Pod koniec lipca Sieć Obywatelska – Watchdog Polska wysłała do wszystkich ministerstw wnioski o udostępnienie księgi wejść i wyjść gości, obejmującej okres od 1 stycznia do 30 czerwca br. Jak dotąd otrzymaliśmy rejestry jedynie od pięciu resortów.
Każdego dnia w ministerstwach zapadają kluczowe dla kraju decyzje. Nie budzi wątpliwości fakt, iż wpływaniem na nie mogą być zainteresowani lobbyści. Afera podsłuchowa z ostatnich miesięcy pokazała jak niewiele wiedzą obywatele o działaniach władz oraz o tym z kim spotykają się jej przedstawiciele. Aby to zmienić postanowiliśmy zwrócić się do ministerstw z wnioskiem o udostępnienie rejestrów wejść i wyjść, zawierających m. in. imię i nazwisko osoby odwiedzającej oraz datę i godzinę wizyty. Jest to już kolejna podjęta przez Sieć Obywatelską próba zwiększenia jawności działalności ministerstw, po tym jak 1 lipca br. wnioskowaliśmy o ujawnienie kalendarzy ministrów.
Reakcje na wnioski były różne. Ministerstwo Środowiska, Ministerstwo Zdrowia, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej udostępniły księgi, jednak dwa ostatnie przekazały je z zasłoniętymi imionami i nazwiskami gości. Początkowo MRiRW zastrzegło, iż zostanie naliczona opłata w wysokości 1800 zł. Resort w piśmie z 7 sierpnia uznał, że wykonanie wniosku wymaga dodatkowej funkcjonalności systemu elektronicznego i tyle rzekomo ma kosztować jej zaprogramowanie. Nie zgadzając się z opinią resortu, wysłaliśmy wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, w którym wykazaliśmy, iż brak danej funkcjonalności jest zaniedbaniem, a obciążanie kosztami wnioskodawcy nie ma uzasadnienia. Ostatecznie resort udostępnił rejestr w formie plików – zeskanowanych stron księgi. Ministerstwo Obrony Narodowej zadeklarowało ujawnienie rejestru w późniejszym terminie.
Odpowiedź Ministerstwa Sprawiedliwości również wyróżnia się na tle pozostałych. MS wezwało nas do wykazania, że „uzyskanie (…) informacji jest szczególnie istotne dla interesu publicznego”, jednak nie przedstawiło dowodów, iż żądany przez nas dokument jest informacją publiczną przetworzoną. Jeżeli nie jest, nie ciąży na nas obowiązek dowodzenia istotności informacji.
Siedem ministerstw odmówiło udostępnienia rejestru. Były to: Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, Ministerstwo Edukacji Narodowej, Ministerstwo Gospodarki, Ministerstwo Skarbu Państwa, Ministerstwo Sportu i Turystyki, Ministerstwo Spraw Zagranicznych oraz Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju. Pojawiały się dwa argumenty. Większość odmownych decyzji przedstawiciele resortów uzasadniali ochroną danych osobowych. MAiC, MSiT i MSP stwierdziły również, iż rejestr wejść/wyjść nie stanowi informacji publicznej.
Nie ulega wątpliwości, iż rejestry zawierają dane wrażliwe, jednak mogą one zostać poddane anonimizacji (co nie jest przetworzeniem), a udostępnione księgi mogłyby zawierać jedynie imiona, nazwiska oraz godziny wejść i wyjść. Uważamy, że fakt występowania danych osobowych w dokumencie nie jest wystarczającym powodem do utajnienia rejestru w całości. Ponadto trudno uwierzyć, iż ministerstw nie odwiedzali np. wysocy urzędnicy lub posłowie, a wg wyroku NSA z 25 kwietnia 2014 r. informacje o osobach pełniących funkcje publiczne nie ograniczają prawa do informacji publicznej.
Jeżeli chodzi o drugi zarzut, tylko resort administracji próbował udowodnić, iż księgi nie są informacją publiczną, powołując się na jej ograniczoną definicję, która pojawia się w niektórych wyrokach sądów administracyjnych. W naszym przekonaniu księga wejść i wyjść jest informacją o działalności organów publicznych, a więc stanowi informację publiczną. MSiT oraz MSP nie przedstawiły żadnego uzasadnienia.
Pozostałe ministerstwa nie udzieliły odpowiedzi. Ponieważ uważamy, że obywatele mają prawo wiedzieć, z kim spotykają się ministrowie i pracownicy resortów w ramach wykonywania swoich funkcji, skierujemy skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na wszystkie odmowne odpowiedzi oraz skargi na bezczynność wobec ministerstw, które nie zajęły stanowiska.
Komentarze