwersytecie Lubelskiem Jana Pawła II przez Polskie Towarzystwo
Tomasza z Akwinu (Societá Internazionale Tommaso d’Aquino).

W latach 2000 do 2009 został zrealizowany przez Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, z siedzibą na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II, pierwszy w dziejach polskiej filozofii, projekt przygotowania i wydania 10 tomowej Powszechnej Encyklopedii Filozofii. Projekt został zainicjowany przez śp. Ojca Mieczysława A. Krąpca, jednego z najwybitniejszych polskich filozofów, fundatora Lubelskiej Szkoły Filozoficznej, a dedykowany „Narodowi Polskiemu na ręce Jego Świątobliwości Jana Pawła II Największego Syna tego Narodu na progu Trzeciego Tysiąclecia Chrześcijaństwa”. Encyklopedia ta jest jedną z siedmiu w świecie i stanowi świadectwo o wysokiej polskiej kultury
filozoficznej i humanistycznej.

Od początku w zamiarze Wydawców było przygotowanie angielskiej wersji tejże Encyklopedii. Angielska wersja polskiej Encyklopedii może z powodzeniem konkurować z istniejącymi już w języku angielskim encyklopediami filozoficznymi, tak w wersji drukowanej jak i internetowej. Wydana bowiem po polsku w dziesięciu tomach Powszechna Encyklopedia Filozofii obejmuje nie tylko dziedzictwo filozofii europejskiej, lecz także arabskiej, żydowskiej, chińskiej, indyjskiej, japońskiej, koreańskiej, wietnamskiej, afrykańskiej, a także inkaskiej oraz rosyjskiej, polskiej, bułgarskiej i środkowo europejskiej. Taka zawartość i kompozycja zgromadzonego materiału stawia Encyklopedię – wśród innych obecnych w świecie – na absolutnie pierwszym miejscu. Żadna z 6 znanych zagranicznych encyklopedii filozoficznych (The Encyclopedia of Philosphy, vol. 1-8 ed. P. Edwards, NY 1967; wyd. II 1-10 ed. D. M Borchet, D 2006; The Routledge Encyclopedia of Philosophy, vol. 1-10. Ed. E. Craiga, L 1998 (jej internetowa wersja); The Stanford Encyclopedia of Philosophy, ed. E.N Zlaty, 1995 – wersja internetowa); The Internet Encyclopedia of Philosophy, ed. J. Fieser (1995), B. Dowden; Encyklopadie der Philosophie, A. Dorner, Leipisy 1910; Enciclopedia filosofica, wyd. II, vol. 1-6, Firenze 196801969) – nie zawiera w sobie tak szerokiego spektrum światowego dziedzictwa filozoficznego.
W związku z tym podjęto starania o wydanie tejże Encyklopedii w wersji angielskiej w 9 tomach, by w ten sposób wejść w szeroki krwioobieg dyskursu filozoficznego, a także dokonać promocji polskiej kultury filozoficznej. Nie bez znaczenia, dla wydania w języku angielskim jest fakt, że Powszechna Encyklopedia Filozofii prezentuje prawie w 20% swej objętości filozofów polskich, polskie szkoły filozoficzne i polskie propozycje rozwiązań problemów filozoficznych (co szczególnie uwidacznia się w hasłach problemowych). Tłumaczenie Encyklopedii na język angielski stwarza więc jedyną i niepowtarzalną okazję ukazania polskich filozofów szerokiemu światu. Jest to więc przedsięwzięcie promujące polską kulturę filozoficzną w bardzo szerokim zakresie, czego dotąd nie udało się na szerszą skalę zrobić. Jest to również jedyna i niepowtarzalna okazja, by zaprezentować polski naukowy dorobek filozoficzny światu.
Wydawcą i organizatorem tych prac jest Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, będące oddziałem „Societa Interanzionale Tommaso d’Aquino”, specjalizujące się w wydawaniu prac naukowych w języku polskim, a także angielskim i rosyjskim.

Koszt całości zadania szczególnie istotnego dla polityki naukowej państwa wynosi 1 755 000,00 zł.
Realizacja zostanie rozpoczęta niezwłocznie od przekazania środków w 2020 r.
Objętość tomu:
1 tom = ok. 1000 stron = 2000 kolumn
Format 270/210 mm
Łączna liczba tomów – 9.

Jako Rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, doceniając wartość tego przedsięwzięcia i opracowanego dzieła, wychodzę z inicjatywą współwydania tego dzieła z Polskim Towarzystwem Tomasza z Akwinu. Projekt ten służy w sposób szczególny dobru wspólnemu, którym jest polska kultura humanistyczna oraz jej promocja w świecie. Z tej racji zwracam się z uprzejmą prośbą do Pana Ministra o pozytywne rozpatrzenie wniosku o zwiększenie subwencji przyznanej na 2020 rok Katolickiemu Uniwersytetowi Lubelskiemu Jana Pawła II w Lublinie o kwotę 1 755 000 złotych w związku realizacją wyżej opisanego zadania szczególnie istotnego dla polityki naukowej państwa.

                                                                                                               Z wyrazami szacunku
                                                                                    /-/ ks. prof. dr hab. Mirosław Kalinowski
                                                                                                                    Rektor KUL