Dla wszystkich, którzy cenią sobie transparentność, mamy złe wieści – w tym sezonie nie jest modna. Trendsetterzy polskiej polityki – PiS i PO – zdecydowanie stawiają na tajemnicę.

I to się nie zmienia już od wielu sezonów. W ciągu ostatnich pięciu lat do obu partii wysłaliśmy 6 wniosków o informacje publiczną dotyczących ich finansowania. Wszystkie miały finał w sądzie, ponieważ partie albo nie odpowiedziały albo ich odpowiedź była niepełna, np. uznały, że nie wszystkie dane, o które wnioskujemy, stanowią informację publiczną.

Podobnie było tym razem.

O co pytaliśmy?

17 czerwca do dziewięciu partii politycznych wysłaliśmy wniosek:

Na podstawie art. 61 ust. 1 i art. 11 Konstytucji RP w zw. z art. 4 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej, stowarzyszenie Sieć Obywatelska Watchdog Polska zwraca się z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej w postaci:

1. historii rachunków bankowych partii od 1 stycznia 2019 r. do 31 maja 2019 r. w formie przeszukiwalnej,
2. informacji o tym, czy w powyższym okresie miały miejsce wydatki lub wpływy do kasy partii, a jeśli tak – informacji o tym, w jakiej kwocie i od kogo/na czyją rzecz.

O tym, jak odpowiedziały inne partie, piszemy w artykułach: SLD udostępnia dane z kont i raport kasowy, Partia Zieloni najszybsza i (jak dotąd) najbardziej przejrzysta.

Nie dowiemy się

24 czerwca Prawo i Sprawiedliwość odpowiedziało, że wnioskowane przez nas dane nie są informacją publiczną. W uzasadnieniu czytamy:

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną w rozumieniu ustawy i podlega udostępnieniu na zasadach i w trybie w niej określonych. Ustawodawca celowo użył sformułowania „informacja o sprawach publicznych”, choć nie opatrzył ustawy w definicję „spraw publicznych”, który należy rozumieć jako informacje wytworzone przez władze publiczne oraz osoby pełniące funkcje publiczne oraz inne podmioty, które wykonują zadania władzy publicznej lub gospodarują mieniem publicznym (komunalnym bądź Skarbu Państwa).

A co z jawnością finansowania partii politycznych? O tym skarbnik PiS nie wspomina, za to powołuje się na wyrok WSA w Warszawie z 12 stycznia 2018 roku, zgodnie z którym „wyciągi i historie rachunków bankowych nie stanowią informacji publicznej. Obrazują one operacje, jakie są dokonywane przez podmiot, który zawarł z bankiem umowę bankową.” (II SAB/Wa 415/17).

Na ten sam wyrok powołuje się Platforma Obywatelska, odmawiając nam udostępnienia historii rachunku bankowego. Odpowiedź PO przychodzi 9 lipca, ponad tydzień po ustawowym terminie. Jedyne, co udaje nam się uzyskać od tej partii, to ogólnikową odpowiedź na nasze drugie pytanie, dotyczące wydatków z kasy od 1 stycznia 2019 do 31 maja 2019. Otrzymujemy 3 faktury.

Ale to już było

11 stycznia 2019 r. w sprawie dotyczącej innego wniosku do PiS-u, w którym też pytaliśmy o historię rachunków bankowych partii  Naczelny Sąd Administracyjny (I OSK 1479/18) orzekł , .:

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego Sąd I instancji prawidłowo przyjął, że z wniosku Stowarzyszenia o udzielenie informacji publicznej jasno wynikał przedmiot i zakres żądania, co obligowało zobowiązaną partię do jego załatwienia zgodnie z przepisami u.d.i.p., a prawidłowe zastosowanie przepisów ustawy zwalniałoby partię z zarzutu bezczynności w jego rozpoznaniu.

Skarżymy

11 lipca wysłaliśmy skargi na bezczynność Platformy Obywatelskiej (skarga) i Prawa i Sprawiedliwości (skarga). Podkreślamy w nich, że  partia polityczna jest podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej co wynika wprost z treści art. 4 ust. 2 UDIP, i wielokrotnie było podkreślane w orzecznictwie. Obie partie w swoich odpowiedziach powołują się na  wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z 12 stycznia 2018 r. sygn. akt II SAB/Wa 415/17, tymczasem wyrok ten nie jest prawomocny i Sieć Obywatelska Watchdog Polska złożyła  skargę kasacyjną.

Czekamy na sprawy w sądzie i odpowiedzi kolejnych partii, które w większości przedłużyły termin realizacji wniosku.