Dla większości z nas jest już oczywiste, że możemy wysyłać wnioski o informację publiczną do władzy – lokalnej czy centralnej. Ale czy wiemy, że możemy również pytać instytucje realizujące zadania publiczne, np. szkoły? A czy szkoły wiedzą, że muszą odpowiadać? Postanowiliśmy to sprawdzić i wywołaliśmy do tablicy 24 placówki. 

Wybraliśmy po cztery szkoły podstawowe, cztery gimnazja i trzy licea. W każdej z tych grup są szkoły publiczne, społeczne i prywatne. Po namyśle postanowiliśmy dorzucić do tej puli 10 najlepszych liceów w Polsce wg rankingu Perspektyw oraz trzy najlepsze technika. Wnioski wysłaliśmy w połowie lutego i czekaliśmy, jak szkoły poradzą sobie z tym zadaniem. Lista szkół z podziałem na te, które odpowiedziały i te, które nie udzieliły odpowiedzi, znajduje się pod artykułem.

O co pytaliśmy szkoły?

Zakres interesujących nas spraw był szeroki. Wnioskowaliśmy o odpowiedź na pytania dotyczące zarówno codziennego funkcjonowania szkół, jak i spraw związanych z patologiami wśród uczniów, takimi jak palenie papierosów, zażywania narkotyków czy spożywanie alkoholu. Interesował nas również stopień przemocy. Poniżej widnieje pełna lista pytań.

1. adres strony podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej szkoły,
2. informacje o adresie www strony podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej szkoły, pod którym znajduje się dokumentacja przebiegu i efektów kontroli oraz wystąpienia, stanowiska, wnioski i opinie podmiotów ją przeprowadzających – w odniesieniu do wszystkich kontroli, które miały miejsce w szkole w latach 2003-2015,
3. protokół ostatniego w 2016 r. zebrania Rady Pedagogicznej szkoły,
4. plan finansowy szkoły na rok 2016 r.,
5. skan arkusza organizacyjnego szkoły, aktualnego na dzień wniesienia wniosku,
6. skany umów cywilnoprawnych, zawartych przez dyrektora szkoły w 2016 r., ewentualnie ich zestawienie obejmujące informacje co najmniej w zakresie: stron umów, przedmiotu umów, kwot na jakie opierają umowy oraz daty ich zawarcia
7. informacje o tym, czy wobec nauczycieli i nauczycielek pracujących w szkole toczyły się w 2016 r. postępowania dyscyplinarne, a jeśli tak, to informacji o imieniu i nazwisku nauczyciela/nauczycielki, wobec których toczyło się postępowanie oraz skan orzeczenia dyscyplinarnego (jeśli zapadło w sprawie),
8. informacje o liczbie przypadków pobić oraz uszkodzeń ciała w szkole, w których ucierpieli uczennice i uczniowie w 2016 r.,
9. informacje o liczbie uczennic i uczniów szkoły, przyłapanych w placówce na posiadaniu lub używaniu papierosów, narkotyków lub alkoholu w 2016 r.

Czy szkoła zna odpowiedź na pytanie?           

Ilość odpowiedzi rozczarowuje, na 24 szkoły odpowiedziało jedynie 7. Natomiast jeśli już szkoła zdecydowała się udzielić nam informacji, odpowiadała raczej wyczerpująco. Jedynie Liceum Ogólnokształcące im. św. Jadwigi Królowej w Kielcach nie udostępniło planu finansowego, tłumacząc, że szkoła prowadzona przez inną osobę prawną nie ma obowiązku udostępniać takich informacji.

Przeprowadzając ten monitoring, chcieliśmy sprawdzić, jak szkoły radzą sobie z obowiązkiem udostępniania informacji publicznej, czy wiedzą, jakie dokumenty powinny udostępniać i czy prowadzą Biuletyn Informacji Publicznej.

Trochę zastanowiły nas dane dotyczące stopnia patologii w szkołach. Spośród siedmiu szkół, które nam odpowiedziały, jedynie Technikum Łączności nr 14 w ZS Łączności w Krakowie zanotowało wśród swoich uczniów przypadek bójki, palenia papierosów oraz jeden przypadek posiadania narkotyków. Pozostałe szkoły poinformowały jedynie, że nie zanotowano takich przypadków. Żadna ze szkół nie prowadziła również postępowania dyscyplinarnego wobec nauczyciela.

Wspomniane technikum oraz Szkoła Podstawowa nr 93 im. Lucjana Rydla w Krakowie nie udostępniły odpowiedzi na pytanie pierwsze oraz drugie, argumentując, że wnioskowane informacje nie podlegają ujawnieniu, gdyż są jawne. Nie zgadzamy się z tym stanowiskiem, ponieważ nawet jeśli jakaś informacja jest ogólnodostępna, należy wskazać miejsce, w którym się znajduje.

Ocena niedostateczna

Szkoły nie tylko przygotowują do egzaminów, których wyniki plasują je potem w rankingach. Powinny również wychowywać obywateli znających swoje prawa i korzystających z nich. Czy dobrze wywiązują się z tego zadania, skoro same nie znają obowiązków na nich ciążących i wynikających z Konstytucji? Najlepsze liceum w Polsce, XIII Liceum Ogólnokształcące w Szczecinie, zignorowało nasz wniosek. Dużym rozczarowaniem jest dla nas również brak odpowiedzi ze strony I Społecznego Liceum „Bednarskiej”, które wśród swoich celów wychowawczych wymienia  przygotowanie uczniów do życia w społeczeństwie demokratycznym.

Są na szczęście licea, które odpowiedziały na nasz wniosek, to Liceum im. Czackiego w Warszawie, Witkowskiego w Krakowie czy Królowej Jadwigi w Kielcach i Akademickie w Toruniu.

Spośród trzech zapytanych techników odpowiedziało jedynie technikum Łączności w Krakowie.

 Za to na wniosek nie odpowiedziało żadne gimnazjum (chyba że liczyć to, które jest w zespole szkół z liceum), może należy zrzucić to na karb zbliżającej się likwidacji?

Jeśli chodzi o podstawówki, odpowiedziały publiczne – z Michałowic pod Warszawą i z Krakowa. Niepubliczne i społeczne nie odpowiedziały.

Wygląda na to, że szkoły, które nie mają w nazwie „publiczna”, nie wiedzą, że muszą odpowiadać na wnioski o informację (na 8 odpowiedziała 1). Czy publiczna czy prywatna, szkoła realizuje zadania publiczne i jako taka jest zobowiązania do udostępniania informacji.

Czy szkoły zdały egzamin z jawności? Żeby zdać maturę, uczeń musi mieć minimum 30%, 7 szkół na 24 to 29%…zatem ocena może być tylko jedna – niedostateczna. Liczymy na to, że egzamin poprawkowy pójdzie lepiej.

Lista szkół, które udostępniły wnioskowane informacje:

1. Szkoła Podstawowa w Michałowicach
2. Szkoła Podstawowa nr 93 im. Lucjana Rydla w Krakowie
3. Liceum Akademickie UMK w Toruniu
4. XXVII LO im. Tadeusza Czackiego w Warszawie
5. Liceum Ogólnokształcące im. św. Jadwigi Królowej w Kielcach.
6. V Liceum Ogólnokształcące im. A. Witkowskiego w Krakowie
7. Technikum Łączności nr 14 w ZS Łączności w Krakowie

Lista szkół, które nie odpowiedziały na wniosek:

1. XIII Liceum Ogólnokształcące w Szczecinie
2. XIV Liceum Ogólnokształcące im. St. Staszica w Warszawie
3. 2 Społeczne LO STO im. Pawła Jasienicy w Warszawie
4. LO nr XIV im. Polonii Belgijskiej we Wrocławiu
5. III LO z Oddz. Dwujęz. im. Marynarki Wojennej RP w Gdyni
6. LO nr III im. Adama Mickiewicza we Wrocławiu
7. Technikum Elektroniczne w ZSE im. WP z Bydgoszczy
8. Technikum nr 7 w ZSE-M w Nowym Sączu.
9. Niepubliczna Szkoła Podstawowa Montessori we Wrocławiu
10. Społeczna Szkoła Podstawowa im. Jerzego Kukuczki w Rybniku
11. Gimnazjum nr 1 im. Juliusza Słowackiego w Myślenicach
12. Akademickie Gimnazjum Nr 50 Wyższej Szkoły Menedżerskiej w Warszawie
13. Społeczne Gimnazjum w Pyrzycach
14. Publiczne Gimnazjum nr 1 im. gen. Władysława Andersa
15. I Społeczne Liceum Ogólnokształcące im. Maharadży Jam Saheba Digvijay Sinhji w Warszawie
16. Liceum im. Marii Dąbrowskiej w Pionkach
17. Niepubliczne Liceum Ogólnokształcące w Pleszewie

* student politologii oraz prawa na Uniwersytecie Warszawskim. Nauka oraz praktyki w Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska zajmują większość jego czasu, zawsze jednak znajdzie wolną chwilę dla rodziny, przyjaciół czy dla sportu, który bardzo lubi uprawiać. Jeśli akurat się nie uczy, nie spotyka z nikim, ani nie biegnie tudzież gra, to zapewne czyta jakąś książkę, ogląda serial na HBO albo po prostu śpi.