Informacja publiczna stanowi jedno z najbardziej wiarygodnych źródeł wiedzy na temat działań organów władzy i innych podmiotów publicznych. Jej głównym zadaniem jest obywatelska kontrola wydatkowania środków publicznych. Jednakże Ustawa o dostępie do informacji publicznej może dotyczyć również podmiotów prywatnych. Przykładowo prywatnych przedsiębiorstw, które wykonują zadania publiczne.

Zadaniem publicznym może być dostarczanie energii elektrycznej lub ciepła, świadczenie usług telekomunikacyjnych, pocztowych albo prowadzenie publicznego transportu zbiorowego i wiele innych. W przeciwieństwie do spółek miejskich lub spółek skarbu państwa, budżet prywatnych przedsiębiorstw najczęściej nie składa się z publicznych pieniędzy. Takim podmiotem jest właśnie spółka ZE PAK (wcześniej Zespół Elektrowni „Pątnów-Adamów-Konin”).

W zeszłym roku ZE PAK szumnie ogłosił powstanie w przyszłości drugiej elektrowni jądrowej. Jako lokalizację wskazano Pątnów. Choć ZE PAK jest prywatnym przedsiębiorstwem niedysponującym publicznymi środkami, spoczywa na nim obowiązek udostępniania informacji publicznej. Dlaczego? Ponieważ realizuje zadanie publiczne, jakim jest zapewnienie dostępu do energii.  Orzecznictwo jasno wskazuje, że „przedsiębiorstwa energetyczne niezależnie od sposobu działania (produkcja, przesył, dystrybucja, obrót lub sprzedaż) wykonują zadania publiczne w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 5 w rozumieniu Ustawy.”

Mimo to spółka nie zareagowała na mój wniosek dotyczący dokumentacji planowanej elektrowni jądrowej. Milczenie przerwała dopiero skarga na bezczynność. W odpowiedzi na nią ZE PAK stwierdził, że nie jest zobowiązany do udostępniania informacji publicznej – spółka jest podmiotem prywatnym, nie dysponuje żadnym majątkiem publicznym i nie wykonuje zadań publicznych.

Radca prawny dorzucił jeszcze na końcu pisma argument na wypadek, gdyby sąd uznał spółkę za podmiot zobowiązany do udzielenia informacji publicznej:

Z najdalej idącej ostrożności procesowej podnoszę także, iż zgodnie z art. 5 ust. 2 Ustawy prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu ze względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorcy. (…) Spółka ma wolę, by informacje na temat inwestycji pozostały tajemnicą dla odbiorców, konkurentów i wola ta dla innych osób musi być rozpoznawalna.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu częściowo przyznał rację obu stronom (sygn. akt IV SAB/Po 47/22) Mi, jako wnioskodawcy, stwierdzając, że ZE PAK jest podmiotem wykonującym zadania publiczne, który w tym przypadku dopuścił się bezczynności. Spółce w kwestii tajemnicy przedsiębiorcy. Ponadto zobowiązał ZE PAK do rozpatrzenia przesłanego wniosku, jednak po skontaktowaniu się ze mną w celu doprecyzowania jego treści.

Tak sąd wypowiedział się na temat zadań realizowanych przez spółkę:

Zapewnienie odpowiedniego dostępu do energii (zarówno elektrycznej, jak i cieplnej) oraz paliw (zarówno gazowych, jaki i płynnych) jest nie tylko potrzebą konsumpcyjną, ale również obowiązkiem publicznoprawnym. Działalność w zakresie wytwarzania energii i jej przesyłania oraz dystrybucji, a także działalność w zakresie magazynowania, przesyłania i dystrybucji paliw należy postrzegać przez pryzmat ogólnego obowiązku zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego kraju.

Jednakże WSA podkreślił, że jeżeli treść wniosku dotyczy dokumentacji technicznej, ZE PAK jest chroniony prawnie za pomocą tajemnicy przedsiębiorcy. Dodatkowym argumentem ma też być wewnętrzny charakter dokumentacji technicznej: „jest sporządzana na zamówienie, przez wyspecjalizowane i uprawnione do tego podmioty, często zabezpieczona prawami autorskimi w zakresie rozwiązań technicznych, nierzadko objętych tajemnicą, często jest też kosztowna.”. Z tego też powodu nie ma żadnych argumentów za tym, aby te treści poznała osoba trzecia.

Wyrok jest o tyle ważny, że wskazuje wyraźnie, iż podmiot prywatny z branży energetycznej zobowiązany jest do udostępniania informacji publicznej w związku z wykonywanymi zadaniami. Warto również zapamiętać to, iż dotyczy ono tylko właśnie tych zadań. Dlatego na przykład dane dotyczące miesięcznego wynagrodzenia pracowników takiego przedsiębiorstwa nie będą informacją publiczną.

Na dzień publikacji tekstu ZE PAK nie ustosunkował się do wyroku WSA.