Dzisiaj, we wtorek 12.01.2016 r., odbyło się pierwsze posiedzenie podkomisji nadzwyczajnej do rozpatrzenia rządowego projektu ustawy o ponownym wykorzystaniu informacji sektora publicznego. Wprowadzono wiele zmian redakcyjnych i legislacyjnych, ale istotnych zmian merytorycznych i zmiany podejścia do ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego w Polsce nie należy się spodziewać.

Opinia Biura Analiz Sejmowych

Przewodniczący podkomisji poinformował na wstępie, że mniej więcej 1,5 godziny przed rozpoczęciem posiedzenia, do Podkomisji wpłynęła opinia Biura Analiz Sejmowych, przygotowana przez prof. Wiesława Skrzydłę .Dotyczy ona kwestii definicyjnych, uregulowanych w art. 2 i 4 projektu ustawy.

Jawność danych meteorologicznych – dalej problemem

Przedstawiciel Stowarzyszenia Klimatologów Polskich, Marek Chabior, zaproponował, poddać pod projektowane regulacje informacje meteorologiczne, gromadzone przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Obecnie spod przepisów projektowanej ustawy wyłącza się jednostki naukowe, do których należy IMiGW. Aby informacje, którymi dysponuje IMiGW, mogły być ponownie wykorzystywane na podstawie projektowanej ustawy, zaproponowano „wyłączenie ich z wyłączenia” w art. 3 pkt 1 projektu ustawy, który – zgodnie z rządowym projektem – ma brzmienie:

Art. 3. Przepisów ustawy nie stosuje się do informacji sektora publicznego będących w posiadaniu:

1)    jednostek publicznej radiofonii i telewizji w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (Dz. U. z 2015 r. poz. 1531 i 1830) oraz Polskiej Agencji Prasowej S.A.,

2)    państwowych instytucji kultury, samorządowych instytucji kultury oraz innych podmiotów prowadzących działalność kulturalną, o której mowa w art. 2 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz. U. z 2012 r. poz. 406, z późn. zm. )), z wyjątkiem muzeów państwowych i muzeów samorządowych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach (Dz. U. z 2012 r. poz. 987 oraz z 2015 r. poz. 1505), bibliotek publicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (Dz. U. z 2012 r. poz. 642 i 908 oraz z 2013 r. poz. 829), a także archiwów tworzących państwową sieć archiwalną oraz innych jednostek organizacyjnych prowadzących działalność archiwalną w zakresie państwowego zasobu archiwalnego w rozumieniu art. 22 ustawy z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (Dz. U. z 2015 r. poz. 1446), zwanych dalej „archiwami”,

3)    szkół wyższych, Polskiej Akademii Nauk oraz jednostek naukowych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (Dz. U. z 2014 r. poz. 1620 oraz z 2015 r. poz. 249 i 1268), z wyjątkiem bibliotek naukowych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach,

4)    bibliotek naukowych, których organizatorami nie są jednostki sektora publicznego,

5)    podmiotów, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.))

– chyba że informacja ta stanowi informację publiczną podlegającą udostępnieniu w Biuletynie Informacji Publicznej.

Propozycje stowarzyszenia Klimatologów Polskich poparła Sieć Obywatelska Watchdog Polska oraz Polscy Łowcy Burz. Wskazali na to, że uzyskanie informacji meteorologicznych jest ważne dla społeczeństwa. Wskazano także niespójność obecnie projektowanych regulacji – zarówno z innymi przepisami procedowanego aktu, jak i uzyskiwaniem danych meteorologicznych w innych państwach.

Przedstawiciel rządu zapewnił, że jest mu to rozwiązanie bliskie, bo zależy mu na otwarciu zasobów danych publicznych, ale stan prawny na to nie pozwala. Zadeklarował, że skonsultuje propozycje z Ministrem Środowiska i nie wyklucza w tym względzie autopoprawki podczas planowanego posiedzenia komisji w dniu 26.01.2016. Jednakże na dzisiaj – stanowisko jest negatywne. Podkomisja nie przyjęła propozycji.

Ponowne wykorzystywanie informacji, a informacje uzyskane na podstawie ustawy o dostępie do informacji publicznej

W odniesieniu do art. 5 projektu ustawy:

Art. 5. Każdemu przysługuje prawo do ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego:
1)    udostępnionych w systemie teleinformatycznym, a w szczególności na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej podmiotu zobowiązanego lub w centralnym repozytorium informacji publicznej, o którym mowa w art. 9a ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2015 r. poz. 2058 oraz z 2016 r. poz. …), zwanym dalej „centralnym repozytorium”;
2)    przekazanych na wniosek o ponowne wykorzystywanie lub w innych trybach.

Przedstawiciel Związku Powiatów Polskich zwrócił uwagę na problem, który – jego zdaniem – obecny jest już obecnie. Chodzi o sytuację, w której wnioskodawcy uzyskują informację na podstawie ustawy o dostępie do informacji publicznej, a następnie ponownie ją wykorzystują. Przedstawicielowi Związku zależy na określenie relacji pomiędzy ponownym wykorzystywaniem informacji sektora publicznego (na podstawie projektowanej ustawy), a dalszym korzystaniem z informacji uzyskanych w trybie dostępu do informacji publicznej.

Szymon Osowski z Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska wskazał, że problem przedstawiony przez przedstawiciela Związku Powiatów Polskich, istniał po roku 2011 r., w którym wprowadzono do ustawy o dostępie do informacji publicznej przepisy dot. ponownego wykorzystywania informacji publicznej. Obecnie jest bogate orzecznictwo sądów administracyjnych wskazujące na to, że nie może być żadnych przeszkód co do rozpowszechniania i wykorzystywania informacji publicznej, uzyskanych w trybie uregulowanym ustawą o dostępie do informacji publicznej. Poza tym wskazał, że art. 7 projektu ustawy zawiera w tym względzie normę kolizyjną.

Dwa wyłączenia – jeden problem

Artykuł 7 ust. 2 projektowanej ustawy stanowi o tym, że przepisy tej ustawy nie naruszają przepisów ustawy o ochronie danych osobowych. Z kolei art. 6 ust. 2 projektu ustawy reguluje przesłankę ograniczającą ponowne wykorzystywanie informacji sektora publicznego ze względu na ochronę prywatność.
Szymon Osowski zaproponował pozostawienie jednej przesłanki ograniczającej ponowne wykorzystywanie ze względu na ochronę prywatności, w tym ochronę danych osobowych (bowiem ochrona danych osobowych wchodzi w zakres ochrony prywatności). Wskazał, że przepisy w przedstawionym przez rząd brzmieniu będą w praktyce prowadziły do wielu wątpliwości, gdyż nie będzie wiadomo, który z przepisów – czy art. 6 ust. 2, czy art. 7 ust. 2 – należy stosować. Propozycja nie spotkała się jednak aprobatą.

Ostrzeżenie o możliwej niekonstytucyjności

Siec Obywatelska Watchdog Polska w przedłożonej opinii wskazała m.in., że jeden z przepisów zmieniających może naruszać art. 61 ust. 1 Konstytucji RP. Zgodnie z art.  34 pkt 1 projektu ustawy, art. 13 ust. 6 ustawy o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasad postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym otrzymałby brzmienie:

6. Dane jednostkowe zawarte w rejestrze, z wyjątkiem oznaczenia producenta i handlowca, nie są informacją publiczną w rozumieniu ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2015 r. poz. 2058 oraz z 2016 r. poz. …), zwanej dalej „ustawą o dostępie do informacji publicznej”, i nie podlegają udostępnieniu na zasadach i w trybie określonych w tej ustawie.”;

Wskazaliśmy, że takie generalne wyłączenie byłoby niezgodne z Konstytucją RP. W tym względzie wskazaliśmy na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 9 kwietnia 2015 r., (sygn. K 14/13), zgodnie z którym ogólne wyłączenie z zakresu informacji publicznej wszystkich innych dokumentów wytwarzanych przez audytora, niż plan audytu oraz sprawozdanie z wykonania planu audytu, stanowi niedopuszczalne ograniczenie prawa do informacji publicznej.

Przedstawiciel rządu zgodził się z opinią Sieci Watchdog i zapowiedział, że w tym względzie na planowanym posiedzeniu podkomisji wniesie stosowną autopoprawkę.

Wiele poprawek

Biuro Legislacyjne wniosło ponadto wiele poprawek redakcyjnych i legislacyjnych do znacznej części przepisów projektu ustawy. W związku z tym należy spodziewać się kolejnej wersji projektu z naniesionymi poprawkami, które zaakceptowała podkomisja.

Co dalej?

Projekt ustawy będzie procedowany na drugim posiedzeniu podkomisji nadzwyczajnej do rozpatrzenia rządowego projektu ustawy o ponownym wykorzystaniu informacji sektora publicznego. Odbędzie się ono w najbliższy czwartek, 14.01.2016 r., o godz. 15.30, sala 22, Sejm RP, budynek G. Wówczas dowiemy się o stanowisku podkomisji wobec art. 2, 4 oraz 34 projektowanej ustawy.

Z kolei na 26.01.2016 r. zostało zaplanowane posiedzenie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, na którym będzie dalej procedowany projekt.
Dzisiejsze posiedzenie podkomisji nie zwiastuje zmiany podejścia do uregulowania w polskim porządku prawnym ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego. Wygląda na to, że propozycje złożone przez Sieć Obywatelską Watchdog Polska nie zostaną, z drobnymi wyjątkami, uwzględnione.

Materiał dodatkowy: Opinia na temat dostępu do danych meteorologicznych autorska Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska