Międzynarodowy Dzień Prawa do Informacji za pasem, Watchdog nie próżnuje i całe dnie spędza w sądzie. Poniżej przedstawiamy kalendarium spraw sądowych z 24 i 25 września, których bilans wychodzi na zero, bo trzy sprawy wygraliśmy i trzy przegraliśmy.

Czy mamy prawo poznać pracowników spółki komunalnej?

I OSK 506/19 – Komunikacja Miejska Łomianki (lista pracowników) – rozprawa 25.09.2019, g.13.50, s.B. Wcześniejsza sprawa przed WSA – II SA/Wa 1035/18.

Wniosek wysłany do spółki Komunikacja Miejska Łomianki dotyczył udostępnienia:

• dokumentu zawierającego listę pracowników obecnie zatrudnionych w Spółce,
• dokumentów zawierających rejestr uchwał Rady Nadzorczej,
• dokumentów zawierających rejestr uchwał Zarządu.

Spółka po złożeniu wniosku udostępnia ewidencję uchwał Zarządu, wskazała, że nie posiada rejestru uchwał Rady Nadzorczej, a odnośnie  listy pracowników wydała decyzję odmowną. 

Wyrokiem z 20 listopada 2015 r., II SA/Wa 1018/15, Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylił odmowę udostępnienia listy pracowników, wskazując, że nie stanowi ona informacji publicznej:

W ocenie Sądu informacja w postaci listy szeregowych pracowników KM[…][…] Sp. z o.o. nie zawiera żadnego komunikatu o sprawach publicznych. Nie mieści się również w katalogu informacji określonym w art. 6 ust. 1 pkt 2 i 3 udip, dotyczących informacji o podmiotach obowiązanych oraz zasadach ich funkcjonowania. Dla funkcjonowania Spółki i wykonywania przez nią zadań publicznych mniejsze ma znaczenie, kto wykonuje czynności usługowe, czy kierowcą jest osoba X czy też Y. Bezsporne jest natomiast, że informacja o osobach pełniących funkcje publiczne w Spółce, tj. członkach zarządu oraz prokurentach, a nadto tych, które wyraziły na to zgodę, znajdują się w Biuletynie Informacji Publicznej.

Od tego wyroku złożyliśmy skargę kasacyjną, która została uznana przez Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z 25 kwietnia 2018 r. I OSK 1221/16. Naczelny Sąd Administracyjny wskazał m.in:

Trafnie zatem wskazuje skarżący kasacyjnie, iż wykonywanie przez spółkę komunalną zadania z zakresu użyteczności publicznej, a więc zadania publicznego, sprawia iż cały proces jego realizacji ma charakter publiczny. W tym również w zakresie odnoszącym się do konkretnych osób, które zawarły ze spółką umowę o pracę i na jej podstawie, w imieniu spółki wykonują czynności faktycznie będące realizacją tegoż zadania. Silne oddziaływanie społeczne i polityczne otoczenia na spółkę oraz zwrotne oddziaływanie spółki na otoczenie nie pozwala zgodzić się z tezą postawioną przez Sąd I instancji, iż lista pracowników zatrudnionych przez spółkę komunalną “nie zawiera żadnego komunikatu o sprawach publicznych”. Trafnie skarżący kasacyjnie wskazuje na owo oddziaływanie chciałby w aspekcie potencjalnego nadużycia władzy przy zatrudnianiu pracowników, co wpisuje się w podstawową dyrektywę interpretacyjną art. 61 ust. 1 Konstytucji i art. 1 ust. 1 u.d.i.p., którą jest jawność ukierunkowana na rzetelne działanie instytucji wykonujących zadania publiczne. W powyższym kontekście wypada także zgodzić się ze skarżącym kasacyjnie gdy wskazuje jako naruszony przepis art. 6 ust. 1 pkt 2 i 3 u.d.i.p. Skoro regulacja ta ma charakter egzemplifikacji i nie prezentuje wyczerpująco tego co stanowi przedmiot informacji publicznej, to samo odwołanie się do pojęcia “braku komunikatu o sprawach publicznych” – jak uczynił to Sąd I instancji – uznać należy za niewystarczające dla możliwości uznania, że przedmiotem żądania skarżącego nie jest informacja publiczna, o której mowa w tym przepisie.

Uwzględniając powyższe uwagi wypada także zgodzić się ze skarżącym kasacyjnie w kwestii naruszenia art. 19 ust. 2 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, a także art. 10 ust. 1 Konwencji poprzez błędną wykładnię prowadzącą do zanegowania prawa obywatela do otrzymywania informacji ważnych ze względu na interes ogólny (vide: wyrok ETPCz z dnia 14 kwietnia 2009r w sprawie Társaság a Szabadságjogokért (Węgierski Związek na rzecz Wolności Obywatelskich) v. Węgry., skarga nr 37374/05; M.A.Nowicki, Wokół Konwencji Europejskiej. Komentarz do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, WKP 2017r. uwagi do art. 10; A.Gliszczyńska-Grabias [w:] R.Wieruszewski (red.), A.Gliszczyńska-Grabias, K.Sękowska-Kozłowska, W.Sobczak, L.Wiśniewski, Lex, 2012r., uwagi do art. 19).

Sprawa wróciła do spółki, która ponownie wydała decyzją odmowną. Po złożeniu przez nas skargi Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił decyzję Spółki. W wyroku z 8 października 2018 r., II SA/Wa 1035/18, sąd uznał, że wydana decyzja nie pozwala na jej merytoryczną weryfikację:

W niniejszej zaś sprawie organ odmowę udostępnienia żądanej informacji odniósł do wszystkich, poza członkami Zarządu i prokurentami, pracowników Spółki, podnosząc, że pełnią oni wyłącznie funkcje usługowe. Tej tezy dotyczącej charakteru funkcji pełnionych przez osoby objęte wnioskiem, organ nie udowodnił jednak w żaden sposób, poprzestając jedynie na gołosłownych twierdzeniach. Nie przedstawił bowiem nawet listy stanowisk utworzonych w Spółce a obsadzonych przez pracowników organu, ani zakresów obowiązków przypisanych do każdego z ww. stanowisk. Tym samym pozbawił Sąd administracyjny, jak też wnioskodawcę, możliwości weryfikacji poprawności podniesionych twierdzeń. Tutejszy Sąd nie dysponując zaś powyższymi danymi, nie jest w stanie zbadać, czy organ prawidłowo zakwalifikował osoby objęte wnioskiem do kategorii osób nie pełniących funkcji publicznych i przez to korzystających z ochrony przewidzianej przepisem art. 5 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej. W konsekwencji, w niniejszej sprawie brak było możliwości oceny poprawności skarżonej decyzji i zawartej w niej odmowy udostępnienia żądanej informacji.

Mimo że sąd uchylił decyzję spółki, to wbrew temu, co wcześniej orzekł NSA, uznał, iż nie wszyscy pracownicy spółki pełnią funkcje publiczne, dlatego zaskarżyliśmy wyrok. Naszym zdaniem dostępność informacji o osobach zatrudnionych w spółkach komunalnych czy skarbu państwa ma kluczowe znaczenie dla oceny społecznej ewentualnego nepotyzmu, czy też zatrudnianiu np. radnych wspierających wójtów/burmistrzów/prezydentów. Niestety 26.09.2019 NSA oddalił naszą skargę.

Czy możemy wiedzieć, kto kupił drewno od Nadleśnictwa?

I OSK 613_19 Nadleśnictwo Gryfice (indywidualni odbiorcy drewna 2015-2017) – rozprawa 25.09.2019, g.13.30, s.B.

Wyrokiem z 20 listopada 2018 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny, II SA/Sz 1068/18, uznał, że Nadleśnictwo Gryfice musi prawidłowo uzasadnić odmowę udostępnienia informacji o podmiotach prowadzących działalność gospodarczą, które nabyły drewno od Nadleśnictwa. Jednakże Sąd wskazał, że ze względu na ochronę prywatności nie mamy prawa wiedzieć, kto kupił drewno, a nie prowadzi działalności gospodarczej:

(…) Przenosząc powyższe uwagi na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, iż organ nie wykazał w sposób dostateczny, iż zaistniała w sprawie przesłanka, która uprawniałaby go do odmowy udostępnienia wnioskowanych skanów umów z powołaniem się na określoną w art. 5 ust. 2 u.d.i.p. tajemnicę przedsiębiorcy. Zdaniem Sądu organ nie dokonał analizy i nie wyjaśnił z czego wywodzi tę tajemnicę i jakich postanowień umowy to utajnienie dotyczy. Kontrolowana decyzja w ogóle nie zawiera rozważań w odniesieniu do poufności poszczególnych elementów umów żądanych przez stronę. Organ nie wyjaśnił także, które z elementów umów obejmują kwestie, których ujawnienie obiektywnie mogłoby negatywnie wpłynąć na sytuację przedsiębiorców. Być może w sprawie możliwe było udostępnienie informacji publicznej z wyłączeniem szczególnie istotnych informacji podlegających ochronie, np. ze względu na tajemnicę przedsiębiorcy, poprzez ich utajnienie w procesie anonimizacji określonych danych.

(…) Kwestia przysługiwania w sprawie prawa do ochrony danych kontrahentów “osób prywatnych” nie budzi wątpliwości. Nie jest również kwestionowana, gdyż zarzuty skargi, co wynika z jej treści, odnoszą się wyłącznie do drugiego zakresu odmowy czyli odmowy udostępnienia skanów umów związanych z gospodarowaniem uzyskanym drewnem ze względu na tajemnice przedsiębiorcy. Jako, że skarga formalnie została skierowana przeciwko całej decyzji (por. wnioski i żądanie skargi), biorąc również pod uwagę fakt, że decyzja zawiera odrębne rozstrzygnięcie, w pozostałym zakresie, to jest w zakresie dotyczącym odmowy “udostępnienia danych nabywców drewna będących osobami fizycznymi, które nabyły drewno bez związku z działalnością gospodarczą lub zawodową (jako konsumenci) ze względu na prywatność osób fizycznych oraz ochronę danych osobowych tych osób”, należało orzec jak w pkt II wyroku, na podstawie art. 151 p.p.s.a.

Złożyliśmy skargę kasacyjną, wskazując, że informacja, kto podpisał umowę z podmiotem zobowiązanym (w tym wypadku z nadleśnictwem) nie podlega ochronie prawa ze względu na prywatność. Niestety NSA 26.09.2019 oddalił naszą skargę.

Nagrody w Wytwórni Papierów Wartościowych

09:20-10:00 II SA/Wa 684/19 Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych S.A. (nagrody i premie 2017 i 2018) – godz.9.20. s. F.

Zwróciliśmy się do Polskiej Wytwórni papierów Wartościowych S.A. z wnioskiem o udostępnienie następującej informacji publicznej:

1. informacje o łącznie wypłaconych nagrodach w Państwa spółce w poszczególnych latach: 2017 i 2018,
2. informacje o nagrodach wypłaconych w roku 2018 każdemu pracownikowi poprzez podanie imienia, nazwiska, kwoty oraz uzasadnienia przyznania nagrody,
3. informacje o łącznie wypłaconych premiach w Państwa spółce w poszczególnych latach: 2017 i 2018,
4. informacje o premiach wypłaconych w roku 2018 każdemu pracownikowi poprzez podanie imienia, nazwiska, kwoty oraz uzasadnienia przyznania nagrody.

Spółka wydała decyzję odmowną, w której wskazała, że  wnioskowane informacje stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa, a ich upublicznienie może naruszyć prawo pracowników do prywatności. Przywołane zostały również przepisy Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (RODO) obligujące Spółkę do szczególnej dbałości o powierzone jej dane, a w szczególności w jej ocenie uniemożliwiające realizację wniosku. Zaskarżyliśmy tę decyzję do WSA i 25.09.2019 sąd ją uchylił.

Publiczne pieniądze w Stowarzyszeniu

13:00-14:00 I OSK 882/18 Stow. Sędziów Themis – rozprawa g. 13.00., s.G.

W 2016 r. zwróciliśmy się do Stowarzyszenia Sędziów Themis o udostępnienie informacji o wykorzystaniu środków publicznych. Stowarzyszenie poinformowało nas, że realizowało dwa projekty ze środków publicznych. Następnym wnioskiem zwróciliśmy się o udostępnienie informacji o wydatkach w ramach projektów poprzez podanie kwoty wydatku, daty, strony wydatku (np. z kim była zawarta umowa), przedmiotu wydatku. Nie otrzymaliśmy żądanych informacji, dlatego złożyliśmy do WSA skargę na bezczynność. Sąd wprawdzie orzekł bezczynność stowarzyszenia, jednak uznał, że nie miało miejsca rażące naruszenie prawa i nie nałożył żądanej przez nas grzywny, dlatego złożyliśmy skargę kasacyjną, którą niestety NSA 26.09.2019 oddalił. 

Jawność w PZPN

13:30-14:00 I OSK 830/18 Polski Związek Piłki Nożnej (budżet na lata 2012-2016) – rozprawa, g. 13:30, s. G.

Kwestie jawności budżetu PZPN zainteresowaliśmy się w 2011 r. Związek nie był skory do udostępniania informacji, a nawet przekazywania skarg, za co został ukarany grzywną w wysokości 12.000,00 zł. – Sieć Obywatelska Watchdog Polska vs. PZPN 3:1.

W wyroku z 16 listopada 2017 r., sygn. akt II SAB/Wa 309/17, WSA  uznał:

Takimi informacjami w świetle art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. f i art. 6 ust. 1 pkt 5 lit. d u.d.i.p. są informacje dotyczące budżetu PZPN. Kwestie związane z ustaleniem, czy Prezes PZPN jest podmiotem zobowiązanym do udzielania informacji publicznej były przedmiotem rozważań Naczelnego Sądu Administracyjnego, który to postanowieniem z dnia 26 lipca 2012 r., sygn. akt I OZ 524/12, dostępnym pod adresem: www.orzeczenia.nsa.gov.pl, rozstrzygnął je pozytywnie. (…) Jak wynika z akt sprawy i nie jest kwestionowane, PZPN jest beneficjentem dotacji przyznawanych przez Ministra Sportu i Turystyki, a zatem dysponuje majątkiem publicznym.

PZPN złożył od tego wyroku skargę kasacyjną. Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną Związku 26.09.2019 r.