Czy doczekaliśmy się końca bezprawnych „zawieszeń wniosków o informację publiczną”, którymi od kilku lat zasłaniała się Polska Fundacja Narodowa?

Nie jesteśmy podmiotem zobowiązanym do udzielania informacji

14 czerwca 2021 r., po blisko roku od oddalenia skargi kasacyjnej Polskiej Fundacji Narodowej (PFN) otrzymaliśmy decyzję o odmowie udostępnienia informacji publicznej z uwagi na tajemnicę przedsiębiorcy, jakim jest firma Partner of Promotion (o szczegółach sprawy można przeczytać pod tym linkiem: Tajny PR Polskiej Fundacji Narodowej). Nim do tego doszło, PFN zawiesiła realizację naszego wniosku o informację, choć ustawa o dostępnie do informacji takiego rozwiązania nie przewiduje. Złożyliśmy skargę do sądu, który przyznał nam rację, że zawiesić wniosku o informację nie można (jest to możliwe jedynie w trybie wydania decyzji). Fundacja nie dała za wygraną i złożyła skargę kasacyjną, która została oddalona. Dopiero rok po wyroku NSA PFN zdecydowała się zareagować, wydając decyzję odmowną udostępnienia informacji, czyli niejako przyznając, że jest podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji, skoro skorzystała z procedury przewidzianej w ustawie. A jednak PFN wciąż stoi na stanowisku, że ustawa jej nie dotyczy, choć już kilkukrotnie Naczelny Sąd Administracyjny wypowiadał się w tej kwestii (szczegóły spraw znajdują się pod tym linkiem: “Zawieszanie” wniosków o informację – czyli prawo do informacji wg Polskiej Fundacji Narodowej).  

Wydajemy decyzję, choć wcale nie musimy

Dlaczego zatem Fundacja wydała decyzję administracyjną, skoro nie czuje się podmiotem zobowiązanym? Zrobiła to  „z daleko posuniętej ostrożności”, wypowiadając się w decyzji na temat oceny możliwości udostępnienia żądanej przez Sieć Watchdog informacji. W pierwszej części kilkunastostronicowego uzasadnienia decyzji możemy przeczytać o tym, że… PFN nie podlega ustawie o dostępie do informacji. W drugiej, końcowej i krótszej części, PFN przekonuje nas, że nie może udostępnić informacji ze względu na ochronę tajemnicy przedsiębiorcy. Aby zakwestionować to stanowisko Fundacji, czeka nas zaskarżenie decyzji odmownej do sądu administracyjnego.

Fundacja od kilku lat “zawiesza” wnioski

Charakterystyczne dotychczas dla PFN było wydawanie postanowień o zawieszeniu postępowania w przedmiocie wniosku o udostępnienie informacji publicznej do czasu, aż Naczelny Sąd Administracyjny rozstrzygnie, czy jest podmiotem obowiązanym do udzielania informacji.

Rzecz w tym, że zarówno WSA, jak i NSA wskazywały, że w tym postępowaniu nie ma podstaw do wydawania postanowień o jego zawieszeniu, gdyż zgodnie z art. 16 ust. 1 i 2 u.d.i.p  k.p.a. ma zastosowanie dopiero wtedy, gdy podmiot chce wydać decyzję (a w u.d.i.p decyzja dotyczy wyłącznie odmowy oraz umorzenia). Fundacja powinna więc w pierwszej kolejności ustalić, czy jest podmiotem zobowiązanym, a jeżeli stwierdza, że nie, to informuje o tym wnioskodawcę, który w takim wypadku składa skargę na bezczynność.

Zgodnie z unormowaniami k.p.a. zawieszenie postępowania może mieć miejsce w toku postępowania, a zatem po jego wszczęciu. Odnosząc to do postępowania w sprawie dostępu do informacji publicznej należy dojść do wniosku, że w tego rodzajach uproszczonych postępowaniach brak podstaw do wydawania postanowień o jego zawieszeniu. Do czasu bowiem, gdy organ nie zamierza wydać w sprawie decyzji, przepisy k.p.a. w ogóle nie mają zastosowania. Z kolei do wszczęcia postępowania w trybie k.p.a. dochodzi w istocie wyłącznie ze względu na zapewnienie adresatowi wniosku niezbędnych gwarancji procesowych, gdyż treść rozstrzygnięcia jest oczywista.

wyrok NSA sygn. akt I OSK 1298/19

Nie jesteśmy podmiotem zobowiązanym, ale chcemy zapewnić transparentność

Stowarzyszenie od czasu powstania PFN wysłało do niej 6 wniosków o udostępnienie informacji publicznej. Przy dwóch pierwszych wnioskach udzielono informacji, choć nie obyło się bez skargi na bezczynność. Kolejne 4 zostały „zawieszone”. Za każdym razem składaliśmy skargę na postanowienie.

W jednej sprawie konieczny był wyrok NSA, aby Polska Fundacja Narodowa przekazała informacje dotyczące kupna jachtu mającego promować Polskę poprzez udział w regatach żeglarskich (sygn. akt I OSK 1298/19).

W kolejnej sprawie PFN wniosła skargę kasacyjną od wyroku (sygn. akt II SAB/Wa 481/18). Co ciekawe, Fundacja udostępniła po otrzymaniu skargi na bezczynność umowę na produkcję spotu opublikowanego pod adresem: https://twitter.com/Fundacja_PFN/status/971460165135425536?s=19. W tej sytuacji WSA w wyroku stwierdził jedynie, że PFN dopuściła się bezczynności, ale nie było już podstaw, aby zobowiązać Fundację do rozpatrzenia wniosku. Od tego wyroku PFN wniosła skargę kasacyjną w marcu 2019 r., ponieważ uznała, że nie jest podmiotem podlegającym przepisom ustawy o dostępie do informacji publicznej, a umowę przekazała „w celu zapewnienia transparentności jej działalności jako organizacji pozarządowej”. Wciąż czekamy na rozstrzygnięcie Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Zawiadamiamy prokuraturę

Podobna sytuacja jak powyżej zaszła w sprawie naszego wniosku dotyczącego tekstów publikowanych w ramach kampanii “Safe and innovative Poland” – Fundacja mimo przekazania odpowiedzi na wniosek utrzymuje, że nie jest podmiotem zobowiązanym do udostępniania informacji publicznej. WSA uchylił zaskarżone postanowienie (sygn. akt II SA/Wa 1424/20). Tym razem zdecydowaliśmy się również złożyć do prokuratury zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa z art. 23 u.d.i.p przez prezesa Polskiej Fundacji Narodowej Marcina Zarzeckiego oraz członka zarządu Fundacji Michała Górasa. Dochodzenie zostało wszczęte, po czym po dwóch miesiącach umorzone. W grudniu 2020 r. złożyliśmy zażalenie w tej sprawie i zgodnie z naszymi oczekiwaniami SR dla Warszawy-Śródmieście uchylił postanowienie. Jak wskazał sąd ” W toku postępowania nie przeprowadzono praktycznie żadnych czynności dowodowych(…)”. Niedawno otrzymaliśmy kolejne postanowienie o umorzeniu postępowania. Złożyliśmy więc zażalenie do prokuratora nadrzędnego i czekamy na rozstrzygnięcie sądu.

W połowie lutego odebraliśmy wyrok dotyczący m.in. kampanii „100 x 100”(sygn. akt II SA/Wa 972/20).  Tutaj również PFN wydała postanowienie o zawieszeniu postępowania, które zostało uchylone przez WSA w Warszawie. W tym wyroku Sąd zgodził się jednocześnie z orzecznictwem wskazującym, że Fundacja jest podmiotem zobowiązanym do udzielania informacji publicznych. Fundacja złożyła skargę kasacyjną.

Ile jeszcze orzeczeń potrzeba, by Polska Fundacja Narodowa uznała, że podmiotem zobowiązanym jest i by w sposób prawidłowy rozpatrywała wnioski o udostępnienie informacji publicznej?

*Student prawa na Uniwersytecie Zielonogórskim. Interesuje się prawem konstytucyjnym oraz prawami człowieka, głównie w zakresie praw dziecka. Lubi zajmować się mitologią grecką, sztuką średniowiecznej europy i muzyką ludową świata. Gdy ma taką możliwość to jeździ rowerem, zwiedza, czyta i ogląda dzieła wszelakie.