Oglądając strony internetowe wielu gmin, można odnieść wrażenie, że chętnie biorą udział w konkursach dla samorządów. Czy równie chętnie dzielą się informacjami o działaniach, które zgłosiły, by otrzymać nagrody? Sprawdziliśmy.

Perły samorządu

Postanowiliśmy zapytać cztery z samorządów, które brały udział w rankingu ,,Perły Samorządu 2019” i zostały wyróżnione najwyższą notą – Poznań, Kędzierzyn-Koźle, Aleksandrów Łódzki oraz Iławę (gminę wiejską) o ich udział w konkursie. Zwróciliśmy się o udostępnienie:

– ankiety zgłoszeniowej, którą przesłał urząd do konkursu Perły Samorządu 2019 organizowanego przez Dziennik Gazeta Prawna,
– informacji, do jakich konkursów w 2019 roku (chodzi o konkursy inne niż konkursy grantowe) zgłaszał się urząd. Odnośnie każdego zgłoszenia do konkursu prosimy o przesłanie ankiety zgłoszeniowej oraz wskazanie, czy zgłoszenie było odpłatne, a jeśli tak, to jaki był koszt każdego ze zgłoszeń.

Reakcje ,,Pereł” były dosyć różnorodne.

Kryteria konkursu

Skupmy się jednak najpierw na tym, jakie gminy otrzymują dumnie brzmiące miano ,,Perły samorządu”. Organizator,  Dziennik Gazeta Prawna, pisze:

Wszystkie gminy w Polsce, niezależnie od ich wielkości, zamożności czy położenia geograficznego realizują te same, wyznaczone przez prawo i determinowane przez wydarzenia, zadania i obowiązki względem społeczności lokalnych. Miano Perły samorządu powinny nosić te spośród nich, które wyróżniają się w sposób szczególny, nie tylko doskonale realizując powierzone prawem zadania, ale które obierają nowe zadania, dodatkowe cele i poprzez ich osiąganie, poprawiają jakość życia mieszkańców. (…) Nagrodzimy gminy wyróżniające się jakością zarządzania i jakością życia mieszkańców.

Jakie zatem były kryteria wyboru ,,Pereł”?  Czytając regulamin konkursu, dowiadujemy się, że:

1. Ranking jest tworzony na podstawie ocen wyrażanych w punktach oraz ocen uznaniowych przyznanych za działania gminy – we wskazanych w ankiecie obszarach.
2. W przypadku nieuzupełnienia wszystkich odpowiedzi lub popełnienia błędów przez wypełniającego ankietę w przesłanych danych, dla danego wskaźnika, którego pytanie dotyczy, przyjmuje się zero punktów.
3. W pierwszym etapie Partner Merytoryczny, zgodnie z przyjętą metodologią, dokonuje analizy porównawczej pytań zamkniętych, przyznając na tej podstawie punkty w poszczególnych obszarach.
4. W drugim etapie Kapituła dokonuje subiektywnej oceny odpowiedzi na pytania otwarte w odniesieniu do gmin w kategoriach wskazanych w § 3 ust 1 , które uzyskały najwyższą liczbę punktów w etapie pierwszym.
5. Punkty z obydwu etapów są sumowane.
6. Zwycięzcą rankingu jest gmina, która łącznie uzyska największą liczbę punktów.

Sam organizator, podsumowując wyniki tegorocznego rankingu, pisze: ,,Podstawę naszego werdyktu stanowiły odpowiedzi udzielone przez gminy w ankiecie. Zostały one przez nas oczywiście zweryfikowane. Jednak najistotniejsze były treści wskazane przez same gminy. W końcu to one, wypełniając ankietę, przesądzały, które przedsięwzięcia uznają za najbardziej warte zaprezentowania. I Kapituła to uszanowała.”

Jeśli zatem, to co napisały o sobie gminy, pełniło tak dużą rolę w uzyskaniu wysokiej pozycji w rankingu, nie powinno dziwić, że poprosiliśmy o udostępnienie ankiet zgłoszeniowych.

,,Perły” odpowiadają na nasze wnioski

Poznań

Poznań uplasował się na pierwszym miejscu w rankingu ,,Perły Samorządu 2019″ w kategorii ,,miasta powyżej 100 tys. mieszkańców”, wyprzedzając m.in. Gdańsk i Łódź. Na nasz wniosek miasto odpowiedziało, przesyłając ankiety zgłoszeniowe  do ,,Pereł Samorządu 2019″ oraz innych konkursów, w których brało udział w 2019 r. do dnia złożenia naszego wniosku – m.in. Rankingu Forbes, Konkursu Lider Dostępności. W odpowiedzi zaznaczono również, że zgłoszenia do wszystkich konkursów były bezpłatne.

Przekazane nam przez Poznań zgłoszenie w ramach ,,Pereł samorządu” składa się z ankiety w postaci pliku arkusza kalkulacyjnego podzielonego na 11 sekcji pytań tematycznych, dotyczących m.in. zarządzania gminą i finansów, przestrzeni i infrastruktury, gospodarki, oświaty i wychowania, zdrowia, polityki senioralnej, transportu publicznego, smart city, środowiska i gospodarki odpadami. Odpowiedzi na pytania konkursowe najwyraźniej polegały zazwyczaj na zaznaczeniu tak/nie, podaniu wartości liczbowej lub procentowej oraz rozwinięciach do maks. 2000 znaków (przesłanych nam w osobnych plikach) w pytaniach dodatkowych, jeśli miasto aspirowało do miana lidera w poszczególnej kategorii.

Kędzierzyn-Koźle

Kędzierzyn-Koźle to tegoroczny lider  ,,Pereł” w kategorii miast do 100 tys. mieszkańców. Na nasz wniosek otrzymaliśmy następujące informacje z tamtejszego urzędu miasta:

Ankieta do plebiscytu „Perły samorządu” była wypełniana on-line. UMKK nie posiada do niej dostępu, wyłącznie mejlowe potwierdzenie zgłoszenia. Udział w plebiscycie był bezpłatny.

W tym roku zgłaszaliśmy się także do:

– plebiscytu „Skarbnik samorządu”, organizowanego przez Dziennik Gazetę Prawną we współpracy z Centrum Innowacji Społeczno-Samorządowych CentroPolis S.A.; ankieta wysyłana była on-line; udział w konkursie był bezpłatny.

– III edycji Konkursu Miast – Lider Zrównoważonego Gospodarowania Przestrzenią, organizowanego przez Instytut Rozwoju Miast i Regionów oraz Związek Miast Polskich; ankieta wysyłana była on-line; udział w konkursie był bezpłatny.

– konkursu „Partnerstwo bez granic” organizowanego przez Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego; w załączeniu zgłoszenie; udział w konkursie był bezpłatny.

– Międzynarodowego Festiwalu i Konkursu Kalendarzy ZoomArt; zgłoszony został tegoroczny kalendarz ścienny wydany przez urząd, koszt udziału w konkursie to 479,70 zł brutto.

Wydawać by się mogło, że do zgłoszenia w ankiecie online składającej się, co wiemy z odpowiedzi Poznania, z dość wielu pytań, wymagających zapewne zebrania informacji z wielu wydziałów urzędu miasta, łatwiej jest zebrać najpierw odpowiedzi w formie jednego pliku. Jeśli to niekonieczne i takie informacje można spisać ,,,od ręki” , można by zachować chociaż kopię odpowiedzi, do celów informacyjnych, ale najwyraźniej Urząd Miasta Kędzierzyn-Koźle wybrał inna taktykę. Dysponujemy zatem jedynie przekazanym nam zgłoszeniem do konkursu ,,Partnerstwo bez granic”.

Aleksandrów Łódzki

Trzeci z liderów ,,Pereł” Aleksandrów Łódzki, już po raz szósty króluje w kategorii gmin miejsko-wiejskich, co jak podkreślają organizatorzy, jest wynikiem rekordowym. Niestety, nie dowiemy się, czym gmina pochwaliła się w swoim zgłoszeniu konkursowym. W odpowiedzi na nasz wniosek, ponownie czytamy, że wypełniono internetową ankietę i ,,wraz z odesłaniem ankiety na wskazany adres redakcji Gazety, organ utracił dostęp do jej treści”. Cóż za strata!

Zastępca burmistrza Aleksandrowa Łódzkiego Leszek Filipiak dzieli się jednak z nami radą ,,Chcąc zatem uzyskać dostęp do ww. ankiety winniście Państwo wystąpić z wnioskiem o udostępnienie informacji do Dziennika Gazety Prawnej jako organizatora konkursu ,,Perły Samorządu 2019″.  Konkurs Gazety Prawnej nie był organizowany z pieniędzy publicznych, organizatorem nie jest podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej, z rady więc nie skorzystamy.

Co ciekawe, w Aleksandrowie Łódzkim o ujawnienie ankiety zgłoszeniowej do ,,Pereł”  apelował też radny Bartosz Zelega. Pisze w swojej interpelacji, że regulamin konkursu nie przewiduje weryfikacji zgłoszonych informacji ani ich publikacji, dodaje też, że:

Może to być źródłem sytuacji, w której samorządy bez narażania się na jakiekolwiek konsekwencje mogą podawać informacje nie mające pokrycia w rzeczywistości. Wywołuje to wiec uzasadnione pytanie o rzetelność konkursu, sens uczestniczenia w nim oraz jego znaczenie dla lokalnych społeczności. W tej formie należy go traktować jako wydarzenie komercyjne bezzasadnie włączone w życie samorządowe.

Zatem, aby uniknąć wszelkich wątpliwości, to w interesie władz lokalnych powinno być zachowanie całkowitej przejrzystości i przekazanie wszelkich informacji opinii publicznej.

 W odpowiedzi na interpelację, radny podobne jak my, również zostaje odesłany przez do organizatora konkursu. Zastępca burmistrza Leszek Filipiak pisze również:

Insynuacja rzekomego podawania nieprawdziwych danych stanowi niczym nieuprawnioną tezę, gdyż organizator ma pełną możliwość weryfikacji podanych przez Gminę informacji, w oparciu o stosowny zapis w regulaminie rankingu, jak i poprzez ogólnodostępne dokumenty (Sprawozdanie z wykonania budżetu, Wieloletnia prognoza finansowa, Strategia rozwoju gminy itp.).

Gmina Aleksandrów Łódzki uczestniczy w rankingu od samego jego początku i żaden z setek samorządów konkurujących o czołowe miejsca nigdy nie kwestionował jego wyników. Tym bardziej dziwi deprecjonowanie osiągnięć własnej gminy przez radnego pełniącego swój mandat pierwszą kadencję.

Iława (gmina wiejska)

Iława zdobyła laur pierwszeństwa w kategorii gmin wiejskich. Stamtąd otrzymaliśmy następującą odpowiedź. Ponownie, poinformowano nas, że ankieta do ,,Pereł samorządu 2019″ była wypełniana w wersji elektronicznej, której urząd nie posiada, dodano jednak, że można nam przesłać kopię w wersji papierowej. Dowiedzieliśmy się również, że gmina składa wniosek do ,,Rankingu Samorządów Rzeczpospolitej 2019″. Zgłoszenia do obu rankingów były bezpłatne.

Poprosiliśmy o dosłanie skanu ankiety zgłoszeniowej do ,,Pereł” i otrzymaliśmy ją. Jest to zeskanowany wydruk mailowego potwierdzenia, przesłanego przez system zgłoszeń do konkursu (Formularze Google) wraz z kopią odpowiedzi. Takie potwierdzenie można otrzymać automatycznie po wypełnieniu Formularza Google lub po wybraniu takiej opcji, w zależności od ustawień wybranych przez osobę projektującą formularz. Nie wiemy jaką opcję wybrali organizatorzy konkursu, niemniej ,,zdobycie” kopii zgłoszenia, nawet przy drugim scenariuszu było kwestią tylko jednego kliknięcia przy wysyłaniu zgłoszenia.

Od Pereł wymagamy więcej!

Na 4 wyróżnione samorządy, kopię zgłoszeń do ,,Pereł Samorządu 2019″ otrzymaliśmy tylko od dwóch – Poznania i Iławy. To mało jak na tak zaszczytne miano. Nawet jeśli zgłoszenia zostały przygotowywane bezpośrednio w ankiecie internetowej, przykład Iławy pokazuje, że nie trzeba było dużo wysiłku, by zachować kopię zgłoszenia.

Trudno też zrozumieć, jak pytanie o zgłoszenie ma się do ,,deprecjonowania osiągnięć własnej gminy”, co sugeruje zastępca burmistrza Aleksandrowa Łódzkiego. Może zamiast się unosić i odsyłać do organizatorów, warto zapowiedzieć, że przyszłoroczna wypełniona ankieta zostanie zachowana i udostępniona w Biuletynie Informacji Gminy? Jak na ,,Perłę samorządu” przystało?

Zaś organizatorom rankingu możemy zasugerować nową, bardzo interesującą kategorię pytań. Może w przyszłorocznym rankingu gminy będą również relacjonować jak realizują obowiązek udzielania informacji publicznej? Służymy radą w ocenie zgłoszeń! 🙂