W mediach regularnie pojawiają się doniesienia dotyczące nieprawidłowości w działalności Lasów Państwowych. Jedną z takich kwestii, która w naszej ocenie, wymagałyby wyjaśnienia, jest ewentualne wykorzystywanie majątku Lasów do wspierania działań politycznych. 

W maju 2023 r. wystąpiliśmy do wszystkich siedemnastu Regionalnych Dyrekcji Lasów Państwowych z wnioskiem o udostępnienie informacji o reklamach i ogłoszeniach wykupionych przez Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych w 2022 roku w mediach. Poprosiliśmy o przesłanie zestawienia wydatków na reklamę, które zawierałoby tytuł czasopisma, wskazanie stacji radiowej, telewizji oraz zbiorczej kwoty brutto, na którą opiewały umowy na publikację reklam i ogłoszeń w 2022 roku w tych mediach. 

Na nasze pytanie odpowiedziały Regionalne Dyrekcje Lasów Państwowych z Krosna, Łodzi, Szczecina, Warszawy i Zielonej Góry (więcej w tekście — Tajemnice Lasów Państwowych).

Pozostałe Regionalne Dyrekcje nie udostępniły nam wnioskowanych informacji, uznając, że wnioskujemy o informację przetworzoną. W ich ocenie zestawienie informacji, o które prosiliśmy, wymaga dużego nakładu pracy, Lasy Państwowe wezwały nas do wykazania szczególnie istotnego interesu publicznego, który uzasadniałby żądanie tych danych. 

Sieć w odpowiedzi wskazała, że Dyrekcje w żaden sposób nie wykazały, na czym faktycznie miałoby polegać wytworzenie nowej jakościowo informacji w sytuacji, gdy chodziło nam w istocie o pokazanie konkretnej kwoty wydatkowanej na reklamę w określonych mediach. W naszej ocenie pokazanie przez Regionalne Dyrekcje wydatków ponoszonych na reklamę pozwoliłoby na ewentualne potwierdzenie lub zdementowanie doniesień medialnych dotyczących wykorzystywania Lasy Państwowe do celów politycznych, co jest istotne z punktu widzenia interesu publicznego. Niestety nasza argumentacja nie przyniosła efektu i zostaliśmy zmuszeni do złożenia skarg na bezczynność do wojewódzkich sądów administracyjnych. Wskazaliśmy w nich, że informacja przetworzona to taka, która w chwili złożenia wniosku nie istnieje. Organ musi ją dopiero wytworzyć, a to wymaga pewnych czynności analitycznych, organizacyjnych i intelektualnych. Trudno jest nam natomiast uwierzyć, że Regionalna Dyrekcja nie posiada zestawień księgowych, z których można wyodrębnić informację o wydatkach na publikację reklam i ogłoszeń. Ale nawet jeśliby uznać, że tak jest, to nie wydaje się, aby stworzenie takiego zestawienia było na tyle angażujące, aby pozwalałoby uznać wnioskowaną informację za przetworzoną. 

Sprawy trafiają już na wokandę i otrzymaliśmy pierwsze uzasadnienia wyroków (już 9), w których wojewódzkie sądy administracyjne stwierdzają bezczynność Regionalnych Dyrekcji. Ograniczenie prawa do informacji wymaga bowiem wydania decyzji, która następnie będzie mogła być przedmiotem kontroli sądowoadministracyjnej. 

Zgodnie z przepisami prawa i ich prawidłową wykładnią (…) zobowiązany (organ) powinien samodzielnie zbadać przesłanki przemawiające za istnieniem szczególnej istotności dla interesu publicznego, jeśli nie przekonuje go argumentacja strony skarżącej. W przypadku gdy organ uzna, że takie przesłanki wystąpią, wówczas powinien udzielić informacji. Natomiast w sytuacji, jeśli ocena przeprowadzona przez podmiot zobowiązany będzie negatywna — powinien na podstawie art. 16 ust. 1 u.d.i.p. wydać decyzję o odmowie udostępnienia żądanej informacji.

WSA w Białymstoku, 30 sierpnia 2023 r., II SAB/Bk 62/23

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie z kolei zgodził się z nami, że organ swoją bezczynnością dopuścił się rażącego naruszenia przepisów prawa i nałożył na Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych karę grzywny w wysokości 7000 zł.   

Do dnia rozpatrzenia skargi, organ nie załatwiał więc wniosku strony w żaden przewidziany ustawowo sposób, jakkolwiek organ dysponował wiedzą o konieczności takiego rozstrzygnięcia, a to w przekonaniu sądu świadczy o rażącym naruszeniu prawa.

WSA w Lublinie, 10 października 2023 r., II SAB/Lu 123/23

Dwie Regionalne Dyrekcje Lasów Państwowych po wyrokach udostępniły nam wnioskowane informacje (Piła, Poznań), a z kolei Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Białymstoku złożyła od niekorzystnego dla siebie wyroku skargę kasacyjną. Nie wiadomo, jak zachowają się pozostałe. Takie rozstrzygnięcia sądów mogą więc nie zamknąć całkowicie sprawy i będziemy musieli składać kolejne skargi do sądów administracyjnych, ale tym razem od decyzji odmawiających udostępnienia nam informacji.  

*radczyni prawna specjalizująca się w prawie administracyjnym, cywilnym i ubezpieczeniach społecznych. Współpracuje z Siecią Obywatelską Watchdog Polska.