Warszawa, dnia 22 stycznia 2015 roku

Szanowna Pani
Ewa Kopacz
Prezes Rady Ministrów

Szanowna Pani Premier,
we wrześniu 2011 roku osiem państw powołało do życia Partnerstwo na rzecz Otwartych Rządów (Open Government Partership, OGP) – międzynarodową inicjatywę zrzeszającą państwa zobowiązujące się do przestrzegania i propagowania zasad przejrzystości, otwarcia na obywateli i odpowiedzialności w rządzeniu oraz deklarujące konkretne działania, które prowadzą do zwiększenia udziału społeczeństwa w procesie rządzenia, monitorowania i oceny działań rządu.

Do Partnerstwa należy obecnie 66 krajów – nie ma w nim jednak Polski.

Apelujemy do Pani Premier o podjęcie starań na rzecz przystąpienia Polski do Partnerstwa na rzecz Otwartych Rządów.

Od lutego 2012 roku 13 organizacji pozarządowych działających w obszarach ważnych dla otwartego rządu (min.: dostęp do informacji publicznej, otwartość danych publicznych, przeciwdziałanie korupcji czy partycypacja obywatelska) apelowały do premiera Rządu RP, pana Donalda Tuska o przystąpienie Polski do tej inicjatywy. Polski rząd – mimo wstępnych zapowiedzi – nie przystąpił do Partnerstwa.

Niebawem miną trzy lata od pierwszej wymiany listów między organizacjami pozarządowymi a rządem w sprawie przystąpienia Polski do Partnerstwa. Argumenty powołanej przez organizacje Koalicji na rzecz Otwartego Rządu pozostają nadal aktualne.

W przystąpieniu do OGP widzimy przede wszystkim szansę na wzmocnienie dialogu i zaufania społecznego między władzą i obywatelami. Rządy państw przystępujących do Partnerstwa składają deklaracje prowadzenia konkretnych działań na rzecz zwiększenia udziału społeczeństwa we współtworzeniu, monitorowaniu i ocenianiu działalności rządu. Przystępujący do Partnerstwa rząd przyjmuje Deklarację Otwartych Rządów oraz przygotowuje plan zobowiązań, które realizują cele tej inicjatywy. Nowatorska jest formuła wypracowania planu – w procesie szerokich konsultacji – umożliwiających włączenie i wypowiedzenie się zainteresowanych stron: przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego i sektora prywatnego. Harmonogram i szczegóły dotyczące sposobu przeprowadzania konsultacji powinny być przekazane z odpowiednim wyprzedzeniem. W procesie należy położyć nacisk na pluralizm opinii oraz wprowadzić różnorodne mechanizmy zgłaszania uwag. Wyniki konsultacji, a także wszystkie dostarczone w nich opinie mają być udostępnione publicznie. Przygotowany powinien zostać mechanizm regularnych konsultacji sposobu realizacji wdrażania zobowiązań.

Jest to znaczący argument w kontekście obecnego kryzysu instytucji dialogu społecznego, a także utrzymującego się trwale niskiego poziomu zaufania obywateli do instytucji takich jak rząd (czy parlament).Uczestnictwo Polski w Partnerstwie byłoby mocnym sygnałem dla obywateli oraz społeczności międzynarodowej, że idea otwartego rządzenia jest przez rząd traktowana poważnie. Polska podejmuje działania związane z ideą otwartego rządu bez przynależności do Partnerstwa – przyjęła strategię Sprawne Państwo 2020 w 2013 roku. Jednak jesteśmy zdania, że podjęcie decyzji o wprowadzaniu modelu otwartego rządu w oczywisty sposób powinno skutkować uczestnictwem w szerokim porozumieniu państw pracujących nad implementacją tych zasad. Umożliwiłoby to korzystanie z doświadczeń innych krajów przechodzących tę samą co Polska drogę i byłoby pomocne w implementowaniu dobrych, sprawdzonych już rozwiązań, a także pozwoliłoby uniknąć błędów – w tym zaoszczędzić czas i środki finansowe. Ponadto, przynależność do Partnerstwa pozwoliłaby prezentować własne osiągnięcia na arenie międzynarodowej oraz uczestniczyć w najistotniejszych debatach.

Przystąpienie do Partnerstwa i przygotowanie planu działań mogłoby być sposobem wsparcia realizacji strategii, a nie jej powieleniem. Przełożenie elementów strategii, w dużej mierze zgodnych z priorytetami Partnerstwa na plan działania w jego ramach ułatwiłby komunikowanie jej społeczeństwu. Osadzenie zaś strategii w ramach międzynarodowego Partnerstwa dałby dodatkową gwarancję, że jej zapisy będą realizowane w sytuacji zmiany rządu czy na wypadek oddziaływania innych czynników politycznych. Wreszcie udział w OGP pomoże budować wśród naszych partnerów międzynarodowych świadomość pozytywnych zmian zachodzących w Polsce.

Biorąc pod uwagę te właśnie przesłanki, apelujemy do Pani o podjęcie działań na rzecz przystąpienia Polski do Partnerstwa na rzecz Otwartych Rządów.

Z wyrazami szacunku,

w imieniu Koalicji
Grzegorz Makowski
dyrektor Programu
Odpowiedzialne Państwo
Fundacji im. Stefana Batorego

Członkowie Koalicji:
Centrum Edukacji Obywatelskiej
Fundacja e-Państwo
Fundacja Forum Obywatelskiego Rozwoju
Fundacja Komunikacji Społecznej
Fundacja im. Stefana Batorego
Fundacja Panoptykon
Fundacja Projekt: Polska
Helsińska Fundacja Praw Człowieka
Instytut Spraw Publicznych
Pracownia Badań i Innowacji Społecznych STOCZNIA
Sieć Obywatelska Watchdog Polska
Stowarzyszenie 61/MamPrawoWiedziec.pl