W styczniu tego roku Klub parlamentarny Koalicji Obywatelskiej powołał Zespół ds. Rozliczeń, który ma przyjrzeć się ośmiu latom rządów PiS-u. Zapytaliśmy o jego dotychczasowe dokonania. 

Jeszcze w lutym tego roku Roman Giertych, przewodniczący zespołu, zapowiadał:

Wszyscy winni zostaną ukarani, a wszystkie pieniądze, które będziemy w stanie odzyskać dla Skarbu Państwa, zostaną wykorzystane na dobre cele.

(za Wirtualną Polską)

„Komisja Giertycha”, która miała się przyjrzeć m.in. Funduszowi Sprawiedliwości, aferze „respiratorowej” czy działaniom TVP, ostro wzięła się do pracy, a niektóre z jej posiedzeń były transmitowane na kanale Romana Giertycha na YouTube. 

Jednak już w lipcu Roman Giertych został zawieszony w prawach członka klubu parlamentarnego Koalicji Obywatelskiej z powodu nieobecności w czasie głosowania dotyczącego dekryminalizacji aborcji. Zastanawialiśmy się, na ile ta decyzja może wpłynąć na pracę zespołu, którego poseł jest przewodniczącym, dlatego zapytaliśmy klub KO, na jak długo Roman Giertych został zawieszony i jak przebiegają prace komisji.

Z przesłanej w październiku odpowiedzi wynikało, że Giertycha zawieszono w prawach członka klubu na 3 miesiące, do 15 października 2024 roku. Jednak wszystko wskazuje na to, że nie ograniczono w związku z tym jego aktywności w zespole ds. rozliczeń, ponieważ na udostępnionej nam 28 sierpnia liście członków komisji widnieje jako jej przewodniczący: 

Zawnioskowaliśmy także o listę wszystkich spotkań zespołu oraz notatki i protokoły z nich. Prosiliśmy również o przedstawienie podsumowania dotychczasowych działań zespołu i podanie informacji o liczbie podjętych inicjatyw i złożonych zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa oraz innych wystąpień złożonych przez Zespół do prokuratury i innych instytucji.

W odpowiedzi poinformowano nas, że nie robiono notatek ze spotkań, natomiast sporządzono protokoły z dwóch spotkań i nam je przesłano (protokół z 25.01.2024,protokół z 09.04.2024). Otrzymaliśmy również tabelkę z listą spotkań i ich krótkim opisem:

Klub parlamentarny Koalicji Obywatelskiej przedstawił nam również podsumowanie działalności zespołu:

Zespół powstał przy klubie Koalicji Obywatelskiej w odpowiedzi na jeden z naszych 100 konkretów. Zespół został powołany na podstawie Regulaminu Klubu Koalicja Obywatelska. Na czele zespołu stanął doświadczony prawnik, polityk i poseł Roman Giertych. Inauguracja Zespołu miała miejsce w Sejmie w dniu 18.01.2024 r. Poinformowano o tym na konferencji prasowej. Zatwierdzono Regulamin Zespołu.

Od samego początku do Zespołu mógł zapisać się każdy poseł, posłanka i senator, senatorka należący do klubu Koalicja Obywatelska. Pierwotnie do Zespołu zapisało się 39 osób. Wśród tych osób było 37 posłanek i posłów, senatorka i senator. W trakcie kadencji 4 osoby zamieniły mandat poselski na mandat eurodeputowanej/ego. Podjęto decyzję o umożliwieniu udziału w pracach Zespołu Posłom do PE startującym z list Koalicji Obywatelskiej.

Zespół zdiagnozował stan afer PiS pod kątem trwających postępowań prokuratorskich lub spraw sądowych. Jednocześnie reagował na doniesienia medialne o kolejnych aferach jak np. afera wiedeńska. W trakcie spotkań starano się pokazać i wysłuchać osoby, które bezpośrednio uczestniczyły w kontroli jednostek, jak np. NIK, jak i były uczestnikami samych procederów (sygnaliści).

Ważnym aspektem działania jest współpraca z Ministrem Sprawiedliwości, Prokuratorem Generalnym. Zespół pomaga w zbieraniu materiału dowodowego i informuje o tym wyborców, którzy oczekują rozliczeń.

Swoje cele Zespół realizuje poprzez spotkania, na które zapraszane są media oraz zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa składane do prokuratury, konferencje prasowe, interpelacje i interwencje poselskie.

Ważnym momentem w pracy Zespołu było spotkanie z Ministrem Sprawiedliwości Adamem Bodnarem, na którym uzgodniono wspólne cykliczne spotkania z udziałem mediów, na których minister, bądź wyznaczona przez niego osoba, przedstawiać będzie opinii publicznej postępy w trwających postępowaniach prokuratorskich. Spotkania te rozpoczną się już niebawem.

Przesłano nam również listę złożonych zawiadomień:

Zapytaliśmy także ministerstwa

Wysłaliśmy także wnioski o informację do wszystkich ministerstw i Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, pytając, czy podjęły w jakimkolwiek zakresie współpracę z zespołem ds. rozliczeń, ponieważ media donosiły, że rząd stworzy  międzyresortowy zespół ds. rozliczeń. Z odpowiedzi resortów i KPRM-u wynika, że do sierpnia 2024 roku „komisja Giertycha” nie skierowała do nich żadnych pytań (Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego nie odpowiedziały na wniosek). Wyjątek stanowi Ministerstwo Sprawiedliwości, które przesyłało zespołowi wyjaśnienia dotyczące Funduszu Sprawiedliwości. 

Zapytaliśmy również Romana Giertycha 

Do Romana Giertycha, jako przewodniczącego kierującego pracami zespołu, również wysłaliśmy wniosek o informację publiczną. Prosiliśmy w nim o podanie listy wszystkich członków zespołu, informacji o poszczególnych spotkaniach, a także notatek, protokołów i zawiadomień do prokuratury. Jego odpowiedź różni się od tej przesłanej przez klub KO.

W odpowiedzi przeczytaliśmy:

Ponieważ Zespół nie dysponuje żadnym budżetem, to nikt nie prowadzi ani protokołów, ani listy spotkań, ani notatek ze spotkań, ani wreszcie nie sporządza podsumowań działań. A ja osobiście nie mam czasu na prowadzenie takiej dokumentacji. Wszystkie spotkania zespołu miały charakter publiczny, więc proszę sięgnąć do mediów. Złożyliśmy kilkadziesiąt zawiadomień, ale ich pełna lista nie jest dostępna, gdyż członkowie zespołu w ramach jego pracy składali zawiadomienia w swoich okręgach. Wszystkie nasze zawiadomienia i wystąpienia mają charakter publiczny, tak więc ponownie proszę skorzystać z informacji medialnych.

Jawne prace zespołu?

Wyczerpująca odpowiedź na wniosek przesłana nam przez klub Koalicji Obywatelskiej oczywiście bardzo nas cieszy, ale nie powinno być tak, że uzyskanie informacji o działaniu zespołu ds. rozliczeń zajmuje czas i wymaga składania wniosków. Konieczność zebrania informacji z różnych źródeł, by ocenić działania zespołu, może być zniechęcająca, a aktywność medialna Romana Giertycha związaną z pracą w tym zespole odbieramy w dużej mierze jako działanie polityczne. Również mało czytelne jest zawieszenie Romana Giertycha w prawach członka klubu parlamentarnego, które nie wpłynęło w żaden sposób na jego pracę w zespole, który jest przecież powołany właśnie przez klub KO.
Komisje, zespoły rozliczające powinny same się dawać rozliczać i powinniśmy wiedzieć, jak działają, bez konieczności wysyłania wniosków o informację. Minimum, którego oczekujemy, to aktualizowanie online danych dotyczących złożonych zawiadomień czy wystąpień. Będziemy w tym zakresie apelować do Klubu parlamentarnego KO.

Aktualizacja: 4 listopada wysłaliśmy do Klubu Parlamentarnego Koalicji Obywatelskiej list następującej treści:

Szanowni Państwo,
zwracamy się o podjęcie działań, które zapewnią transparentność Zespołu ds. Rozliczeń oraz zwiększą rozliczalność polityków i polityczek. Uważamy, że obywatele i obywatelki mają prawo wiedzieć, jak działa Zespół, który powołano do rozliczania nieprawidłowości. Oczekujemy, że regularnie będą  aktualizowane online dane dotyczące złożonych zawiadomień, wystąpień i podjętych decyzji, a co ważniejsze – informacje o efektach tych działań.
W szczególności domagamy się publikowania bieżących informacji o:
● osobach uczestniczących w spotkaniach Zespołu,
● postępach w prowadzonych sprawach,
● ewentualnych trudnościach napotykanych w trakcie rozliczania,
● składanych wnioskach do organów ścigania,
● wynikach postępowań prowadzonych przez te organy,
● protokoły/notatki ze spotkań.
Otrzymaliśmy informację od pana Romana Giertycha, że w związku z brakiem budżetu na działania Zespołu, nie są tworzone protokoły ani notatki z prowadzonych spotkań, nie ma też listy spotkań. Natomiast od Państwa Klubu otrzymaliśmy spis spotkań oraz dwa protokoły. Jesteśmy przekonani, że
Państwa partia, która jako jeden z priorytetów w czasie kampanii wyborczej wskazywała rozliczenie nieprawidłowości w działaniach poprzedniego rządu, jest w stanie zapewnić środki finansowe czy obsługę, które pozwolą regularnie tworzyć dokumenty pokazujące przebieg prac w tym zakresie.
Pozwoli to nie tylko zapoznać się opinii publicznej z prowadzonymi przez Zespół działaniami, ale również działać efektywniej samemu Zespołowi.
Publikowanie powyższych informacji pozwoli obywatelom i obywatelkom oceniać pracę Zespołu na podstawie obiektywnych danych.. Wszyscy będziemy mogli śledzić jego działania, oceniać ich skuteczność i wyciągać wnioski.

Członkowie Zarządu, zgodnie z zasadami reprezentacji