Z sukcesem zakończyliśmy konkurs na glosę do orzeczenia dotyczącego prawa do informacji publicznej. Konkurs obejmował dwie kategorie. Do pierwszej zapraszaliśmy studentów wszystkich kierunków studiów licencjackich i magisterskich. Do drugiej osoby zainteresowane prawem do informacji publicznej, zwłaszcza doktorantów, pracowników naukowych, prawników-praktyków oraz tych, którzy w swojej działalności z niej korzystają

Uczestnicy podjęli się wyzwania napisania glosy, czyli komentarza do orzeczenia sądowego. Mamy przyjemność poinformować o laureatach i wyróżnionych w I ogólnopolskim konkursie na najlepszą glosę orzeczenia dotyczącego prawa do informacji publicznej.

Przed zadaniem wyboru najlepszych orzeczeń stanęła komisja konkursowa w składzie: dr Michał Bernaczyk, dr Marek Domagała, dr hab. prof. US Aleksandra Monarcha-Matlak, Anna Streżyńska, Piotr VaGla Waglowski i Mirosław Wróblewski. Więcej o komisji konkursowej można przeczytać na stronie konkursu. Glosy były oceniane anonimowo, członkowie komisji konkursowej dysponowali jedynie numerem uczestnika. Przy ocenianiu komisja konkursowa brała pod uwagę wybór orzeczenia pod kątem jego wpływu na funkcjonowanie prawa do informacji publicznej lub na pojmowanie prawa do informacji publicznej, merytoryczną wartość argumentacji, twórczą interpretację uczestnika oraz samodzielnie formułowanie wniosków.

Laureatami w pierwszej kategorii konkursowej (kategoria studentów) zostali:
1 miejsce – Magdalena Nabielec
2 miejsce – Grzegorz Kukowka
3 miejsce – Dominika Wocław

Wyróżnionymi w pierwszej kategorii zostali:
Sebastian Płachecki
Dennis Warcholak

Laureatami w drugiej kategorii konkursowej (kategoria otwarta) zostali:
1 miejsce – Grzegorz Klarkowski
2 miejsce – Artur Pytel
3 miejsce – Marcin Pieńczykowski

Wyróżnionym w drugiej kategorii został:
Andrzej Paterek von Sperling

Laureatom i wyróżnionym osobom serdecznie gratulujemy!

Co dalej?

W najbliższym czasie wręczymy laureatom nagrody rzeczowe (książki o prawie do informacji publicznej). Pozostali uczestnicy, którym nie udało się wygrać, otrzymają od Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska pamiątkowe koszulki.

Glosy laureatów i wyróżnionych osób zostaną opublikowane w przygotowywanej przez Sieć Obywatelską publikacji, którą planujemy wydać wraz z początkiem tegorocznej jesieni. Czeka nas zatem, wspólnie z autorami najlepszych glos, praca redakcyjna nad tekstami oraz poddanie ich procesowi recenzji.

Uprzejmie dziękujemy za zainteresowaniem konkursem i podjęcie wyzwania napisania glosy. Członkom komisji konkursowej serdecznie dziękujemy za poświęcony czas i zaangażowanie przy ocenianiu prac.

Wszystkich tych, którym nie udało się wygrać, zachęcamy do dalszego interesowania się orzecznictwem dotyczącym prawa do informacji publicznej, ponieważ mamy w planach kolejną edycję konkursu. Będzie to dobra okazja do tego, aby popracować nad glosami i wówczas raz jeszcze spróbować swoich sił w konkursie.

Poniżej można przeczytać notki o laureatach i nagrodzonych, o wybranych przez nich orzeczeniach oraz przygotowanych glosach.

I kategoria konkursowa – studentki i studenci

1 miejsce – Magdalena Nabielec

O glosowanym orzeczeniu:
wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Guseva przeciwko Bułgarii, skarga nr 6987/07 (glosa częściowo krytyczna)

http://hudoc.echr.coe.int/sites/eng/pages/search.aspx?i=001-152416

Obywatelka Bułgarii, członkini zarządu organizacji zajmującej się ochroną praw zwierząt, zwróciła się do burmistrza o udostępnienie informacji, takich jak: zawarta przez miasto umowa o zbieranie bezpańskich psów; dane o podmiotach które złożyły oferty w tej sprawie, proponowanych cenach, itd.; czy statystyk dot. lokalnego schroniska. Informacji nie otrzymała, więc domagała się realizacji swoich praw na drodze sądowej. Pomimo, iż zapadły korzystne dla wnioskodawczyni wyroki sądowe, nie otrzymała interesujących informacji. Bułgarskie prawo nie zapewniało gwarancji uzyskania tych informacji. W związku z tym złożyła skargę do ETPC, który stwierdził naruszenie art. 10 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.

O autorce:

Magdalena Nabielec – absolwentka prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim (choć konkursową glosę wysłała jeszcze jako studentka). Odbywała praktyki w krakowskim Biurze Porad Obywatelskich. Z prawem do informacji publicznej spotkała się po raz pierwszy na uczelni. Od tego czasu z zainteresowaniem śledzi dyskusje dotyczące prawa do informacji publicznej, zwłaszcza związanych z nim problemów oraz potrzebie zapewnienia skuteczniejszych gwarancji ochrony tego prawa.

O glosie:

Wybór glosowanego orzeczenia, jak mówi sama autorka, był najtrudniejszym elementem konkursu z powodu liczby zapadłych wyroków związanych z dostępem do informacji publicznej. Wybór tego wyrok wynika z tego, iż autorka chciała się ustosunkować do poglądów o uprzywilejowanej pozycji prasy m.in. w stosunku do organizacji społecznych i ich członków w kontekście dostępu do informacji publicznej. W przedmiotowym wyroku ETPC nie zdecydował się jednak – co trafnie wskazuje autorka – zająć stanowiska w odniesieniu do tego, czy wolność z art. 10 Konwencji dotyczy każdego obywatela, czy tylko osób i organizacji prowadzących działania strażnicze.

Komisja konkursowa doceniła wybór tematu, jego znaczenie oraz samodzielność przeprowadzonych analiz. Cenne jest odniesienie się autorki do zdań odrębnych, które są częścią glosowanego orzeczenia oraz wcześniejszych orzeczeń ETPC. Przygotowana glosa zawiera cenne rozważania dot. rozumienia prawa do informacji publicznej na gruncie art. 10 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, zwłaszcza problemów związanych z jego wąskim ujmowaniem.

2 miejsce – Grzegorz Kukowka

O glosowanym orzeczeniu:
wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 17 lipca 2013 r., sygn. I OSK 608/13 (glosa krytyczna)
http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/25614ED8A9

Jeden ze szpitali przeprowadził postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego dot. utworzenia systemu e-radiologii. Po zakończeniu postępowania zwrócono się z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej, którego przedmiotem była pełna oferta, wybrana jako najkorzystniejsza, złożona przez wykonawcę. Udostępniono tylko część tej oferty, zaś w odniesieniu do nieujawnionej części wydano decyzją odmawiającą udostępnienia, gdyż została ona objęta klauzulą tajemnicy przedsiębiorcy na podstawie Prawa zamówień publicznych. NSA, podobnie jak wcześniej WSA, stwierdził w uzasadnieniu, że ustalenia poczynione w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego (w tym nadanie klauzuli tajemnicy przedsiębiorcy) są wiążące w przypadku wystąpienia o udostępnienie informacji publicznej.

O autorze:

Grzegorz Kukowka – student V roku prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Pracuje w kancelarii Pietrzyk, Wójtowicz, Dubicki Sp. k. Zajmuje się dostępem do informacji publicznej w kontekście udzielania zamówień publicznych, co ma także związek z jego pracą zawodową. Poza tym chętnie angażuje się w działalność tzw. III sektora, gdyż ma świadomość, że prawo do informacji publicznej umożliwia prowadzenie skutecznych działań monitoringowych i badanie działania prawa, a dzięki temu można formułować rekomendacje, mogące przyczynić się do budowania lepszego państwa.

O glosie:

Komisja konkursowa doceniła wybór zagadnienia, bowiem w glosie odniesiono się do problematyki ograniczania prawa do informacji publicznej w związku z procedurą zamówień publicznych i składanych w jej ramach oświadczeń przez przedsiębiorców. Na uwagę zasługuje negatywne odniesienie się do stanowiska, że przedmiotem postępowania w sprawie udostępnienia informacji publicznej nie może być ocena zaistnienia przesłanki tajemnicy przedsiębiorcy, w sytuacji, gdy takie zastrzeżenie poczynił przedsiębiorca. Jak mówi sam autor, konsekwencją glosowanego orzeczenia może być nieujawnianie informacji obejmujących realizację ważnych inwestycji publicznych, co może godzić w prawo do informacji publicznej. Komisja doceniła także rzetelne i staranne przygotowanie glosy.

3 miejsce – Dominika Wocław

O glosowanym orzeczeniu:
wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 14 lutego 2012 r., C-204/09, Flachglas Torgau GmbH przeciwko Bundesrepublik Deutschland (glosa aprobująca)

http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/HTML/?uri=CELEX:62009CJ0204&from=PL

Wnioskująca spółka zwróciła się do jednego z ministerstw o udostępnienie informacji dot. procesu legislacyjnego, którego wynikiem było przyjęcie ustawy o krajowym planie przydziału uprawnień do emisji gazów cieplarnianych. Ministerstwo odmówiło, powołując się na swój udział w procesie ustawodawczym (a zgodnie z dyrektywą w sprawie publicznego dostępu do informacji dotyczących środowiska, zobowiązane do udostępniania informacji o środowisku nie są „organy lub instytucje pełniące funkcje o charakterze ustawodawczym”). Niemiecki sąd, rozpatrujący sprawę ze skargi spółki, zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości UE o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym w sprawie wykładni przepisów unijnej dyrektywy. Pytania dotyczyły m.in. tego, czy organem (instytucją) pełniącym funkcje ustawodawcze jest podmiot mający tylko inicjatywę legislacyjną (a takim podmiotem było niemieckie ministerstwo), czy też ogranicza się to pojęcie do organów, do których należy ostateczna kompetencja w procesie legislacyjnym. Jedno z pytań dotyczyło też tego, czy ochrona procesu legislacyjnego trwa tylko do czasu jego zakończenia.

O autorce:

Dominika Wocław – studentka IV roku prawa na Uniwersytecie Wrocławskim. Z prawem do informacji publicznej zetknęła się już na początku studiów, gdy było ono omawiane na wykładach z prawa konstytucyjnego. Obecnie przebywa w Berlinie w ramach programu Erasmus, gdyż planuje rozwijać się na polu naukowo-badawczym. Interesuje się także prawem Unii Europejskiej, co było powodem wyboru glosowanego orzeczenia.

O glosie:

Orzeczenie, które wybrała autorka, uznała za ważny element w międzynarodowej dyskusji o dostępie do informacji o środowisku. Komisja konkursowa doceniła wybór orzeczenia, zwłaszcza w tym kontekście, że odnosi się on do problematyki ochrony procesu legislacyjnego. Na uwagę zasługują poczynione przez autorkę rozważania co do konieczności ochrony procesu legislacyjnego w ogóle, a w dalszej kolejności – czasu jej trwania. Autorka wnikliwie zinterpretowała wyrok Trybunału i wyciągnęła wnioski, które mogą być wartościowe w ramach polskiej dyskusji o dostępie do informacji publicznej.

Wyróżnienie – Sebastian Płachecki

O glosowanym orzeczeniu:
wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 3 grudnia 2013 r., II SA/Ol 929/13 (glosa aprobująca)
http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/2313BA1671

Wnioskodawca zwrócił się do urzędu miasta o udostępnienie kilku informacji, dotyczących zorganizowanej wycieczki do partnerskiej gminy. Urząd odpowiedział na pytania dotyczące wysokości poniesionych przez gminę kosztów, programu i celu wizyty, czy składu osobowego (wraz z podaniem imienia i nazwiska). Poinformowano również, że w skład delegacji wchodziły także osoby towarzyszące. Jednak nie udostępniono informacji o ich tożsamości, wydano w tym zakresie decyzję odmawiającą dostępu. Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało decyzję w mocy. Wnioskodawca złożył skargę do WSA w Olsztynie, a sąd ten uchylił decyzję SKO i poprzedzającą ją decyzję burmistrza z powodu nieprawidłowego ograniczenia prawa do informacji publicznej.

O autorze:

Sebastian Płachecki – student III roku prawa na Uniwersytecie Szczecińskim. Prawem do informacji publicznej zainteresował się w 2010 r., gdy – będąc jeszcze uczniem liceum – uczestniczył w warsztatach na temat praw ucznia. Wiele miejsca poświęcono wówczas dostępowi do informacji publicznej, dzięki czemu uświadomił sobie, że każdy z nas może się legalnie dowiedzieć o życiu publicznym tak wiele, jak sobie tego wcześniej nawet nie wyobrażał. Z prawa do informacji publicznej korzysta w praktyce. Próbuje uzyskiwać informacje o działalności środowisk, w których funkcjonuje – zwłaszcza uniwersytetu, samorządu studenckiego i miasta – aby dokonywać publicznej oceny ich działalności.

O glosie:

Autor poczynił istotne rozważania dotyczące prywatności, jako przesłanki ograniczającej prawo do informacji publicznej. W glosie rozważono to, na ile decyzje podejmowane przez osoby fizyczne mogą skutkować ograniczeniem ochrony ich prywatności. W niniejszej sprawie chodziło o wzięcie udziału w wycieczce finansowanej z budżetu gminy. Innymi słowy, rozważono skutki przekroczenia przez osoby fizyczne cienkiej granicy pomiędzy sferą ich życia prywatnego, a sferą publiczną oraz płynące z tego konsekwencje.

Wyróżnienie – Dennis Warcholak

O glosowanym orzeczeniu:
wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 czerwca 2011 r., sygn. I OSK 402/11 (glosa aprobująca)
http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/AB0764D99B

Wnioskodawca zwrócił się do urzędu gminy o udostępnienie informacji dot. zaopatrzenia tego urzędu i podległych mu jednostek w opał (węgiel, koks). Wniósł przy tym o dokonanie wyszczególnienia ze względu na tryb procedury zamówień publicznych (przetargowa lub bezprzetargowa) oraz wskazanie kto realizował dostawę, na jakiej podstawie, w jakiej wysokości oraz w jakiej wysokości była ta dostawa. Wójt gminy uznał, że wniosek dotyczy informacji przetworzonej i „koniecznym do jej udostępnienia jest wykazanie przez wnioskodawcę interesu publicznego”. WSA w Gorzowie Wielkopolskim uchylił zapadłe w toku sprawy decyzje. Organy nieprawidłowo bowiem uznały, że to na wnioskodawcy ciąży obowiązek wykazania szczególnie istotnego interesu publicznego. Potwierdził to NSA wskazując w treści uzasadnienia, że nawet gdy wnioskodawca nie odpowie na wezwanie do wykazania szczególnie istotnego interesu publicznego, to organ sam musi zbadać, czy przesłanka ta jest w danej sprawie spełniona.

O autorze:

Dennis Warcholak – student IV roku prawa na Uniwersytecie Szczecińskim. Właściwie od początku studiów jest pracownikiem organów administracji publicznej. Pracował najpierw w Starostwie Powiatowym w Kamieniu Pomorskim, obecnie zaś w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w tymże mieście. Zgłębianie interesujących go zagadnień związanych z prawem administracyjnym doprowadziło go do problematyki dostępu do informacji publicznej. Szczególnie zainteresował się instytucją informacji przetworzonej, zwłaszcza nadużywania tego pojęcie przy odmawianiu udostępniania informacji publicznej przez organy władzy publicznej.

O glosie:

Glosowany wyrok autor poznał i analizował kilka lat wcześniej, więc gdy dowiedział się o niniejszym konkursie, to nie miał wątpliwości, do którego orzeczenia przygotuje glosę. W pracy podjęto ważne rozważania, zmierzające do odpowiedzi na pytanie – na kim ciąży obowiązek wykazania przesłanki szczególnie istotnego interesu publicznego; czy na wnioskodawcy, czy na organie? Ponadto, aby zweryfikować, jak wygląda praktyka działania administracji w tym względzie, zwrócił się do kilku organów o udostępnienie decyzji odmawiających dostępu do informacji publicznej z powodu niezaistnienia przesłanki szczególnie istotnego interesu publicznego oraz poddał te rozstrzygnięcia krytycznej analizie. Zaangażowanie autora w próbę zbadania praktyki funkcjonowania instytucji informacji przetworzonej i podjęcie ważnego zagadnienia zaważyły o wyróżnieniu niniejszej glosy.

II kategoria konkursowa – grupa otwarta

1 miejsce – Grzegorz Klarkowski

O glosowanym orzeczeniu:
wyrok NSA z 12 marca 2014 r., sygn. I OSK 2216/13 (glosa aprobująca)

http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/37BE3FB383

Sprawa dotyczy wniosku o udostępnienie wytycznych dla urzędów skarbowych i urzędów kontroli skarbowej. W trakcie postępowania administracyjnego organy kontroli skarbowej (dyrektor urzędu kontroli skarbowej i Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej) twierdziły, że nie można udostępnić wytycznych, gdyż są objęte tajemnicą skarbową, albo z tego powodu, że nie są w ogóle informacją publiczną. WSA w Warszawie jednak uchylił wydane w sprawie decyzje, natomiast NSA oddalił skargę kasacyjną złożoną przez GIKS. W konsekwencji w glosowanym wyroku stwierdzono, że wytyczne dla urzędów skarbowych i urzędów kontroli skarbowej stanowią informacje publiczne oraz że nie mogą one zostać objęte tajemnicą skarbową.

O autorze:

Grzegorz Klarkowski – doradca podatkowy, doktorant w Katedrze Prawa Finansów Publicznym na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Prawem do informacji publicznej zainteresował się w trakcie aktywności naukowej i zawodowej związanej z prawem podatkowym. Jego zainteresowania związane z prawem do informacji publicznej koncentrują się wokół jawności działania organów podatkowych. Analizuje problem „utajniania” informacji publicznych w zakresie wszczynania i sposobu prowadzenia postępowań podatkowych, kontroli skarbowych i podatkowych oraz postępowań karno-skarbowych. Z tych powodów wynika wybór głosowanego orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego dotyczącego prawa dostępu do wytycznych co do sposobu prowadzenia postępowań w zakresie nieujawnionych przychodów.

O glosie:

Komisja konkursowa doceniła przede wszystkim wybór orzeczenia. Problematyka jawności wytycznych dla urzędów kontroli skarbowej jest niezwykle istotna z uwagi na ochronę praw obywateli. Dotyczy niezbyt często poruszanego zagadnienia, jakim jest jawne działanie sektora organów podatkowych. W szerszym aspekcie, poruszony w glosie problem odnosi się do relacji pomiędzy jawnością, jako zasadą, oraz tajemnicą, jako wyjątkiem – w tym wypadku tajemnicą skarbową. Autor przeanalizował analizuje jak ten wyjątek rozumieć i czym w istocie jest tajemnica skarbowa oraz co jest przedmiotem jej ochrony. Komisja konkursowa zwróciła także uwagę na staranne i rzetelne napisanie glosy oraz samodzielność i twórczość prezentowanych poglądów. Nagrodzenie tej glosy pozwoli nagłośnić problem, który bez wątpienia zasługuje na uwagę i krytyczną analizę

2 miejsce – Artur Pytel

O glosowanym orzeczeniu:
wyrok NSA z 18 września 2014 r., I OSK 3073/13 (glosa krytyczna)

http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/9CEDC78B09

W glosowanym wyroku NSA stwierdził, że korespondencja mailowa osób wykonujących zadania publiczne nie stanowi informacji publicznej. W uzasadnieniu wskazano, że korespondencja taka nie ma waloru oficjalności, a nawet jeśli zawiera propozycję dotyczące sposobu załatwienia określonej sprawy publicznej, to mieści się w zakresie swobody niezbędnej dla podjęcia prawidłowej decyzji po rozważeniu wszystkich racji przemawiających za różnorodnymi możliwościami jej załatwienia.

O autorze:

Artur Pytel – aplikant Izby Komorniczej w Katowicach, doktorant w Katedrze Prawa Samorządu Terytorialnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. W obszarze jego naukowych zainteresowań pozostaje szeroko rozumiana tematyka prowadzenia działalności leczniczej przez jednostki samorządu terytorialnego oraz zagadnienie dostępu do informacji publicznej.

O glosie:

Celem zaprezentowanej przez krytycznej glosy do orzeczenia NSA jest, w intencji autora, skłonienie praktyków i teoretyków prawa do analizy przedstawionej przez niego argumentacji, a w konsekwencji wywołanie dyskusji dotyczącej udostępniania korespondencji mailowej osób wykonujących zadania publiczne. Komisja doceniła przedstawioną przez autora argumentację przemawiającą za tym, że korespondencja mailowa osób wykonujących zadania publiczne powinna być dostępna dla obywateli. Poza tym autor podjął ciekawy wątek dotyczący wykładni normy prawnej z punktu widzenia rozstrzyganego stanu faktycznego, zwłaszcza konsekwencji, jakie przyniesie określone rozstrzygnięcie. Spostrzeżenie to, czy rozstrzygnięcie sprawy, znajdującej odzwierciedlenie w glosowanym orzeczeniu, jest konsekwencją obowiązującego stanu prawnego, czy też wynika z interpretacji prawa, dokonanej z myślą o jej skutkach. Przedstawione w glosie rozważania zainteresują osoby, które zwróciły się o udostępnienie informacji, jednak zamiast żądanej informacji dowiedzieli się, że nie zwrócili się o informacje publiczne.

3 miejsce – Marcin Pieńczykowski

O glosowanym orzeczeniu:
wyrok WSA w Olsztynie z 30 września 2014 r., II SAB/Ol 84/14 (glosa aprobująca)

http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/7D336CE5F4

Wybrane przez autora orzeczenie dotyczy problemu ujawniania przez podmioty publiczne informacji o osobach fizycznych, które zawarły z tymi podmiotami umowy cywilnoprawne. Wnioskodawca zwrócił się o udostępnienie wykazu umów cywilnoprawnych zawartych w danym czasie, natomiast organ – prezydent miasta – udostępnił wykaz, ale po dokonaniu częściowej anonimizacji. Pomimo wezwania do usunięcia naruszenia prawa, organ zanonimizowanych informacji nie udostępnił. WSA w Olsztynie stwierdził, że organ był w bezczynności.

O autorze:

Marcin Pieńczykowski – asystent sędziego w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Olsztynie, doktorant na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego. Naukowo interesuje się prawem do informacji publicznej i właśnie tej dziedziny będzie dotyczyła rozprawa doktorska, którą przygotowuje. Prawem do informacji publicznej zainteresował się przy okazji spraw, z którymi zetknął się podczas pracy w WSA. Wybrał wyrok, który uznał za ciekawy ze względu na problem, do którego się odnosi – zagadnienie udostępniania informacji publicznych, zawierających dane osobowe osób trzecich.

O glosie:

W glosie poruszony został ważny i aktualny problem ujawniania informacji o osobach, które zawierają umowy cywilnoprawne z podmiotami publicznymi. Autor poczynił rozważania na tle wyroku Sądu Najwyższego z 8 listopada 2012 r., który ma doniosłe znaczenie z uwagi na poruszone zagadnienie. Odniesiono się także do znaczenia zasady jawności finansów publicznych.

Udostępnianie i publikowanie informacji o umowach, zwłaszcza w postaci rejestrów umów, wzbudza aktywność obywateli i skłoniło do zainteresowania wydatkami publicznymi. Wobec tego glosa będzie przydatnym opracowaniem dla osób, które w swojej gminie działają na rzecz ujawnienia rejestru umów i spotykają się z oporem władzy co do ujawnienia imion i nazwisk kontrahentów.

Wyróżnienie – Andrzej Paterek von Sperling

O glosowanym orzeczeniu:
wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 13 listopada 2013 r., P 25/12 (glosa aprobująca)
http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20130001435

Wnioskodawca zwrócił się do Prezydenta RP o udostępnienie wszystkich ekspertyz, opinii prawnych i dokumentów urzędowych dotyczących ustawy nowelizującej dotyczącej systemu ubezpieczeń społecznych. oraz ekspertyz i opinii prawnych odnoszących się do projektu tej ustawy, sporządzonych w Kancelarii Prezydenta RP, dla Kancelarii Prezydenta RP lub dla Prezydenta RP. Organ stwierdził, że dokumenty te nie stanowią informacji publicznej, więc dokumentów nie udostępnił. WSA w Warszawie zobowiązał Prezydenta RP do wykonania wniosku, jednak przez głowę państwa została wniesiona skarga kasacyjna. NSA rozpatrując skargę kasacyjną powziął wątpliwość, czy uznanie dostępności tych informacji nie jest sprzeczne z regulacjami konstytucyjnymi dot. urzędu Prezydenta RP. W związku z tym skierował do TK pytanie prawne, którego rozstrzygnięcie znalazło wyraz w glosowanym wyroku.

O autorze:

Andrzej Paterek von Sperling – prawnik, historyk, tłumacz fachowych publikacji prawniczych, a także utworów literackich. Ukończył m.in. studia doktoranckie na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego. Prowadzi własne badania prawnoporównawcze, polegające na analizie metod upraszczania prawa – zwłaszcza procedury cywilnej. Publikował na łamach m.in. Przeglądu Sądowego, Rzeczpospolitej i Gazety Prawnej. W wieku 19 lat został stypendystą Rządu Republiki Francuskiej. Wówczas, biorąc udział w konferencji „Connaissance de la France”, zetknął się z regułami funkcjonowania nowoczesnego państwa prawa, hołdującego zasadzie przejrzystości działania organów władzy publicznej.

Doświadczenie to wywarło na nim tak znaczący wpływ, że – chcąc poznać mechanizmy rządzące społeczeństwem – podjął studia historii, a później prawa. Napisał glosę do wyroku Trybunału Konstytucyjnego, gdyż wyrok ten odnosi się do jawnego działania jednego z najważniejszych organów państwa, czyli Prezydenta RP, oraz skłania do refleksji nad stanem jawności polskiego życia publicznego.

O glosie:

Glosa porusza ważny problem, jakim jest przejrzystość funkcjonowania urzędu Prezydenta RP, bowiem autor próbuje odpowiedzieć na pytanie, czy obywatele Rzeczypospolitej Polskiej mają prawo poznać wszelki materiały (ekspertyzy, badania, opinie, analizy, itd.), przygotowany w trakcie procesu legislacyjnego przez głowę państwa.

Autor zwraca także uwagę na problematykę pytań prawnych, które są kierowane do Trybunału. Z jednej strony wskazuje na sposób formułowania pytań, a z drugiej strony – na to, że ich składanie może służyć celowemu przewlekaniu udostępniania informacji publicznej. Komisja konkursowa doceniła w napisanej glosie twórczą argumentację oraz odwagę w formułowaniu poglądów. Będzie to lektura interesująca także dla obywatelek i obywateli, którzy nie są prawnikami, gdyż autor posłużył się stylem publicystycznym, który w obrazowy sposób prezentuje tok rozumowania.

Fotografia Phil Roeder, na licencji CC BY 2.0 

Konkurs prowadzimy w ramach działań przygotowawczych do budowania Korpusu Służby Prawnej dla działań strażniczych, finansowanego ze środków Programu Obywatele dla Demokracji.