An-225 Mrija, CC BY-SA 4.0, Myroslav Kaplun, Wikipedia

Antonov An-225 Mrija przyleciał do przyleciał do Polski w blasku reflektorów. Największy samolot transportowy na świecie witał premier Mateusz Morawiecki, prezes KGHM Polska Miedź S.A. Marcin Chludziński, wicepremier Jacek Sasin.  Niestety, gdy zaczęliśmy pytać o więcej szczegółów dotyczących tego transportu, samolot szybko zniknął z ich radarów.

O transport pytamy Kancelarię Prezesa Rady Ministrów

Premier Mateusz Morawiecki 14 kwietnia 2020 r. podczas powitania samolotu przewożącego z Chin sprzęt medyczny do walki z koronawirusem na Lotnisku Chopina w Warszawie mówił między innymi, że ,,o podobny transport, który wylądował w Warszawie, starało się kilka państw. To, że samolot mógł przylecieć właśnie do Polski, poprzedziły długie godziny negocjacji”. Poinformował także ,,o rozmowach dotyczących zakupu kolejnych respiratorów”. (Cytaty za stroną Kancelarii Prezesa Rady Ministrów)

W mediach szybko pojawiły się wątpliwości co do wielkości ładunku, tego co właściwie zostało przywiezione i certyfikatów sprzętu, dlatego wysłaliśmy wniosek do KPRM o treści:

Na podstawie art. 61 ust. 1 i 2 Konstytucji RP i art. 10 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej wnosimy o udostępnienie informacji dotyczącej transportu maseczek i innych środków ochrony osobistej przy użyciu samolotu Antonow An-225 Mrija, o którym to transporcie mowa na stronie https://kghm.com/koronawirus w sekcji ,,JAK POMAGAMY W POLSCE 2. SAMOLOT ANTONOV PRZYWIÓZŁ DO POLSKI ŚRODKI DO WALKI Z KORONAWIRUSEM”:

1. Jaki był łączny koszt ww. transportu?
2. Jaka instytucja/organ/spółka, poniosła ww. koszty?
3. Wnosimy także o informację w zakresie listu przewozowego dot. ww. transportu;
4. Czy transportowane środki ochrony osobistej były badane w zakresie spełniania atestów i norm, dzięki którym mogą być wykorzystywane do pracy w szpitalach? Jeśli tak, to jaka instytucja dokonała odpowiednich badań? Jakie certyfikaty mają transportowe środki, i w jaki sposób sprawdzane było faktyczne spełnienie norm gwarantowanych w tych certyfikatach?
5. Do jakich podmiotów zostały następnie przetransportowane ww. środki higieniczne?  

KPRM ,,nie posiada wnioskowanych informacji”

22 lipca z Kancelarii Prezesa Rady Ministrów otrzymaliśmy odpowiedź,  w której mogliśmy przeczytać m.in.:

 w odpowiedzi na wniosek z 3 lipca br. przesłany do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów na skrzynkę ePUAP informuję, że Kancelaria Prezesa Rady Ministrów nie posiada wnioskowanych informacji.

To już kolejny raz, gdy dowiadujemy się, że KPRM ,,nie posiada wnioskowanych informacji”, gdy wydawać się mogło, że powinna je posiadać. Podobnie było w przypadku akcji #LOTDODOMU oraz innych spraw związanych z COVID-19 np. odmrażania gospodarki, przestrzegania obostrzeń, końca epidemii. Na te tematy premier chętnie się wypowiadał, ale gdy chcieliśmy skorzystać z prawa do informacji, dopytując o szczegóły, Kancelaria odsyłała nas z kwitkiem (więcej w artykułach: ,,Wszystko, o co zapytaliśmy Premiera, ale nie zna odpowiedzi” i ,,Obywatelu, słuchaj, ufaj i nie pytaj o szczegóły’’).

Odpowiedź kończyła sugestia:

Jednocześnie uprzejmie zauważam, że kwestie poruszone we wniosku dotyczą spraw,  w których właściwym organem jest Minister Zdrowia. Aby uzyskać wnioskowane informacje, sugeruję zwrócić się bezpośrednio do resortu.

Ministerstwo Zdrowia ,,nie realizowało zakupu oraz nie organizowało”

Mieliśmy pewne przeczucia, co będzie dalej, mając w pamięci historię opisaną ,,#LOTdoDomu – ulotna odpowiedzialność”, ale oczywiście skierowaliśmy nasz wniosek również do Ministerstwa Zdrowia.

Ministerstwo 6 sierpnia odpowiedziało nam zwięźle:

w odpowiedzi na wniosek z dnia 21.07.2020 r. o udzielenie informacji publicznej, uprzejmie informuję, że Ministerstwo Zdrowia nie realizowało zakupu oraz nie organizowało transportu maseczek i innych środków ochrony osobistej przy użyciu samolotu Antonow An-225 Mrija, o którym mowa w przedmiotowym wniosku. 

KGHM walczy z koronawirusem i nie odpowiada

Wróćmy jeszcze do KGHM Polska Miedź S.A.. Na stronie spółki, w specjalnej sekcji ,,KGHM walczy z koronawirusem!”, możemy przeczytać:

14 kwietnia na warszawskim lotnisku Okęcie wylądował Antonow An-225 Mrija, największy transportowy samolot świata. Ogromna maszyna przywiozła do Polski niezbędne środki do walki z koronawirusem. Na wypełnionym po brzegi pokładzie samolotu znajdowały się m.in. maski ochronne typu FFP2, kombinezony medyczne oraz przyłbice chroniące twarz.

Transport na zlecenie KPRM przygotowały spółki KGHM Polska Miedź S.A. i Lotos S.A.

Zatem zdaniem KGHM, transport zleciła Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. Link do tej informacji zawarliśmy we wniosku do Kancelarii Premiera, ale cóż, ona,  przypomnijmy ,,nie posiada wnioskowanych informacji”.

Czy czegoś więcej dowiedzieliśmy się od KHGM?

We wniosku wysłanym 7 lipca 2020 r. zawarliśmy następujące pytania:

1. Jaki był koszt ww. transportu poniesiony przez KGHM Polska Miedź S.A.? 

2. Wnosimy o udostępnienie skanu listu przewozowego, dot. ww. transportu.

3. Czy transportowane środki ochrony osobistej były badane w zakresie spełniania atestów i norm, dzięki którym mogą być wykorzystywane do pracy w szpitalach? Jeśli tak, to jaka instytucja dokonała odpowiednich badań? Jakie certyfikaty mają transportowe środki, i w jaki sposób sprawdzane było faktyczne spełnienie norm gwarantowanych w tych certyfikatach? 4. Do jakich podmiotów zostały następnie przetransportowane ww. środki higieniczne? 

Zrzut ekranu ze strony KGHM

Do dziś nie otrzymaliśmy żadnej odpowiedzi, dlatego złożymy skargę do sądu administracyjnego.

LOTOS – gra na czas i odmawia

7 lipca 2020 r. wysłaliśmy wniosek analogiczny do przesłanego także do KGHM.

Całe następne dwa tygodnie zajęło spółce przygotowanie odpowiedzi o tym, że przedłuża procedowanie naszego wniosku (pisownia oryginalna):

w imieniu Adama Kasprzyka, rzecznika prasowego Grupy LOTOS, informujemy, że wnioskowana przez Państwa informacja publiczna nie może być udostępniona w terminie 14 dni od dnia wpływu wniosku. Informacje o udostepnienie których Państwo wystąpiliście dotyczą realizacji umów z kontrahentami Grupy LOTOS S.A., którzy
zastrzegli w tychże umowa obowiązek zachowania poufności przez Grupę LOTOS wobec wszystkich informacji związanych z umowami i ich realizacją. Wystąpiliśmy do naszych kontrahentów z wnioskami o wyrażenie zgody na udostępnienie informacji w związku z Państwa zapytaniem. Odpowiedzi na Państw wniosek udzielimy
niezwłocznie po otrzymaniu stanowisk naszych kontrahentów, jednak nie później niż w terminie 2 miesięcy od wpływu Państwa wniosku o udostępnienie informacji publicznej, to jest do 7 września 2020 r.

7 września otrzymaliśmy decyzję odmowną. LOTOS uzasadniał ją między innymi tym, że:

Kontrahenci Spółki nie wyrazili zgody na udzielenie przez Spółkę jakichkolwiek informacji związanych z umowami łączącymi ich ze Spółką i ich realizacją.

(…) Decyzję wydano ze względu na ochronę tajemnicy przedsiębiorcy – kontrahentów Spółki oraz ich kontrahentów.

Pozostaje nam tylko ze względu na ochronę prawa do informacji – obywateli, obywatelek oraz ich bliskich, złożyć skargę na decyzję spółki.

Kontrahenci kontrahentów

Kim mogą być kontrahenci i kontrahenci kontrahentów, o których tajemnice dba LOTOS? Tu trop może wskazywać Gazeta Wyborcza. W artykule ,,W antonowie przyleciały jednorazowe maseczki, za które pośrednik dostał 8 zł od sztuki. To spółka byłego oficera WSI” pisze o spółce Quantron SA, która miała pośredniczyć dla LOTOSU i KGHM w zakupie sprzętu dostarczonego Antonovem. Według dokumentów, do których dotarła Wyborcza, za 1,35 mln maseczek ,,jednorazowego użytku, z materiałów włókienniczych używanych podczas procedur chirurgicznych”, KGHM miał zapłacić 2,65 mln dolarów.

Korzystając z Prawa prasowego, zapytaliśmy Quantron SA o udostępnienie wszelkich umów, faktur i rozliczeń z
transakcji pomiędzy Spółką QUANTRON a KGHM S.A. i LOTOS S.A., związanych z transportem maseczek
higienicznych i innych artykułów samolotem Antonow An-255.

W odpowiedzi otrzymaliśmy tylko krótką odmowę:

Spółka Quantron SA, z uwagi na tajemnicę handlową oraz tajemnicę przedsiębiorstwa, nie może udzielić Państwu żadnych informacji, ani przekazać dokumentów dotyczących transakcji z naszymi kontrahentami.

Centralny Instytut Ochrony Pracy – ,,poufne i stanowią jednocześnie tajemnicę przedsiębiorcy”

Czy chociaż dowiedzieliśmy się czegoś o certyfikatach przywiezionego sprzętu? Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy zapytaliśmy o udostępnienie wyników badań maseczek higienicznych i innych produktów, które zostały dnia 14 kwietnia 2020 r. przetransportowane samolotem Antonov An-255. 

W odpowiedzi przekazano nam decyzję odmowną ,,ze względu na tajemnicę przedsiębiorcy” oraz klauzulę poufności. 30 czerwca 2020 r. złożyliśmy skargę na tę decyzję. Podkreślaliśmy w niej, że informacje, o które wnioskowaliśmy:

umożliwią obywatelom ocenę jak efektywne działania organy podejmują w ramach walki z pandemią i zabezpieczenia zdrowotnego obywateli. Co więcej, umożliwi to wybadanie, jak organy władzy wydatkują środku publiczne. (…) wyniki badań maseczek mogą mieć istotne znaczenie dla wszystkich osób, które będą korzystać ze środków badanych przez Organ.

Zaznaczyliśmy też coś, co tyczy się wszystkich instytucji, które pytaliśmy o transport Antonovem ,,podmioty obowiązane do udostępnienia informacji publicznej winny umożliwiać społeczną kontrolę, szczególnie podczas pandemii.”

Czekamy na rozstrzygnięcie sądu.