Uczcijmy jawność

Co roku 28 września obchodzimy Międzynarodowy Dzień Prawa do Informacji (International Right to Know Day).

Został on ustanowiony w 2002 roku w Sofii przez organizacje działające na rzecz przejrzystości i dostępu do informacji. W tym dniu powstała także sieć obrońców prawa do informacji (FOIA Network) – globalny ruchu na rzecz promowania prawa do informacji. Dzień ten ma na celu zwrócenie uwagi na fundamentalne prawo każdego obywatela do dostępu do informacji, które jest kluczowe dla funkcjonowania demokratycznych społeczeństw.

17 listopada 2015 roku Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury (UNESCO) ogłosiła 28 września Międzynarodowym Dniem Powszechnego Dostępu do Informacji. 

W 2002 roku około 40 krajów na świecie posiadało ustawodawstwo dotyczące prawa do informacji. W tamtym czasie był to stosunkowo nowy obszar, który szybko zyskiwał na znaczeniu, zwłaszcza w demokratyzujących się państwach.

Obecnie przepisy posiada 140 krajów. Za pierwsze państwo, które je wprowadziło, uznaje się Szwecję. W 1766 roku przyjęto Akt o Wolności Druku [pod tym linkiem można zapoznać się z jego tłumaczeniem w języku angielskim]. Był to jeden z pierwszych na świecie dokumentów prawnych gwarantujących wolność prasy i publiczny dostęp do dokumentów urzędowych, w tym protokołów z posiedzeń Riksdagu i rządu, co było wyjątkowym osiągnięciem w ówczesnym świecie. W latach 70. XVIII wieku, za panowania króla Gustawa III, wolność prasy została znacząco ograniczona. W XIX wieku pojawiały się w Szwecji kolejne przepisy. W 1809 roku Riksdag uchwalił nową konstytucję, która zawierała główne zasady ustawy z 1766 roku, a w 1812 roku rozszerzono prawo o zasady odpowiedzialności redakcyjnej i procedury prawne.  Ustawa, która obowiązuje dziś, pochodzi z 1949 roku. 

Prawo do informacji opiera się na zasadzie, że władze publiczne i instytucje działające w imieniu obywateli powinny być transparentne i odpowiedzialne. Obywatele mają prawo wiedzieć, jak podejmowane są decyzje, jak wydawane są publiczne pieniądze i jak realizowane są zadania publiczne. Dostęp do informacji umożliwia nam udział w życiu publicznym, wspiera kontrolę nad działaniami rządzących oraz pomaga w przeciwdziałaniu korupcji.

Z tej okazji co roku wznosimy Toast za jawność, a w tym roku po raz trzeci obchodzimy ten dzień w trakcie Zlotu Fanek i Fanów Jawności. 

Pomóż jawności i naszej niezależności!

Komentarze

Dodaj komentarz

Przed wysłaniem komentarza przeczytaj "Zasady dodawania i publikowania komentarzy".

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *