15 września 2009 r. w warszawskim hotelu Polonia odbyła się konferencja pt. Jak budować dobro wspólne w społecznościach lokalnych organizowana przez Polsko – Amerykańską Fundację Wolności oraz Akademię Rozwoju Filantropii w Polsce.

Konferencję rozpoczęła prezentacja programu Lokalne Partnerstwa PAFW. Jest to pilotażowy program Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności, realizowany przez Akademię Rozwoju Filantropii w Polsce, którego celem jest zainicjowanie współpracy pomiędzy dotychczasowymi beneficjentami Fundacji. W trakcie pierwszych pięciu miesięcy trwania programu zrealizowano osiem projektów, w których wzięło udział ponad stu trzydziestu partnerów z szesnastu gmin w Polsce. Warunkiem uczestnictwa w programie był udział we wcześniejszych programach PAFW. Od poprzednich różnił się tym, że jego uczestnicy nie wykonywali konkretnego, zleconego zadania. To oni definiowali, co jest dla nich dobrem wspólnymi oraz planowali jak zbudować to dobro.
Następnie Jerzy Koźmiński  – prezes Fundacji Wolności – wręczył nagrody trzem najlepszym projektom realizowanym przez Lokalne Organizacje Grantowe. Nagrodę pierwszą w wysokości 60 tys. zł zdobyła Żywiecka Fundacja Rozwoju za projekt Dajmy czadu – Żywiec bez czadu. Fundacja zgromadziła mieszkańców, władze, organizacje oraz szkoły wokół dobra jakim jest czyste powietrze i wspólnymi siłami przeprowadzili kampanię uświadamiającą zagrożenia wynikające z palenia śmieci w piecach domowych i ogniskach.

Drugą nagrodę  przyznano projektowi Pozytywna energia – najwyższy stopień zasilania realizowanemu przez Fundusz Lokalny Masywu Śnieżnika na terenie czterech gmin. Projekt w różnoraki sposób zachęcał do oszczędzania energii, informował o jej alternatywnych źródłach oraz pokazywał, że energia poświęcona na współpracę między ludźmi i instytucjami daje lepsze efekty niż działania samodzielne.

Trzecie wyróżnienie zdobyła Fundacja Pokolenia za projekt Tuba – lokalna przestrzeń informacji. Celem projektu było wypracowanie przestrzeni dyskusji przez m.in. stworzenie kawiarenek obywatelskich, wyszkolenie 16 dziennikarzy obywatelskich czy przygotowanie liderów społecznych.

Nowa strategia animacji społeczności lokalnych
Istotnym punktem programu była prezentacja nowej strategii animacji społeczności lokalnych opracowanej na podstawie blisko dziesięcioletnich doświadczeń współpracy Polsko Amerykańskiej Fundacji Wolności oraz Akademii Rozwoju Filantropii z lokalnymi organizacjami. Główne założenia tej strategii przedstawiła Agata Komendant z Pracowni Badań i Innowacji Społecznych „Stocznia”  (“Stocznia” była jednym z partnerów w tym programie).

Podstawą metody jest założenie, że myślenie o korzyściach  bardziej motywuje do działania niż koncentrowanie się na problemach. W związku z tym przystępując do  projektu należy skupić się na promowaniu pozytywnych wartości, a nie poprzestawać na diagnozowaniu problemów społecznych. Należy tworzyć partnerstwa wokół działań na rzecz dobra wspólnego, i to w taki sposób, aby każdy z partnerów odnosił korzyści z tego partnerstwa. Dobrze jest, aby do wspólnych działań  włączyć jak największą ilości osób oraz instytucji. Natomiast   same działania powinny mieć określoną formę projektu lub kampanii.

Pod hasłem dobra wspólnego odbyły się także dwa panele dyskusyjne:  Jak wykorzystać ideę dobra wspólnego w budowaniu kapitału społecznego w małych społecznościach? oraz Czy w polskiej przestrzeni politycznej i społecznej jest miejsce na rozmowę o budowaniu dobra wspólnego?

Podczas pierwszego panelu zaproszeni goście zastanawiali się nad tym co znaczy pojęcie „dobro wspólne” oraz jak wygląda jego budowa  w małych społecznościach. Prof. Anna Giza – Poleszczuk podkreśliła, że dobro wspólne nie oznacza konieczności poświęcania się w imię abstrakcyjnych ideałów i należy obalić panujący mit mesjanizmu. Nie musimy cierpieć żeby coś osiągnąć. Paweł Łukasiak dodał, że dobro wspólne to  konkretna korzyść dla wszystkich członków społeczności, jak świeże powietrze czy czysta rzeka. O swoich doświadczeniach praktycznych opowiadali Krzysztof Margol oraz Jacek Michałowski.

Drugi panel poświęcony był tematowi dobra wspólnego w mediach. Dyskutowano o tym, jak spopularyzować to pojęcie i jak je wprowadzić do publicznego dyskursu. Wnioskiem podsumowującym dyskusję był postulat stworzenia płaszczyzny dialogu na linii media, polityka, organizacje pozarządowe.

Konferencja miała na celu przedstawienie doświadczeń pilotażowego programu  Lokalne Partnerstwa Polsko – Amerykańskiej Fundacji Wolności, ale stała się  także polem do dyskusji na temat tego, czym dla nas jest dobro wspólne i  jak  je rozwijać,  nie tylko w społecznościach lokalnych.

10 lat Funduszy Lokalnych w Polsce

Warto tutaj wspomnieć o tym, że w tym roku mija dziesięć lat od rozpoczęcia działania pierwszego Funduszy Lokalnych w Polsce. Z tej okazji, 8 sierpnia 2009 r. Federacja Funduszy Lokalnych w Polsce i Akademia Rozwoju Filantropii wraz z Nidzicką Fundacją Rozwoju NIDA i Nidzickim Funduszem Lokalnym zorganizowała konferencję Fundusze Lokalne – liderzy rozwoju lokalnego podsumowującą dotychczasowe działanie Funduszy Lokalnych w Polsce. Szczegółowy program konferencji można znaleźć tutaj.
Fundusze Lokalne to typ organizacji społecznych, które finansują różne lokalne inicjatywy. Środki na swoją działalność pozyskują od lokalnych darczyńców. Posiadają także kapitał żelazny ( nieustannie powiększana pula środków, która nie służy finansowaniu bieżących działań, a jest tylko inwestowana), dzięki któremu są w stanie zapewnić długotrwałe wsparcie. Właśnie doświadczenia związane z funkcjonowaniem Funduszy Lokalnych zainspirowały Fundację do stworzenia nowego programu – Lokalne Partnerstwa Polsko – Amerykańskiej Fundacji Wolności.
Konferencja była tym ciekawsza, że przedstawiane podczas jej trwania doświadczenia miały z jednej strony charakter zdecydowanie lokalny – lokalni działacze pracujący w ramach danego Funduszu Lokalnego przedstawiali swoje doświadczenia, z drugiej wypowiadały się osoby mające perspektywę bardziej globalną.
Na początek Tomasz Schimanek zaprezentował raport 10 lat Funduszy Lokalnych w Polsce, następnie kolejne osoby dzieliły się swoimi doświadczeniami związanymi z funkcjonowaniem funduszy lokalnych w poszczególnych miejscowościach – m.in. Bystrzycy Kłodzkiej, Lidzbarku Warmińskim czy w Płocku. Drugą część konferencji stanowiły wystąpienia zagranicznych gości. Przybyły przedstawiciel The Global Fund for Community Foundations Vadim Samorodov odniósł się do dziesięciolecia funduszy lokalnych w Polsce w kontekście międzynarodowych doświadczeń i potrzeb, jak również zmieniającej się sytuacji gospodarczej. Jego przesłanie było bardzo wyraźne – musicie nauczyć się radzić sobie sami.
Warto podkreślić, że cała konferencja odbyła się w malowniczym otoczeniu wioski garncarskiej w Kamionce. Sama wioska garncarska jest przykładem tego, co i jak można zrobić na polskiej wsi. Więcej informacji na temat Kamionki można znaleźć tutaj.

W dyskusji panelowej Filantropia w dobie kryzysu, poza głosami osób z doświadczeniem  w pracy w ramach funduszy lokalnych mieliśmy również okazję usłyszeć głos wywodzący się z zupełnie innej perspektywy. Jednym z gości konferencji był bowiem Aleksander Milinkiewicz – białoruski działacz pozarządowy, który w ostatnich wyborach prezydenckich na Białorusi był niezależnym kandydatem opozycji. Ciekawym było porównanie jak bardzo sytuacja przedstawiona przez przedstawicieli Funduszy Lokalnych w Polsce różni się od sytuacji, która ma  miejsce u naszego wschodniego sąsiada. Zobaczymy co się będzie działo za kolejne 10 lat!