Wiecie, że na co dzień krytycznie oceniamy podejście rożnych władz do jawności. 28 września, podczas live’a „Czy w Polsce jest co świętować w Międzynarodowym Dniu Prawa do Informacji?” podzieliliśmy się z Wami przekonaniem, że jest już na tyle źle, iż nie można liczyć na istniejące procedury dostępu i ochronę prawa do informacji. Zaprosiliśmy Was wtedy do wspólnego działania. I oto nadarza się okazja.

Udał się ważny pierwszy krok w kierunku większej jawności umów, a zawdzięczamy go cyfryzacji (pamiętacie nasze spotkanie „Jak cyfryzacja pomaga jawności?”)! 6 października 2021 roku, udaliśmy się do Senatu RP, by zaproponować Senatowi przyjęcie poprawek do ustawy wprowadzającej obowiązkowe publikowanie rejestrów umów przez instytucje publiczne. Nasze propozycje zostały przedstawione przez senatora Krzysztofa Kwiatkowskiego jako jego poprawki (tego wymaga procedura) i udało się! Proces legislacyjny w Senacie zakończył się przyjęciem poprawek wprowadzających centralny rejestr umów. Teraz my – obywatelki i obywatele – musimy zadbać o to, by Sejm przyjął poprawki Senatu. Dlatego na końcu tekstu piszemy, co możesz robić, by zachęcić posłów i posłanki do głosowania za centralnym rejestrem umów (w praktyce chodzi o nieodrzucanie poprawek Senatu). My jako organizacja staramy się to zrobić, wysyłając im naszą opinię. Warto podkreślić, że choć jego wprowadzenie to kamień milowy dla jawności w Polsce, sam rejestr nie będzie zawierał niczego, czego nie uzyskalibyśmy w trybie dostępu do informacji publicznej. Chodzi jedynie o to, by móc łatwo dokonywać analiz i zestawiać informacje o umowach. 

Dlaczego centralny rejestr umów to epokowe osiągnięcie?

1. Daje oszczędności.  Dzięki stworzeniu centralnego rejestru umów państwo zaoszczędzi, bo nie będzie musiało finansować tysięcy pojedynczych rejestrów dla każdej instytucji, lecz stworzy jeden system dla wszystkich.
2. Daje jakość.  Ustawa, która trafiła z Sejmu do Senatu, zakładała, że każda jednostka sektora finansów publicznych będzie musiała prowadzić jawny rejestr umów. Jeśli rejestr zostanie scentralizowany, łatwiej będzie można zadbać o jego jakość, o to, by był dobrze przeszukiwalny itd. Gdyby każda instytucja prowadziła swój rejestr, mogłyby one różnić się jakością – a to wpływałoby na możliwość analizy zawartych w nich danych.
3. Daje równe szanse przedsiębiorcom. Wszystkie informacje o umowach jednostek sektora finansów publicznych (powyżej 500 zł) będą zebrane w jednym miejscu i dostępne w takim formacie, by można było je przeszukiwać i analizować. To stworzy równe warunki dla przedsiębiorców startujących w publicznych przetargach.
4. Daje szybki dostęp do informacji. Mieszkańcy/mieszkanki lokalnych społeczności i inni obywatele/obywatelki, zamiast spędzać całe miesiące na wydobywaniu informacji od instytucji, będą mogli poświęcić czas na analizowanie danych i debatę o sprawach ważnych społecznie.

Co dokładnie zawiera poprawka Senacka?

Żeby w ogóle móc mówić o centralnym rejestrze umów, najpierw Sejm – z inicjatywy posłów Kukiz’15, musiał wprowadzić zmiany w ustawie o finansach publicznych, w art. 34 a i b, mówiące o jawnie prowadzonych rejestrach umów przez „jednostki sektora finansów publicznych”.  Link do ustawy przyjętej przez Sejm.

Następnie Senat, dzięki osobistemu zaangażowaniu senatora Krzysztofa Kwiatkowskiego (byłego szefa NIK), połączył te rejestry, nakazując Ministrowi Finansów przygotowanie jednego (centralnego) rejestru umów, spełniającego wymogi przetwarzania maszynowego, w terminie do 1 lipca 2022 roku. W rejestrze mają być umieszczane także informacje o podstawie wyłączenia jawności niektórych danych oraz umowy powyżej 500 zł (ta ostatnia poprawka została zgłoszona przez senatorów Ryszarda Bobera i Jana Filipa Libickiego). Link do uchwały Senatu.  

Czy poprawka Senatu wpłynęła na zakres informacji umieszczanych w rejestrze?

Nie, to będą te same umowy, których dotyczyła ustawa przyjęta przez Sejm. Czyli takie, które udostępniane są zgodnie z ustawą o dostępie do informacji publicznej, z wyłączeniem umów będących wynikiem niektórych zamówień publicznych.

Przygotowaliśmy dla Was także szczegółowe zestawienia zmian z komentarzem.  

Nie uda się bez Twojego zaangażowania! Poniżej podpowiadamy, co możesz zrobić

Zacznij już dziś, bo Sejm może głosować poprawki Senatu w środę, 13.10.2021 r.

1. Wejdź na stronę http://umowy.siecobywatelska.pl/ poświęconą centralnemu rejestrowi umów.
2. Skorzystaj na stronie z wyszukiwarki, by znaleźć swojego/wybranego posła/posłankę.
3. Wybierz posła/posłankę oraz medium (FB/TT/Insta/mail) i wyślij gotową wiadomość. Możesz też zadzwonić i dopytać.
   
4. Śledź dalsze informacje na ten temat na naszym fanpage’u
5. Obejrzyj posiedzenia komisji nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach, gdy już będzie procedowała (będziemy o tym informować) i głosowanie w Sejmie.

Przekonaj posłanki i posłów do poparcia poprawek Senatu dot. centralnego rejestru umów.

Włącz się!

Więcej na: umowy.siecobywatelska.pl