Przedstawiamy odpowiedzi na najczęściej zadawane nam pytania przez świeżo upieczonych radnych. Osoby, które debiutują w radzie gminy/miasta, zapraszamy również do odsłuchania naszego podcastu o tym, czego się spodziewać na pierwszej sesji. Posłuchajcie rozmowy z ekspertem od tematyki samorządowej, prezesem Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska – Szymonem Osowskim oraz praktykiem, samorządowcem z gminy Komprachcice – Krzysztofem Szopą. Tutaj znajdziecie linki do platform podcastowych, gdzie można odsłuchać nie tylko ten podcast, ale całą naszą serię podcastową „Zajawka”.

Kto zwołuje pierwszą sesję rady gminy?

Zwołuje ją Komisarz wyborczy, wysyłając zawiadomienie do wszystkich radnych. 

Kiedy powinna odbyć się pierwsza sesja rady gminy?

Pierwsza sesja rady gminy powinna odbyć się najpóźniej 7 dni po upływie kadencji poprzedniej rady. W tych wyborach upływa ona 30 kwietnia, zatem pierwsza sesja nowej kadencji powinna być zwołana najpóźniej 7 maja.  

Kto otwiera i prowadzi pierwszą sesję rady gminy?

Do czasu wyboru przewodniczącego pierwszą sesję otwiera i prowadzi radny senior, czyli najstarszy wiekiem radny nowej kadencji obecny na sesji.

Kto przedstawia porządek pierwszej sesji?

Czynności związane ze zwoływaniem pierwszej sesji pozostaje poza kompetencją rady gminy, w związku z tym porządek sesji ustala komisarz wyborczy.

Czy można zmienić porządek sesji ustalony przez komisarza wyborczego?

Rada gminy może wprowadzić zmiany w porządku bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady.

Czy taka sesja może się odbyć, gdy nie ma quorum?

Tak, nawet jeśli nie ma quorum, to obrady sesji rady gminy mogą być prowadzone, ale nie można w takiej sytuacji podejmować uchwał, ponieważ rada nie może głosować. 

Jak wygląda wybór przewodniczącego rady gminy?

Ustawa o samorządzie gminny mówi (art.19 ust.1usg), że radni wybierają spośród siebie przewodniczącego i do trzech wiceprzewodniczących bezwzględną większością głosów (czyli kandydat musi otrzymać ponad 50% głosów) w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym. 

Czy kandydaci na przewodniczącego mogą brać udział w tym głosowaniu?

W art. 25a ustawy o samorządzie gminnym czytamy, że jeśli głosowanie dotyczy interesu prawnego radnego, to powinien on się wyłączyć z głosowania w radzie czy komisji. Nie ma jednoznacznego stanowiska, zarówno w orzecznictwie, jak i doktrynie, czy ubieganie się o takie stanowisko wiąże się z interesem prawnym tej kandydata.    

Co się stanie, jeśli rada nie wybierze przewodniczącego?

Może dojść do paraliży pracy rady, ponieważ kolejną sesję powinien zwołać i poprowadzić nowo wybrany przewodniczący. W skrajnej sytuacji może dojść do rozwiązania rady i przedwczesnych wyborów, jeśli nie będzie w stanie wyłonić przewodniczącego i rozpocząć pracy. 

Kiedy odbywa się ślubowanie nowych radnych?

Odbywa się ono w czasie pierwszej sesji rady gminy. 

Czy w czasie pierwszej sesji rady gminy należy powołać wszystkie komisje?

Nie ma takiego obowiązku.

Jakie komisje powinny być powołane przez radę gminy?

Rada gminy ma obowiązek powołania dwóch komisji — skarg wniosków i petycji oraz rewizyjną oraz komisje wskazane w statucie.

Z jakimi dokumentami powinien zapoznać się radny przed pierwszą sesją?

Radny przed pierwszą sesją powinien zapoznać się ustawą o samorządzie gminnym — to obszerny dokument, do którego na pewno w czasie pracy w radzie będzie niejednokrotnie wracał, na początek warto zapoznać się z artykułami: 23, 24, 24a-24m, 25, 25a i 25b.

Bezwzględnie należy również przeczytać Statut Gminy i regulamin pracy rady, jeśli nie ma go w statucie. Warto też również zajrzeć do dokumentu o określającego zasady i tryb tworzenia budżetu w gminie. 

Jakie uchwały warto sprawdzić, gdy zaczyna się pracę radnego?

Statut, uchwałę w sprawie trybu prac nad projektem uchwały budżetowej, o współpracy z organizacjami pozarządowymi, o funduszu sołeckim, o konsultacjach społecznych oraz uchwały dotyczące zakresu prac komisji, w której radny zamierza pracować.