Trzeci już Zlot obrończyń i obrońców praw człowieka, organizowany przy okazji Międzynarodowego Festiwalu Filmowego Watch Docs, pokazał, że wydarzenie nie tylko się zakorzeniło, jako okazja do docenienia, integracji środowiska i świętowania, ale stało się miejscem generowania nowych ambitnych pomysłów.
W 2024 roku było nas więcej niż w poprzednich latach. Spotkały się osoby działające w ramach Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska i Inicjatywy Nasz Rzecznik, grantobiorcy i grantobiorczynie Funduszu Obywatelskiego im. Ludwiki i Henryka Wujców oraz organizacje społeczne zaproszone przez Ogólnopolską Federację Organizacji Pozarządowych. Wszystkie te grupy spotykały się w wybranych momentach.
Takim momentem była projekcja filmu Deszczu nie będzie (film otrzymał na Festiwalu nagrodę Zielonego konkursu). To wstrząsający i niestety niepozostawiający nadziei obraz, który pokazuje, jak brak wody będzie nas w przyszłości antagonizował i jaki ma wpływ na życie ludzi. W dyskusji po filmie padło budzące niepokój pytanie, czy dbając o zachowanie swojego stylu życia, jesteśmy gotowi na to, że za 25 lat co ósmy mieszkaniec globu przypłaci to życiem. Rozmawialiśmy także o tym, iż nie jesteśmy jako Europa gotowi na przyjęcie tysięcy uchodźców, a w przyszłości możemy oczekiwać milionów uchodźców klimatycznych.
Dalej niestety też nie było optymistyczniej. Aktywiści i aktywistki spotkali się z białoruskimi i ukraińskimi reżyserami i reżyserkami filmów dokumentalnych. Pokazywali oni fragmenty produkcji, nad którymi właśnie pracowali. Podczas dyskusji, która dotyczyła zarówno filmów, jak i ich życia w Polsce, padło wstrząsające zdanie, które jest ostrzeżeniem dla nas wszystkich. Jedna z reżyserek — Białorusinka – była podwójną uchodźczynią. To znaczy, że najpierw — po wyborach w Białorusi — które zakończyły się potężnymi represjami politycznymi i rewolucją na ulicach, wyjechała do Ukrainy. A potem musiała uciekać do Polski. W dyskusji padło zdanie, że nie wiadomo, czy nie będzie potrójną uchodźczynią. Choć wszyscy wiemy o zagrożeniu wojną, było to bardzo trzeźwiące.
Ale było też o nadziei. I nią jesteśmy właśnie my — obrończynie i obrońcy praw człowieka. Ci, którzy działają pomimo przeciwności i którzy działają w sytuacjach, które wydają się beznadziejne. Szczytowym momentem wydarzenia była gala zakończenia Festiwalu Watch Docs, podczas której nastąpiło wręczenie Nagrody Obywatelskiej im. Henryka Wujca przyznawanej tym, którzy nas wspierają. Tę nagrodę przyznaje kapituła składająca się z przedstawicieli Amnesty International, Fundacji dla Polski/Funduszu im. Ludwiki i Henryka Wujców, Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka i Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych.
W 2024 roku nagrodę otrzymał mecenas Radosław Baszuk. Anna Błaszczak-Banasiak, dyrektorka Amnesty International w Polsce, mówiła o nim:
Niezależnie od tego, kto rządzi Polską, obrońcy praw człowieka potrzebują wsparcia. Czasami jest to po prostu pocieszenie, czasami wsparcie finansowe, czasami mądra rada. A czasami bezkompromisowa i skuteczna obrona przed sądem. Tegoroczny laureat był z nami praktycznie wszędzie. Po ulicznych protestach skutecznie udowadniał w sądzie, że prawo do oporu jest fundamentalnym prawem człowieka. Doszedł do Sądu Najwyższego, ukazując, że tęcza nie obraża, a dziś broni tych, którzy na granicy polsko-białoruskiej bronią granic praw człowieka. Gdyby nie ten facet, pewnie wielu z nas występowałoby dziś w mediach z nazwiskiem skróconym do jednej litery.
W przyszłym roku będziemy dążyć do większego włączenia obrońców i obrończyń praw człowieka z organizacji migranckich. Minęło już kilka lat, odkąd mamy w Polsce silny ruch obywatelski w środowisku migrantów i migrantek. Czas na to, by nie było to odrębne środowisko. Wszyscy jesteśmy tu i teraz w Polsce. Bronimy tych samych praw. Czas na poznanie się i współpracę!
Wsparcia finansowego przy organizacji zamkniętych warsztatów Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska w ramach Zlotu Obrończyń i Obrońców praw człowieka udzieliła Amerykańska Agencja ds. Rozwoju Międzynarodowego (USAID). Wsparcie zostało przekazane przez firmę Dexis Consulting Group.
Komentarze