Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że listy poparcia kandydatów do Krajowej Rady Sądownictwa powinny być jawne(II SA/Wa 520/18). Szef Kancelarii Sejmu zaskarżył ten wyrok do NSA.

Sprawa jest bardzo prosta. Zgodnie z przepisami każdy kandydat do Krajowej Rady Sądownictwa powinien być zgłoszony przez określoną w przepisach liczbę osób popierających. Zgodnie z art. Art. 11a ust. 2 ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa:

2. Podmiotami uprawnionymi do zgłoszenia kandydata na członka Rady jest grupa co najmniej:

1) dwóch tysięcy obywateli Rzeczypospolitej Polskiej, którzy ukończyli osiemnaście lat, mają pełną zdolność do czynności prawnych i korzystają z pełni praw publicznych;

2) dwudziestu pięciu sędziów, z wyłączeniem sędziów w stanie spoczynku.

Postępowanie, które prowadzimy, dotyczy właśnie udostępnienia przez Kancelarię Sejmu RP informacji, kto zgłosił kandydatów. Wydaje się, że w demokratycznym państwie prawa procedura wyboru do organu, który ma wpływ na władzę sądowniczą, powinna być transparentna. Jednak zachowanie Kancelarii Sejmu RP temu przeczy.

W jakim kierunku zmierza skarga kasacyjna

Od samego początku Kancelaria Sejmu RP argumentuje w ten sam sposób. Uznaje, że skoro przepisy nakazują Marszałkowi Sejmu RP publikację określonych dokumentów, to pozostałe nie mogą być udostępnione w trybie i na zasadach określonych w ustawie o dostępie do informacji publicznej. Zdaniem Kancelarii Sejmu RP ochrona prywatności nie pozwala ujawnić list poparcia. Zarzuty skargi kasacyjnej w tym zakresie stwierdzają naruszenie:

• 11c ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa (Dz. U. z 2018 r. poz. 389, z późn. zm.), zwanej dalej “ustawą o KRS”, poprzez jego błędną wykładnię wyrażającą się w przyjęciu, że przepis ten nie wyklucza możliwości udostępnienia, w trybie informacji udzielanie na wniosek załączników do zgłoszenia kandydatów na członków Krajowej Rady Sądownictwa oraz nie stanowi przepisu regulującego w sposób odmienny tryb i zasady dostępu do informacji publicznej, w rozumieniu art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2018 r. poz. 13330), zwanej dalej “ustawą o dostępie do informacji publicznej”.
• 5 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej poprzez jego błędną wykładnię wyrażającą się w przyjęciu, że przepis ten pozwala na ujawnienie imion i nazwisk obywateli popierających zgłoszenie kandydatów na członków Krajowej Rady Sądownictwa.

Wojewódzki Sąd Administracyjny odnosił się do tych argumentów w wyroku

Zarzuty postawione w skardze kasacyjnej nie wnoszą niczego nowego do postanowienia wydanego przez WSA. Sąd, oceniając wydaną przez kancelarię decyzję, szczegółowo odniósł się do powtórzonych teraz w skardze kasacyjnej kwestii. Jednocześnie wskazał, że uzasadnienie uchylonej decyzji, dotyczące ochrony prywatności, jest dosyć lakoniczne.

Wojewódzki Sąd Administracyjny, uznając naszą skargę na decyzję Kancelarii Sejmu, wskazał:

• Zdaniem sądu, przepis art. 11c ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym nie jest przepisem, który odmiennie reguluje tryb i zasad dostępu do zgłoszeń kandydatów na członków KRS. Określa on jedynie, że Marszałek Sejmu zgłoszenia kandydatów, z wyłączeniem załączników podaje do publicznej wiadomości, a to wyklucza możliwości stosowania trybu wnioskowanego do tak zdefiniowanego zbioru informacji zawartych w zgłoszeniach. Nie oznacza to jednak, że do załączników nie można stosować ustawy o dostępie do informacji publicznej.
• Jak już sąd wcześniej wskazywał, przepisy ustawy o KRS wymieniają dwa podmioty uprawnione do zgłaszania kandydatów na członków KRS, a mianowicie 2000 obywateli lub 25 sędziów, z wyłączeniem sędziów stanie spoczynku. Z powyższego wynika, że ustawodawca w sposób jaskrawy uprzywilejował sędziów przy zgłoszeniach kandydatów. Niewątpliwie źródłem takiego uprzywilejowania jest pełniona przez sędziów funkcja publiczna, a zatem ma ono związek z pełnieniem tej funkcji. Stąd też ograniczenie prawa do informacji z powołaniem się na przepis art. 5 ust. 2 udip w stosunku do zgłoszeń dokonywanych przez sędziów nie znajduje żadnego uzasadnienia, z wyłączeniem nr PESEL, bowiem informacja ta nie ma żadnego związku z wykonywaniem przez sędziów funkcji publicznych.
• Z inną sytuacją mamy natomiast do czynienie przy zgłoszeniach kandydatów dokonywanych przez 2000 obywateli. Tutaj może wchodzić w grę ochrona prywatności poszczególnych osób fizycznych. Niewątpliwie numery PESEL i adresy tych osób powinny podlegać ochronie, jednakże rozważenia wymaga ochrona imion i nazwisk osób fizycznych. Wydaje się, że ograniczenie prawa do prywatności w tym zakresie winno ustąpić na rzecz wartości, jaką jest jawność życia publicznego. Osoby fizyczne, które zdecydowały się na udział w procesie wyłaniania członków Krajowej Rady Sądownictwa, powinny się liczyć z możliwością utraty anonimowości.
• Tymczasem w niniejszej sprawie Szef Kancelarii Sejmu wydając decyzję odmowną, w istocie zrównał sytuację prawną sędziów z sytuacją prawną osób fizycznych uczestniczących w zgłaszaniu kandydatów do KRS. Ma to znaczenie o tyle, że w obecnym składzie Rady tylko jednej sędzia został wybrany przez Sejm po zgłoszeniu jego kandydatury przez grupę obywateli, natomiast pozostałych czternastu zostało zgłoszonych przez grupy sędziów. Zauważenia wymaga również to, że uzasadnienie zaskarżonej decyzji jest lakoniczne, w szczególności jeżeli chodzi o ochronę prywatności sędziów.

Co podnosiliśmy w skardze?

Naszym zdaniem art. 11c ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa nie wyklucza możliwości upublicznienia informacji zawartych w załącznikach do zgłoszeń kandydatów na członków Krajowej Rady Sądownictwa. Przepis ten brzmi: „Zgłoszenia kandydatów dokonane zgodnie z art. 11a i art. 11b Marszałek Sejmu niezwłocznie przekazuje posłom i podaje do publicznej wiadomości, z wyłączeniem załączników.”

Z tego przepisu nie wynika, że załączniki, czy też informacje znajdujące się w załącznikach, podlegają wyłączeniu z jawności. Przepis ten obliguje Marszałka Sejmu m.in. do podania do publicznej wiadomości informacji o zgłoszeniach kandydatów, z wyłączeniem załączników. Marszałek nie podaje do publicznej wiadomości – czyli nie publikuje niezwłocznie załączników, co nie oznacza, że nie może ich udostępnić na wniosek.

Przepis ten na gruncie art. 61 ust. 3 Konstytucji RP nie stanowi ustawowej przesłanki odmowy udostępnienia informacji publicznej. Co ważniejsze, treść art. 11c ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa nie ma związku z ochroną żadnych wartości wskazanych w art. 61 ust. 3 Konstytucji RP, który określa, że „może nastąpić wyłącznie ze względu na określone w ustawach ochronę wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochronę porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego państwa”.

Przepis art. 11c ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa nie jest przepisem szczególnym w myśl art. 1 ust. 2 UDIP – nie tworzy osobnej procedury dostępu do informacji. Zatem złożenie wniosku o udostępnienie informacji publicznej wymaga zastosowanie procedury określonej w UDIP.

Naczelny Sąd Administracyjny – długa droga

Każdy ma prawo do środka odwoławczego i dla nas jest to naturalne, że wyroki sądów pierwszej instancji są zaskarżane. W tej sprawie jednakże jest jedno zagrożenie. Oczekiwanie na rozstrzygnięcie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym często trwa nawet ponad rok, a zdarzało nam się oczekiwać dłużej. Nawet jeśli Naczelny Sąd Administracyjny oddali skargę kasacyjną Szefa Kancelarii Sejmu, to sprawa proceduralnie może być przeciągana jeszcze przez wiele lat. Warto przeczytać nasz tekst o najdłużej trwających sprawach – Czekając na odpowiedź – nasze najdłużej trwające sprawy sądowe.

W tym wypadku w odpowiedzi na skargę kasacyjną będziemy prosili o wyznaczenie rozprawy w możliwie najszybszym terminie ze względu na społeczno-polityczną wagę sprawy.

Naszym zdaniem, co raz jeszcze należy podkreślić, żadne przepisy nie zabraniają ujawnienia wnioskowanych dokumentów.