17 i 18 października 2013 roku spotkamy się w gronie ponad trzydziestu organizacji strażniczych z dziesięciu krajów Unii Europejskiej, aby porozmawiać o tym, jak organizacje strażnicze mają funkcjonować w nowych czasach.

Kilka miesięcy temu zapytaliśmy watchdogi z różnych krajów, co robią, aby wpłynąć na działania rządu i na stanowioną politykę. Organizacje wskazywały przede wszystkim na spotkania w ministerstwach, składanie opinii w procesie stanowienia prawa, wysyłanie listów do instytucji publicznych, organizowanie konferencji z politykami czy presję medialną. Tego typu aktywność podejmuje około 80% zapytanych przez nas organizacji. Zdecydowanie rzadziej pojawiało się natomiast mobilizowanie ludzi do działania i wywierania bezpośredniego nacisku na rządzących. Tak działa tylko 58% badanych.

Gdy dopytywaliśmy, jak organizacje zachęcają obywateli do działania, otrzymaliśmy odpowiedź, że to właśnie jest najtrudniejsze. Jedni wskazywali, że w ich kraju społeczeństwo jest mało aktywne. Inni, że ich organizacja zajmuje się tematem, który budzi sprzeciw radykalnych ruchów i dlatego trudno jest zachęcić ludzi do działania. Kolejni respondenci stwierdzili, że mobilizowanie ludzi do działania jest nieopłacalne – inne metody wpływania na władzę są ich zdaniem bardziej skuteczne. Jeszcze inna organizacja uznała, że społeczeństwo jest zbyt podzielone, żeby było w stanie się zmobilizować i stanowić poważną siłę w oddziaływaniu na polityków.
Złapaliśmy się za głowę. Choć z ulgą nie odnotowaliśmy takich opinii wśród polskich organizacji – wręcz przeciwnie – pojawiły się głosy, że presja społeczna jest jedną z lepszych metod oddziaływania na politykę. Tym niemniej wciąż umiejętne angażowanie obywatelek i obywateli do działania jest rzadkością. A przecież organizacje działają dla ludzi. Nie możemy zatem świadomie wycofywać się z komunikacji ze społeczeństwem. Ten temat niewątpliwie wart był pogłębienia i przedyskutowania szerzej.

Zapytaliśmy także, czy oddziaływanie na politykę jest jedynym powodem mobilizowania społeczeństwa. Jak się okazało, organizacje komunikują się ze społeczeństwem głównie po to, aby edukować czy przedstawiać problemy – ponad 90%. Rzadziej mobilizują do działania, a najrzadziej zachęcają, aby wesprzeć je finansowo. A przecież przekazując swoje pieniądze, każda i każdy z nas wyraża swoje poparcie dla idei realizowanej przez organizację. To jest najlepszy sposób pokazania, czy dane działania są potrzebne. Z drugiej strony, jak obywatele maja wspierać, jeśli nikt im nie powie, że to ważne.

W ten oto sposób doszliśmy do wniosku, że tym, co stanowi najważniejsze wyzwanie współczesności i funkcjonowania watchdogów w nowych czasach, jest komunikacja z ludźmi – służąca zarówno mobilizowaniu do działania, wzmacnianiu pozycji i siły organizacji, jak też budowaniu jej zaplecza finansowego.
Dlatego właśnie już jutro zaczynamy seminarium dla organizacji strażniczych na temat komunikacji skierowanej do obywateli. Do poprowadzenia poszczególnych bloków tematycznych zaprosiliśmy osoby, które pracowały lub pracują w tematyce bliskiej watchdogom – praw człowieka i ekologii. Spędzimy najbliższe dwa dni na wzajemnym inspirowaniu się i wymienianiu doświadczeniami. Chcąc dać możliwość dyskusji, mogliśmy zaprosić tylko po kilka organizacji z każdego kraju. Szczególnie bolesna jest dla nas niemożność spotkania wszystkich organizacji strażniczych w Polsce. Zapewniamy jednak, że jak najszybciej udostępnimy nagrania.

A jeśli spotkanie okaże się warte kontynuowania, będziemy Was zapraszać na kolejne wydarzenia.

Seminarium realizowane jest w ramach projektu „Mocna straż – wzmocnienie działań kontrolnych organizacji, grup nieformalnych i obywateli/ek”. Projekt współfinansowany jest przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej oraz CEE Trust i Open Society Foundation z Pragi. Partnerami wydarzenia są European Centre for Not-for-Profit Law (Węgry), Helsińska Fundacja Praw Człowieka (Polska) i Oživení (Czechy).

Ekspertki i ekspert (w porządku alfabetycznym)

Maciej Muskat. Greenpeace Polska.
Maciej jest szefem Greenpeace Polska. Przez ostatnie 9 lat brał udział w szeregu działań na rzecz zachowania bioróżnorodności, np. kampania wokół Via Baltica/Rospuda czy też dotycząca GMO. Maciej umie pracować w obszarach objętych konfliktem, a także współzakładał niezależne media – takie jak Indymedia czy magazyn Obywatel.

Jitka Nesrstová, Greenpeace, Czechy
Jitka jest absolwentką Uniwersytetu Ekonomicznego w Pradze. W 2002 roku dołączyła do czeskiego Greenpeace jako opiekunka donorów, później została dyrektorką ds. fundraisingu. Od 2006 roku pracowała w Fundacji VIA, w której zdobywała środki od prywatnych donorów. Rozpoczęła też projekt darujme.cz, nakierowany na rozwój zbierania pieniędzy on line. W 2012 roku wróciła do Greenpeace, gdzie kieruje całą ekipą fundaiserów i tworzy nowe strategie. Jest zaangażowana na poziomie międzynarodowym w działania na rzecz rozwoju filantropii.

Magdalena Sadłowska, Fundacja Dzieci Niczyje, wcześniej Amnesty International, Polska
Magda zajmuje się fundraisingiem od ponad 7 lat. W tym czasie zdobyła wiedzę z zakresu tworzenia i wdrażania strategii fundrasingowych i komunikacji, CSR, oraz technik i metod fundrasingowych. Specjalizuje się w budowaniu fundrasingu od podstaw, ze szczególnym uwzględnieniem fundrasingu indywidualnego. Brała udział w przygotowaniu i realizacji gruntownych zmian w tym obszarze m.in. w Amnesty International i Fundacji Dzieci Niczyje.

Maryna Yaroshchuk, z doświadczeniem w WWF, Węgry
Członkini zarządu Habitat Hungary w Habitat for Humanity International. Od sierpnia 2012 do września 2013 koordynatorka fundraisingu od osób indywidualnych w World Wide Fund for Nature. Fundatorka JCI Expat Budapest – organizacji młodych przedsiębiorców/czyń,, profesjonalistów/ek biznesowych i liderów/ek. Specjalizuje się m. in. w mobilizowaniu ludzi i środków oraz planowaniu strategicznym.
Goście seminarium:

• Access to Information Programme, Bułgaria
• Bulgarian Lawyers for Human Rights, Bułgaria
• Center for Independent Living, Bułgaria
• Court Watch Polska, Polska
• Estonian Human Rights Centre , Estonia
• Estonian Institute of Human Rights, Estonia
• European Foundation for Human Rights, Litwa
• Expert Forum, Rumunia
• Fundacja Feminoteka , Polska
• Fundacja Panoptykon, Polska
• Fundusz Pomocy Studentom, Polska
• GONG, Chowacja
• Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Polska
• Hnutí DUHA, Czechy
• Human Rights Monitoring Institute, Litwa
• Human Rights House Zagreb, Chorwacja
• Hungarian Civil Liberties Union, Węgry
• Hungarian Helsinki Committee, Węgry
• Kampania Przeciw Homofobii, Polska
• K-Monitor, Węgry
• Legal Information Centre for Human Rights, Estonia
• Oživení, Czechy
• Pro Democracy Association – Bucharest Regional Center, Rumunia
• Resource Center for Women “Marta”, Łotwa
• Stowarzyszenie 61, Polska
• Stowarzyszenie Interwencji Prawnej, Polska
• Transparency International Croatia, Chorwacja
• Transparency International Czech Republic, Czechy
• Transparency International Lithuania, Litwa
• Transparency International Latvia, Łotwa
• Transparency International Slovakia, Słowacja
• Via Iuris, Słowacja