Aby było to możliwe, proponowany przez operatora sposób działania powinien spełniać następujące kryteria:

1. Określenie jakich organizacji dotyczy projekt. W naszym przekonaniu wysokość dotacji i długość projektów nie pomoże w rozwoju organizacjom centralnym. Proponujemy od razu adresować działania do organizacji z miast i wsi, działających strażniczo i rzeczniczo w swoich miejscowościach i pragnących wpływać na miejscowe władze. To mnogość tych inicjatyw może spowodować, że rządzenie w Polsce się zmieni.
2. Danie możliwości wieloletniego planowania działań. Kryteria konkursowe na to nie pozwalają. Jednak proponujemy, aby dać wyraźny sygnał organizacjom, że dobrze zaplanowane inicjatywy, z perspektywą wieloletnią, mają większą szansę na zdobycie pierwszego finansowania, i na kontynuację w przyszłości. Wymagać to będzie udzielania dotacji mniejszych niż 50 tys. zł rocznie (ta rekomendacja wynika raczej z naszej obawy, że wskaźniki są tak założone, żeby jedna organizacja otrzymała 50 tys. zł i że operator może nie być pewien czy można udzielić kilku dotacji jednej inicjatywie. Oczywiście wiemy, że będzie ewaluacja Programu FIO, która być może doprowadzi do zmian wskaźników, ale wydarzy się to za dwa lub trzy lata). Proponujemy zatem opierać się na wskaźnikach zadeklarowanych w Programie i sugerować wnioskodawcom, aby kwotę około 50 tys. planować na kilka lat. Formalnie niestety nikt nie będzie miał nawet uprawdopodobnionej pewności kontynuacji swojego projektu, gdyż za każdym razem wyboru będzie trzeba dokonać od nowa i od nowa podpisać umowę. Jednak wierzymy, że dla prawdziwie strażniczych i rzeczniczych inicjatyw ta niepewność okaże się bardziej nęcąca niż potencjalna nieskuteczność działań zbyt mocno ograniczonych w czasie.

Zdajemy sobie sprawę, że środki jakimi dysponuje operator, nie sprzyjają sugerowanemu przez nas rozdrobnieniu dotacji oraz że trudno jest dokonać wyboru obiecujących projektów. Dlatego ze swojej strony oferujemy bezpłatną pomoc w przygotowaniu wnioskodawców – poprzez system szkoleń w regionach, skupionych na przygotowaniu działania strażniczego i rzeczniczego (tym, co zajmuje najwięcej czasu w strażnictwie jest właśnie rzecznictwo, a metody są podobne – różnica polega głównie na tym czy działa się na rzecz jakiejś grupy czy też interesu publicznego), pomoc w ocenie wniosków lub w przygotowaniu ekspertów do oceny. Szczegóły zostawiamy do ustalenia z wyłonionym operatorem, gdyż konieczne jest zadbanie o system kontroli. Kontakt: zarzad@siecobywatelska.pl, tel. 22 844 73 55, Katarzyna Batko-Tołuć, Dyrektorka Programowa.

***

Jednocześnie pozostajemy krytyczni co do sposobu dotychczasowego prowadzenia działań ustalających zasady komponentu strażniczego i rzeczniczego. Został on przygotowany tak, że bez elastycznego podejścia operatora, nie uda się zrealizować sensownych projektów. Co więcej nie przewidziano środków na kontrolę sądową. Świadczy to o tym, że nie zrozumiano na czym takie działania mogą polegać, co w połączeniu z krótkim czasem realizacji projektów i brakiem wyobrażenia o jakich w ogóle organizacjach mowa, wymaga zmiany w kolejnym konkursie dla operatora. Zadaliśmy kilka pytań sprawdzających (tutaj są pytania i odpowiedzi z MPiPS oraz dla porównania pytanie i odpowiedź z MIR) i widzimy, że raczej problemem jest brak wiedzy osób biorących udział w przygotowaniu zasad konkursowych o tym jakie działania mogą wchodzić do katalogu strażniczych i rzeczniczych metod, jakie organizacje można wyróżnić, czy jakie mają specyficzne potrzeby, niż obiektywne trudności wynikające np. z konieczności wydatkowania pieniędzy w danym roku budżetowym.
W związku z tym – po rozstrzygnięciu konkursu na operatora – zwrócimy się do Ministra Pracy i Polityki Społecznej z propozycją ulepszenia procedury ustalania zasad Regulaminu FIO.