Miernikiem sukcesu w tym roku będzie dla nas zwiększony poziom samoorganizacji obywatelskiej. Rok to za mało na osiągnięcie ambitnych celów i zrozumienie, jak warto mierzyć osiągnięcia w tym względzie. Przejściowo postawimy zatem cele ilościowe. Jedno jest pewne, kontynuujemy myślenie, zapisane niegdyś w naszej misji – bez aktywnych obywateli, żadna zmiana nie jest możliwa.

Życzymy Wam i sobie, żebyśmy w tym roku – jako społeczeństwo – stanęli na wysokości zadania i nie dali sobą manipulować, a stali się pełnoprawnymi i kompetentnymi uczestniczkami i uczestnikami debaty publicznej. I jeszcze, żebyśmy aktywnie dążyli do egzekwowania swoich praw i stali się autentycznie wymagający wobec wybieranych przez nas przedstawicieli i przedstawicielek.

Wydarzenia wiodące 2019 roku

Najbardziej istotnymi wydarzeniami 2019 roku są podwójne wybory. Najpierw do Parlamentu Europejskiego, potem do Sejmu i Senatu.

Wokół wyborów ważna jest przetestowana już w zeszłym roku akcja obserwowania działań obwodowych komisji wyborczych. To te, w których oddajemy głosy. Poza tym zawsze pojawiają się kwestie związane ze sprawdzaniem jakie poglądy mają i jakie obietnice składają politycy startujący w wyborach. Kolejna sprawa to wyrażenie naszych oczekiwań na temat tego, czego oczekujemy od polityków i zachęcanie ich do składania konkretnych obietnic. W końcu zaś istotne jest finansowanie polityki i to, co dzieje się przed wyborami.

W tych obszarach byliśmy wcześniej aktywni, ale też od wielu lat działają inne organizacje – Stowarzyszenie 61/MamPrawoWiedziec.pl, Fundacja Wolności, Fundacja Odpowiedzialna Polityka, Fundacja im. Stefana Batorego. Będziemy Was zachęcać do włączania się w ich, lub nasze wspólne z nimi, działania. Będziemy też Was prosić o wspólne wypracowanie listy oczekiwań jak ma działać państwo. To będzie podstawa do odpytywania polityków i naciskania na nich.

Miarą sukcesu będzie to, czy liczba osób zaangażowanych będzie rosła i czy będziecie się włączać. Za cel stawiamy sobie zaangażowanie 5 tys. osób w działania wokół wyborów – bądź to do tworzenia listy oczekiwań, bądź do głosowania na wypracowane propozycje, bądź do debatowania o nich, bądź do monitorowania wyborów.

Sprawdzanie, jak działa państwo

To jedno z wyzwań, nad którym pracujemy od zawsze. Dzięki temu jest nas teraz w Polsce nie kilkanaście osób, a pewnie około 500, które na co dzień robią coś lokalnie by sprawdzić władzę. Nie każda osoba jednak widzi potrzeby lokalne, nie każda ma możliwość angażować się w wymagające dużej ilości czasu przedsięwzięcia. Od końcówki 2012 roku wiemy, że już samo obejrzenie dokumentów instytucji publicznych, to sposób na edukowanie. Te dokumenty pozwalają też wnioskować o tym, jak działa państwo. Ale niestety jest ich tak dużo, że aby wykorzystać ich potencjał, trzeba by widzieć je chciał i mógł każdy z nas. I tak stopniowo rozwijaliśmy narzędzia internetowe do ich upubliczniania, zdobywania, a teraz kończymy mechanizm do wspólnej analizy. Jeśli nasze plany się udadzą, obywatele będą w stanie realnie rozliczać polityków i instytucje publiczne. Dużo trudniej będzie też ich oszukać, gdyż staną się odporni na manipulacje, świadomi tego jak ona wygląda oraz chętni do korzystania z własnych praw. Jako, że praca nad tym procesem i rozwój narzędzi internetowych trwa, w tym roku oczekiwania mamy jeszcze skromne. Mamy nadzieję włączyć w analizę 1500 osób.

Oczywiście nie rezygnujemy ze sprawdzania punktowego – konkretnych „prawd” wygłaszanych w debacie publicznej, a także kontynuowania naszych programów edukacyjnych, w których zachęcamy obywateli do samodzielnego sprawdzania jak jest. Mamy nadzieję w tym roku zorganizować w końcu – po ponad trzech latach przerwy – Szkołę Inicjatyw Strażniczych. Codzienne dzielenie się wiedzą także nie schodzi na drugi plan.

Jak jesteśmy informowani przez władzę?

Kontynuować będziemy też działania, których fundamenty zostały położone w 2018 roku. Dotyczyły informowania nas przez władzę za pomocą własnych mediów i postawiły więcej pytań niż dały odpowiedzi. Ten temat jest tak ważny, że zamierzamy go aktywnie rozwijać i szukać – wspólnie z Wami – odpowiedzi na nurtujące pytania. Nie tylko na temat tego jak informuje nas władza lokalnie, ale też centralnie oraz jak wygląda dezinformacja stosowana przez władzę i jak się przed nią bronić.

Każdego roku dzieje się wiele nieprzewidzianych spraw, a także planujemy więcej niż udaje nam się zrealizować. W tym roku chcemy nieco inaczej podejść do tematu. Zrealizujemy tyle, ile się uda. Ważniejsze natomiast będzie dla nas, czy uda się to zrobić z innymi ludźmi i organizacjami, czyli z Wami. A zatem, do dzieła!